voorwerpen, en Huib en Monica gingen naest het voertuig dat traeg over den zandweg hobbelde. De hoeve met den witten Schoorsteen was ledig, en noch Huib noch Monica wierpen een smartelyke oogslag op de wooning terug. Integendeel de oude man zat diep gebukt en weende. Van tyd tot tyd ligtte hy het hoofd op en vroeg aen Heva: Waer zyn wy, kind? De eerste mael dat dit voorviel had Heva gezeid: Aen het huis van Daniël. De grysaerd keerde zich om naer den kant waer hy wist dat het huis stond..... Zy slapen gerust, murmelde hy, zy worden niet geplaegd, zoo als myne kinderen, door den koortsachtigen gouddroom! De haen kraeide op dat oogenblik, hy scheen de landverhuizers den laetsten groet te willen toesturen..... Na eene poos vroeg de oude Broncke andermael: - Heva waer zyn wy nu? - Digt by den beukenboom. De blinde ligtte het hoofd op en scheen te bidden..... een ligte nachtwind speelde door de takken en schudde de dauwdruppels naer beneden. Het waren koude, maer toch voor den grysaerd verkwikkende tranen. De nachtegael zong in den hoogen top zyn slepend en melodieus lied, als wilde hy de reizigers het rustig en onbezorgd verleden herinneren, als wilde hy eene laetste pooging doen om hen door zynen zoeten zang aen den grond te kluisteren, die hen zag geboren worden. Te vergeefs! Huib en Monica zagen den ouden beuk met geen gerust gemoed; de eerste meende een dreigend spook in hem te zien. Ook sloeg hy de zweep geweldig om de ooren van het peerd en riep onstuimig: voort! voort! Het trekpeerd draefde door den zandweg, tot dat men den beukenboom uit het gezigt verloren had, en toen brak de grysaerd het stilzwygen af: - Waerom dreeft gy aen den beukenboom uw paerd zoo eensklaps voort, Huibert? De Rosse zweeg. - Gy zwygt, ik heb uwe beweging echter wel verstaen, zoon. Was het niet alsof de beukenboom u verweet dat gy hem verliet, zelfs dat gy sedert langen tyd niet meer in zyne schaduw gekomen waert? Ja, ja; ach, konden wy nog
terugkeeren, Huibert! - Voort, voort! riep de rosse en legde op nieuw de zweep over het snuivende paerd. De karavaen verdween welhaest in de naburige mastbosschen.’
Eenigen tyd later is de blinde vader in zyn dorp terug; men heeft hem by het inschepen aen boord geweigerd en de geldzuchtige zoon, de Rosse Huib, na eenige tranen te hebben gelaten, is vertrokken zonder zich verder over hem te bekommeren.
De oude vader wordt by Evert Krans opgenomen en onderhoudt in het huisgezin het aendenken aen Heva. Intusschen is Huib in Amerika aengekomen, en vindt er in plaets van goud - ellende, groote ellende! In New-York heeft men hem alles ontstolen, Monica is in een bosch der binnenlanden gestorven en begraven.
Doodarm, trekt de Rosse Huib met Heva immer voort, en komt ongelukkig in deze reis om, en Heva zoekt een terugkeer naer Europa.
Daniël de zwarte krullebol was intusschen een jongeling geworden, en had zyne eerste studiën voltrokken. Tot groot genoegen zyner moeder was hy voornemens naer het groot Seminarie te vertrekken. Alles was reeds gereed, toen op eenen kermisdag te Bladel, Daniël in diepe mymeringen nopens zyne toekomende bestemming verslonden, tot naby den beukenboom gewandeld was. De avond was gevallen, daer dacht hy nog aen Heva... Heva! trilde het van zyne lippen, en een in lompen gehuld meisje, dat onder den beukenboom stond, antwoordde: Wie roept my? Het was de arme landverhuister, die alleen in haer dorp terug kwam.
‘Zyt gy het, Heva? - Ja, en gy, gy zyt?... Daniël.... Daniël!
Daniël en Heva stonden tegen over elkander! de jongeling leidde het meisje naer de hoeve, de blinde grysaerd drukte zyne Heva aen het hert, en by de vreugdevolle opwellingen zyns zwakken boezems, stierf de oude Broncke, na zyn kind den braven man te hebben aenbevolen.
Evert en Begga willen Heva als hunne dochter verzorgen. Daniël gevoelt, dat hy niet tot eene heilige zending geroepen is; hy vertrekt voor de hoogeschool, studeert met dubbelen iever, doet zyn exaem op eene schitterende wyze als doctor, en wordt feestelyk te Bladel ingehaeld, en nog dienzelfden dag kondigde hy den burgemeester en den pastoor zyn huwelyk met Heva aen.
Dit is heel oppervlakkig de geschiedenis en de inhoud van het boek voor titel voerende de Fortuinzoekers. Wat de Wolfjager aengaet, dit is een werk van een geheel ander slach; het is een geschiedkundig roman, die op alle leeftyd als een nuttig boek kan beschouwd worden; en wy aerzelen niet te zeggen dat wy zelden den stryd tusschen Nederland en Spanje onder een juister oogpunt zagen behandelen.
Het is ons onmogelyk die twee boekdeelen te ontleden, te meer daer buiten het geschiedkundige gedeelte, de toestand der Kempen in die tyden met zooveel juistheid is beschreven, dat wy voorzeker, om al het schoone er van te doen uitschynen, voor het minst het dubbel plaets en tyd zouden moeten besteden voor ieder boekdeel dan aen dat der Fortuinzoekers. Het geheele verhael de Wolfjager doet ons klaer zien dat M. Snieders het met voorliefde bewerkt heeft, en dat hy ten volle zyn ontwerp magtig was, en geen wonder! De held van het werk, ‘om zoo te zeggen het hoofdfiguer’ is een voorzaet van des schryvers familie, langs moeders zyde, Nicolaes van Cuyl geheeten. Wy zeggen geen wonder, omdat men immers dat gewoonlyk het beste behandelt, waer men van doordrongen is, en waer men waerschynlyk den schryver als het ware van aen de wieg heeft meê doen kennis maken.
Zie hier hoe M. Snieders zich in zyne voorrede uitdrukt:
‘Nicolaes Cuyl of van Cuyl, de edelman, die in deze geschiedenis eene zoo groote rol speelt, was de stamvader, langs moeders zyde van onzen huiskring en hoewel wy zynen naem niet meer voeren, blyft zyn aendenken in ons midden steeds geheiligd.
Ieder van ons heeft reeds als kind de familiepapieren gelezen, waerin een der zonen van Cuyl over dien vader spreekt; ieder van ons heeft meer dan eens het oog laten rusten op het portret des geestelyken zoons, hetwelk de oude woonkamer versiert, en Cuyl's naem is als het ware dien van den beschermgeest des huiselyken haerds geworden.
Van al de overleveringen, welke ik kind zynde en op de knieën myner moeder leunende, aendachtig beluisterde, was er geene welke op myne verbeelding een zoo diepen indruk maekte als die van mynen stamvader, te meer, omdat zyn naem zich verbindt aen een glorieryk, maer ook pynlyk tydperk der Nederlandsche geschiedenis.’
Het werk de Wolfjager is voorafgegaen van eenige dichtregelen aen Z. Exc. M.J.A. Mutsaerts, Nederlands minister van R.C. eeredienst, aen wien het is opgedragen. Wy raden alwie eene boekenkas bezit, hetzelve aenteschaffen. Het zal er eene weerdige plaets in beslaen, en vroeg of laet wanneer de studie op de vaderlandsche geschiedenis nog meer veld zal gewonnen hebben dikwyls tot gids kunnen verstrekken, nevens eene aengename lezing.
By de namen van de beide Snieders, gaet die van M. Bernard Witkamp gepaerd. De zoo gunstiggekende historieschilder heeft beide boekwerken met talent versierd, en wy hebben het genoegen deze schriften onze lezeren medetedeelen; wy durven hopen dat dezelve andere kunstenaren
Auteursrechtvrij
