De Vlaamsche School. Jaargang 8

Kunst- en letternieuws

- Op 29 Juny l.l. vierde te Antwerpen, vader van Ryswyck, de vader van den te vroeg gestorven dichter Theodoor. zyn 25 jarig Jubelfeest, als eerste van het jongens weeshuis aldaer. Te dier gelegenheid boden de talryke oud-weesjongens die het gesticht reeds verlaten hebben, hem eene doos aen. Deze is waerlyk een kunststuk; op het scheel was het portret des jubilaris gedreven, met eene kroon omgeven en met fyne peerlen bezet; op de onderzyde is het knechtjes-huis afgebeeld. Hetgeen de waerde van dit stuk verdubbeld, is dat het uitsluitelyk door oude knechtjes-jongens gemaekt is; deze zyn: de HH. Labaer en Bertou, zilverdryvers, Schellekens, diamantzetter en van Zweevelt goudsmid-graveerder. Wy hadden een breedvoerig verslag gereed van dit feest waer talryke dichtstukken voorgedragen werden, en hetgeen wy voornemens waren met het portret van den achtbaren en algemeen geachten gryzaerd onzen lezeren medetedeelen. Doch tot hiertoe hebben wy het portret nog niet ontvangen en gevolgentlyk niet aen onze inzichten kunnen voldoen.

- Sedert de verschyning onzer laetste aflevering heeft M. Willem de Marteau in de Faem verscheidene conferentiën gegeven over de kunstgeschiedenis; in zyne laetsle voordracht sprak hy over de christene kunst en daerin heeft hy de schilderscholen van Sienna en Florencië behandeld. Spreker heeft zyne aenhoorders het leven en de werken doen kennen der groote meesters van genoemde scholen. Hy is bondig, breed, klaer en duidelyk geweest. Ook zullen gewis deze verhandelingen geene van de min leerzaemste en belangrykste zyn geweest, die in het Kunstverbond werden gehouden. Kortelings zal spreker zyne studie over de christene kunst in Italië voortzetten.

- Het provinciael bestuer van Antwerpen heeft eene kaert doen opmaken, aentoonende de bestaende wegen en die welke in daerstelling zyn, in de provincie. Dit werk is toevertrouwd geweest aen M.L. Coosemans, inspecteur der buertwegen. De kaert is met veel zorg gemaekt en verdient den lof dien men er in eene der zittingen des Provincieraeds over uitgesproken heeft.

- De geneeskundige Akademie heeft, in hare zitting van den 7 dezer besloten dat zy zich by het eerste kongres van de internationale associatie der maetschappelyke wetenschappen, zal doen vertegenwoordigen, door haer besturend bureel en vier van hare leden: MM. doktors Broeckx, Burggraeve, Hairion en Lequime.

- De liefhebbers van geschied-en oudheidskunde hebben met genoegen de belangryke tentoonstelling van plannen en gezichten der stad Antwerpen bezocht, welke in het Verbond voor Kunsten, Letteren en Wetenschappen gedurende acht dagen is geopend geweest door de zorgen van kapitein A. de Jardin.

Deze officier die zich sedert jaren op de studie der belgische kaertkunde toelegt, en die zich reeds door verscheidene verdienstvolle schriften heeft doen kennen, geeft thans een uitgebreid werk uit over de plans en stadsgezichten van Antwerpen.

Kapitein de Jardin heeft in eene tentoonstelling de voornaemste platen willen vereenigen die hy in zyne opzoekingen heeft ontmoet.

De verzameling was volledig genoeg om een denkbeeld te kunnen geven der veranderingen die Antwerpen, sedert hare stichting tot op den dag van heden, heeft ondergaen. Ongeveer twee honderd vyftig platen waren tentoongesteld, in twee afdeelingen gescheiden: eerst die der gezichten, dan die der plans.

In de afdeeling der gezigten hebben wy de stad Antwerpen van de kleine Burcht af tot haer laetste vergrooting toe gezien. Onder de voorgebragte stukken hebben wy vooral de groote plaetsnede opgemerkt in 1515 uitgevoerd, en die de stad langs den Scheldekant vertoont. Zy telt voorzeker onder de belangrykste werken die de houtgravuer heeft voortgebracht; dan de gezichten van 1567, 1574, 1581, 1582, 1635, enz. In de afdeeling der plans zagen wy de grondteekening der stad, van haren eersten vorm tot hare laeste vergrooting toe.

[p. 135]

Verscheidene particulieren, de stadsarchieven en de bibliotheek hebben bygedragen tot het vormen dezer tentoonstelling, die wy als hoogst nuttig beschouwen, en over wier goeden uitslag wy kapitein de Jardin geluk wenschen.

- Op 20 dezer had er eene tentoonstelling van schilderyen plaets in het Verbond van kunsten, letteren en wetenschappen te Antwerpen. De volgende tafereelen waren er tentoongesteld: De kleine schelmen, Ware ik zestien jaren! beide door M. de Bruycker; Marine, Kermis in den Polder en Feest aen de Werf, alle dry door M.H. Schaep.

- Het hedendaegsch Museum van Antwerpen, geopend des zondags van 10 tot 3 ure (Venusstraet), is verrykt met het borstbeeld van M.A. Kiss, beeldhouwer te Berlyn, door gemelden heer uitgevoerd, ten gevolge eener bestelling aen hem gedaen in zyne hoedanigheid van werkelyk lid van het akademisch korps van Antwerpen.

- M. Gife, provinciael bouwmeester der provincie Antwerpen, heeft een tweede ontwerp in romaenschen styl verveerdigd voor de nieuwe kerk der Leopoldslei.

- M. Noterman arbeidt aen verscheidene portretten, waeronder een van een jongen heer uit Rusland, oogenblikkelyk te Antwerpen verblyvende.

- In de kerk den H. Antonius toegewyd te Antwerpen, zyn verschillende ontwerpen ingediend voor de voltooijing van het gehemelte boven het altaer uitgevoerd door de heeren De Bock en Van Wint; volgens ons zou men deze heeren met dit werk moeten gelasten hetgeen noodzakelyk is, wil men eenheid in het geheel hebben.

- Wy hebben een volledig verslag ontvangen van de laetste prysuitdeeling der Akademie van Eecloo, hetgeen ons bewyst dat deze instelling in bloei toeneemt, dank aen de goede zorgen van den heer Van Wassenhen, burgemeester, die, volgens zyne redevoering, te dier gelegenheid gehouden, ons bewyst dat hy zeer goed het doel begrepen heeft, dat zulke instelling beoogen moet, en welk nut er voor de bevolking uit te trekken is.

M. Van Damme-Bernier, provinciael raedsheer, eene-voorzitter der Akademie van Eecloo, die men overal aentreft waer het de bevordering der schoone kunsten geldt, heeft in een redevoering alle de beroemdheden van Eecloo opgesomt, en als toonbeelden aengeduid voor het opkomend geslacht; ook zien wy verscheidene boekwerken, door hem geschonken, als pryzen voor de leerlingen aengeduid. Na de prysuitdeeling werd de plechtigheid gesloten met de voordracht van een dichtstuk door M. Karel Bogaerd.

- De Engelsche kunstenaren zyn voornemens M. Gallait een banket aentebieden, gedurende zyn verblyf te Londen; het schynt dat men ter dier gelegenheid verscheidene andere Belgische kunstenaren zal uitnoodigen.

- M.G.J. Van den Nest zet zyne wekelyksche verhandelingen over de natuerkunde voort in den koninklyken Dierengaerd te Antwerpen.

- M. Enslen, een duitsch kunstenaer, heeft in Antwerpen eene tentoonstelling geopend van doorzichtkundige schilderingen der voornaemste steden van Italië en het Noorden. Deze tentoonstelling verdient de aendacht der kunstenaren en kunstliefhebbers. Deze fyne zonder uitzondering, afgewerkte panoramas, zyn naer de natuer genomen en leveren het grootste belang op; doch vooral de gezichten uit Venetië, Rome en Napels boeijen den aenschouwer op eene onwêerstaenbare manier; hy die een tyd in die steden verbleven heeft, kan er gemakkelyk de straten en gebouwen in herkennen waer hy zich eenmael bevond. Het gezicht uit Pompeï, de ruïnen en de gedeeltelyk verbrokkelde paleizen, tempels, enz., welke men aldaer heeft opgedolven, nadat de stad voor 1800 jaren onder de lava van den Vesuvius werd begraven, zyn allerbelangrykst.

Wy zeggen M. Enslen dank, dat hy in Antwerpen zyn keurig werk heeft ten toon gesteld en het is te hopen dat iedereen de tentoonstelling in de Venusstaet n^o 9 zal gaen bezoeken; dezelve is alle dagen open van 10 ure vòor-, tot 6 ure namiddag. De inkomprys is slechts 1 franc.

- De plaetsnyder L. Durand heeft eene teekening voltooid naer eene schildery van M.F. de Braeckeleer om op koper gesneden te worden, het is een der tafereelen uit de verzameling van den bekwamen kunstliefhebber M. Huybrechts van Antwerpen.

- M.F. Schermers, een onzer talentvolle muziekdichters, heeft een nieuw werk uitgegeven dat hy den naem van Carte de visite gegeven heeft. Het stuk is een polka die met voorliefde zal aengeleerd, en later op vele piano's gespeeld worden. De sierlyke uitgave is gedaen door MM. Possoz en Rummel te Antwerpen.

- De beeldhouwers de Bock en Van Wint arbeiden aen een beeld, de Zaligmaker voorstellende en bestemd voor de St-Jakobskerk te Antwerpen.

- By C.J. Mienikus, Lange Koepoortstraet, n^r 43, te Antwerpen, zyn de volgende werken verkrygbaer:

Nieuwenhuis' Woordenboek van Kunsten en Wetenschappen tot verspreiding van kennis en bevordering der beschaving van alle standen, in 10 deelen compleet.

Algemeene Kunstwoordentolk, door J. Kramers, in 1 deel kompleet (12 afleveringen); derde aenmerkelyk verbeterde en vermeerderde uitgave. Dit woordenboek bevat de vertaling en verklaring van alle woorden en zegwyzen, die in geschriften van allerlei aerd, in de tael der zamenleving, in handel, bedryf, enz., voorkomen, enz.

Schlosser, Algemeene wereldgeschiedenis, 2^e druk, 18 deelen. De eerste oplaeg van dit werk was in eenige maenden uitverkocht.

Album, verzameling van bouwkundige schetsen en ontwerpen, onder redaktie van den architekt J.H. Leliman.

- De tentoonstelling der Antwerpsche school daer wy in de laetste aflevering van gewaegden, is eene bestendige tentoonstelling in den aerd van die welke vroeger te Antwerpen onder den naem van Exposition Permanente bestond, en die gesticht werd door wylen M. Gérard Smekens. Deze nieuwe onderneming schynt zeer wel te gelukken; de volgende werken bewyzen het: De laetste afstammeling, door M.J.B. Huysmans; Een gezicht uit de omstreken der Herenthalsche vaert, door A. De Keyser; Morgendgezicht uit de omstreken van Antwerpen, en Een Avondgezicht aen de boorden der Schelde, door M. Fuchs; Bloemen en vruchten, door M. de Bruycker; De Jager, door M.D. Col; De les van buiten, door M. Verhoeven-Bal; Het gelukkig Huwelyk, door M. Delehaye; De opschik, en Nog een dag, God dank! door M. Jos. Nauwens; De kleine Speelman, door M. Wagner; Werk en Rust, door M. Stobbaerts; De dochter van de snepvanger en Dorpsliefde, door M. Boon. Het aenzienlyk getal vreemdelingen die deze tentoonstelling reeds bezocht hebben, zal, wy hopen het, verscheidene tafereelen doen verkoopen. Dergelyke instelling kan van het grootste nut zyn, want waer kan eigentlyk anders de vreemdeling die de stad van Rubens bezoekt, de hedendaegsche werken der Antwerpsche schilders zien? Men zal ons wellicht antwoorden, in de werkhuizen der kunstenaren zelven, doch wy zullen daer op aenmerken

[p. 136]

dat zulks voor de vreemdeling talryke moeijlykheden oplevert, die allen nadeelig zyn voor de kunstenaren. In dergelyke tentoonstelling, goed geleid, kan ieder vrank en vry den prys vragen zonder in eene valschen toestand te zyn tegenover den kunstenaer, iets wat menigeen belet, zelfs den kunstenaer een bezoek afteleggen, Ons dunkens zal het van de kunstenaren afhangen, om zulke onderneming ten volle te doen gelukken.

- De provinciale Raed van Braband heeft M. Liedts, gewezen gouverneur der provincie, zyn marmeren borstbeeld uitgevoerd door M. Willem Geefs, aengeboden.

- M. de Chênedollé, een fransch letterkundige, die over eenigen tyd te Brussel overleden is, heeft by laetste wilsbeschikking, aen de bibliotheek der universiteit van Luik een met rooden lak verzegeld pak vermaekt, waerop hy de volgende bepaling heeft geschreven: ‘Deze papieren mogen eerst binnen 40 jaren geopend worden. Brussel, 6 february 1862.’

Men denkt dat die papieren aenteekeningen bevatten op mannen en zaken van zynen tyd.

- In de bestendige tentoonstelling in het hertogelyk paleis te Brussel geopend, bevinden zich thans de volgende schilderyen: Een landschap met schapen, van M. Verboeckhoven; Een dames-portret, van M. Robert; Gezicht van de Schelde by Antwerpen, van M. Clays, Twee schoone landschappenen van MM. Kindermans en Quinaux; Gezicht uit de omstreken van Chimay, van M.R. Burnier; en een allerliefst tafereeltje van M. Van Camp: De uitrusting van de hoeve.

- De gemeente-raed van St.-Joost-ten-Noode is sinds 1857 voornemens eene monumentale fontein op te richten aen de nagedachtenis van den vlaemschen dichter Houwaert, die den 11 meert 1599 stierf en aldaer achter het koor der kerk begraven werd.

M.L. Vanden Kerkhove heeft het plan opgemaekt der fontein: boven erop staet het borstbeeld van Houwaert, ondersteunt door den genius der dichtkunst en van den oorlog. De kommissie van monumenten heeft dit plan goedgekeurd, waervan de uitvoering berekend wordt als moetende kosten fr. 20,514. M. de minister van binnenlandsche zaken heeft zich verbonden eene subsidie van fr. 10,000 toe te staen; de gemeente geeft fr. 6,000 en het overige wordt door de provincie bezorgd.

- De hertog en de hertogin van Braband en de graef van Vlaenderen zullen eerlang de kunsttentoonstelling te Gent gaen bezoeken.

- Een koninklyk besluit van 1 mei 1860 beslist dat er eene somme van 20,000 fr. zal worden geheven op de fondsen van het departement van binnenlandsche zaken, om volgender wyze verdeeld te worden tusschen de schryvers van de beste werken, in het vlaemsch of in het fransch over de ontwikkeling van Belgïe sinds 1830.

A. 5000 fr. Voor het beste welk over de verstandelyke en zedelyke ontwikkeling (letteren, wetenschappen, schoone kunsten, onderwys, staetkunde weldadigheid, enz.)

B. 5000 fr. Voor het beste werk over de stoffelyke ontwikkeling (landbouw, nyverheid, koophandel, financiën, kommunikatie-wegen, burgerlyke gebouwen, openbare gezondheid, enz.)

Er zullen 10,000 fr. kunnen uitgedeeld worden aen de schryvers der beste werken van de eene en andere kategorie, die de voornaemste belooning niet bekomen zullen. De mededingende werken moeten vóór 1 mei 1863 in het departement van binnenlandsche zaken worden gezonden.

- De Réunion Lyrique van Brussel, heeft den eersten prys bekomen met vier stemmen tegen dry.

De derde prys werd behaeld door de Legia van Luik.

Wat de Koor-maetschappy ter hoogere eere strekt, is haer besluit van het bedrag van den prys, eene som van 800 fr., in de kas der Zonder Naem te storten.

Zie hier den uitslag van den pryskamp onder de maetschappyen der steden van 1^e rang:

1^e prys, de koormaetschappy les Orphéonistes, van Elsene; 2^e prys: Les Bardes de la Meuse, van Namen; 3^e prys, de koormaetschappy Société d'Agrément, van Seraing.

De maetschappy de Vriendschap, van Oostakker, heeft den eersten prys behaeld voor de tweede afdeeling der koorzangmaetschappyen.

- De gemeente Merchtem heeft tegen den 17ⁿ augusty aenstaende een grooten pryskamp ingericht, waeraen al de harmonie-fanfaren en koorzang-maetschappyen, van het koningryk kunnen deel nemen. De pryzen bestaen in gouden medaliën van 150, 100 en 50 fr.

- De koninklyke Koor-maetschappy van Gent, heeft op den grooten koorzang-pryskamp te Brussel, den kunstroem dier stad op eene weerdige wyze gehandhaefd. Op zeven stemmen, heeft de Koor-maetschappy dry stemmen bekomen voor den eersten prys van uitmuntendheid; de tweede prys is haer by algemeene stemmen toegewezen.

- Verschenen ter drukkery van J.P. Van Dieren en C^o het nieuwe werk het Goudland, lotgevallen van dry Vlamingen die naer Californië voerden om goud te zoeken, door Hendrik Conscience - een werk, dat ongetwyfeld met veel byval zal gelezen worden. De beroemde schryver heeft in dit verhael eene uitstekende kennis en eene krachtvolle schildering aen den dag gelegd.

- De eerste aflevering van het Nederduitsch Maandschrift is verschenen.

- By de drukkers J.H. Vander Wielen en comp., te Antwerpen is het volgende prospectus verschenen: ‘Grafloover, een bundel gedichten door J. Staes. - Voorwaerden: Het werk, een fraei boekdeeltje uitmakende, zal in den loop der maend verschynen, in het gewoon engelsch formaet, met nieuwe letter en op schoon papier gedrukt. Het zal aen de heeren inschryvers, ten pryze van 1 fr., afgeleverd worden.’

- Om eerlang te verschynen: Gheel, de kolonie der krankzinnigen, (plaetselyke geschiedenis en geneeskundige inrichting), door A.C. Van der Cruyssen. Het werkje zal ongeveer 96 bladz. in klein 8^o, beslâen en versierd zyn met twee platen. Het zal in den loop der maend july worden afgeleverd aen den prys van fr. 1-25 vrachtvry t' huis besteld.

- Wy vernemen dat de Beschryving van Braband, door den heer Sleeckx, leeraer by 's Ryks Normaelschool te Lier, door de Hoofdcommissie van het lager onderwys is geplaetst geworden op de lyst der boeken welke bestemd zyn om als pryzen aen de leerlingen der lagere scholen uitgereikt te worden.

De heer Sleeckx, zoo als men weet, heeft insgelyks eene Beschryving der Provincie Oostvlaenderen uitgegeven. Dezelfde schryver heeft zich voorgenomen de beschryving der andere provinciën van het ryk beurtelings in het licht te geven. Men verzekert ons dat hy weldra de Beschryving der Provincie Westvlaenderen zal doen verschynen.

- Het bekroonde drama van den heer Sleeckx, getiteld Grétry, ligt by den heer Van Doeselaer, te Gent, ter perse, en zal welhaest het licht zien.