De Vlaamsche School. Jaargang 8

[p. 70]

De instelling der Orde van het Gulden Vlies.
Schildery van H. Leys.

M. Leys heeft eene nieuwe schildery voltooid, bestemd voor de wereldtentoonstelling van Londen. Het onderwerp is aen de geschiedenis onzes Vaderlands ontleend: op 10 January 1430, stelde hertog Philips van Burgondië, te Brugge, de Orde van het Gulden Vlies in ter gelegenheid van zyn huwelyk met Isabella van Portugal. Vier-en-twintig ridders in de orde ontvangen, vereenigden zich op gezegden dag, voor de eerste mael in kapittel in de hoofdkerk.

Dit laetste oogenblik heeft de schilder, op last Z.K.H. den Hertog van Braband op het panneel gebracht, en zeggen wy het rond uit dit oogenblik heeft hy voorgesteld met eene kunst die ons verwondert en begeestert. Leys is een dier meesters, die by elk werk, dat zy voleinden, eene nieuwe zyde van hun veelvoudig talent laten beschouwen; die nimmer hunne eigenaerdigheid verlatende, in de studie hunner aengeborene eigenschappen gedurig ongekende schoonheden weten te vinden, en deze ontwikkelen met eene kracht die gedurig schynt aen te groeijen.

Wy zeggen het zonder omwegen, de schildery de instelling der Orde van het Gulden Vlies is, volgens ons, niet alleen de volledigste, de heerlykste schepping die wy van den gevierden kunstenaer te zien kregen, maer eene der schoonste die de vlaemsche school sedert hare Hergeboorte heeft voortgebracht; zy doet de kunde haers vervaerdigers in haren vollen luister uitschynen, terwyl zy, door hare kleur, zal blyven als een punt om de hoogte te toonen die een nederlandsche schilder in de xix^e eeuw heeft bereikt.

De samenstelling is natuerlyk, en evenwel welke rykdom, welke pracht! De meester schynt de moeijelykheden te zoeken, om ze allen spelend, en zonder dat iemand het kan gevoelen, te overwinnen. In de hoofdkerk is het Kapittel der Orde vergaderd; de ridders in hunne roode kleedy, treden een vóór een op, en leggen den voorgeschreven eed af in handen der geestelykheid; ter rechter zyde, zit Hertog Philips en zyne jonge bruid, onder eenen fluweelen troon, omringd van al de hooge ambtenaren zyns ryks; ter linker zyde ontwaert met het Kapittel der kanoniken, dat eenige voor het feest geschikte zangen laet hooren.

Wy zegden het reeds, de samenstelling is natuerlyk, - zy is meer, zy is grootsch; opgevat in een dier oogenblik daer een kunstenaer zich gansch meester van het te behandelen onderwerp gevoelt, draegt zy de kenteekens van een begeesterd gemoed. De typen zyn keurig en gelukkig gekozen; de kleur is uitmuntend; er zyn deelen in het tafereel, waer het koloriet door zyne groote koenheid verbaest. De hoek waerin zich de priesters, met hunne sneeuwwitte hemden bevinden, kan, als macht, de vergelyking met de krachtigste voortbrengselen der oude school onderstaen.

Wy wenschen de school van Antwerpen over dit tafereel geluk; het zal in den vreemde den roem der vlaemsche kunst helpen handhaven; wy zyn ook verheugd te zien dat dit tafereel bestemd is om in ons Vaderland te blyven; tot nu toe bezit België niet te veel voortbrengselen zyner befaemde zonen!

De Zael van het Gulden-Vlies.

Volgens een schryven zou Z.K.H. de hertog van Braband, voornemens zyn om aen het paleis te Brussel eene zael te bouwen, welke hy noemen zou: Zael van het Gulden Vlies.

Deze zael zou teenemael gebouwd, gemeubeleerd en versierd worden volgens den styl der XV^e eeuw, en dit met al den luister, al de pracht welke wy in die dagen by onze voorouders ontmoeten.

De zael zou gebouwd worden door M. Balat, en het zou deze bouwmeester zyn die tevens, in overeenstemming met M. Leys, de versieringen van de zael zou in orde brengen. De instelling van het Gulden Vlies moet het hoofdstuk van de zael uitmaken.⁽¹⁾

Andere schilderingen, - zich beurtelings aen die orde verbindende - onder andere het benoemen tot nieuwe ridders, enz. hetwelk overschoone plechtigheden waren - zouden er in deze zael worden voorgesteld. Kortom, wy kunnen niet anders dan Z.K.H. geluk wenschen, over dees overheerlyk gedacht.

Het ware niet alleen eene schitterende herinnering aen onze nationale geschiedenis, aen voorname gevallen welke met deze ridder-orde in betrekking staen - het ware ook eene krachtige aenmoediging voor de kunsten in België.

(1) De ridders van het Gulden Vlies-Orde zegt de schryver van aengehaeld, artikel, moesten volgens de statuten arbeiden, ter verheerlyking en uitbreiding der katholyke religie, eer en roem schenken aen de orde en hunne prinsen getrouw zyn. Het sieraed van die orde is in goud, geëmailleerd met de kenspreuk van Bourgondië en doormengd met vlammend gesteente en de woorden ante ferit quam flamma micet. Aen 't einde van den band, om den hals gedragen, hangt een schaep of gouden vlies, met de woorden prelium non vile laborum.