De Vlaamsche School. Jaargang 6

Over het huwelyk en Chamounix
door L. Veuillot.
(Vervolg, zie bl. 133 dezes jaergangs.)

V. Het huis met de linden.

Sylvester hield er aen niet verlegen te schynen, zyn klop op de deur was droog en hard.

- Daer zyn ze, zegde de moeder opspringend.

- Ho, ho, zegde de vader, zy melden zich aen als groote bazen.

Marion zegde niets, maer het scheen haer toch ook dat die heer wat hard klopte

- De mannen zyn stoutmoedig, dacht ze.

De meid kwam hun zeggen dat Mynheer Theodoor in den hof wachtte met nog een ander heer, maer die er heel stuer uitzag.

- Och God! zegde Marion in zichzelve, en ik zal toch verpligt zyn voor hem te verschynen! zy stond op en ging in hare kamer terwyl haer vader hy Theodoor en zyn vriend ging.

Het was op het einde van mei, een goede tyd voor de bloemtuinen. Sylvester trad in eenen half burger-, half boerschen hof, er stonden bloemen van alle soort in overhoop, maer byzonder roozen. De dahlias waren zeldzaem, de geraniums ook; hetgeen Sylvester, toch man van gezond verstand en gestemd, zoo als wy gezien hebben, om met juistheid en wysgeerig te redeneren, goed beviel. Want hy versmaedde de dahlias, en vreesde het zien van geraniums. Wat de dahlias aengaet, hy vond dat ze gelyken aen die groote schoone vrouwen der bank en der nyverheid, die met eenen sprong van achter den toog of van uit het fabriek op het hof gesprongen zyn, waer ze schoon zyn zonder bevalligheid, verwaend zonder verstand, ryk zonder hupschheid en dom zonder eenvoud.

- Zie, zegde hy, die dahlias, met hunnen dikken ongekunstelden stam, zyn zware bladen, er is daer niets grillig aen! Altoos pronken, altoos fluweel, nooit wat gaes, nooit wat kanten, nooit wat geur. Het is de fortuin die zich onbeschaemd schrylings op de schouders eens onbeschoften neêrzet.

Gy pocht op de verscheidenheid der kleuren: het is juist dit wat ik aen de dahlia afkeur. Dit is juist het kenteeken eener lage afkomst. De dahlia siert zich met een'anders kleuren, dewyl ze geene kleur heeft die haer eigen is. De laet is gehuld in het kleed des edelmans, maer vat noch zyne sierlykheid noch zyne doenwys: rood, wit, geel, gevlamd, gespikkeld, zy is immer hetzelfde, immer onbeduidend. Nogthans weet ge dat niemand ooit eene blauwe dahlia gezien heeft. Nooit zal men ze zien. Vruchteloos zoeken en werken al de hoveniers, al de scheikundigen, naloopers harer fortuin, om haer die kleur, die ze nydig verlangt, te geven. Het blauwe, die hemelsche verwe, is het aendeel der nederige bloemen: de koornbloem, het windje, het viooltje, de maegdekenspalm, de duizend schoone, het veldklokje, het vergeet-my-nietje, het haegbloempje, het rotsbloempje, het grasbloempje, kleine bloempjes die zich verduiken en niet willen schitteren. God heeft ze in 't azuer gekleed, om hunne heilige eenvoudigheid. Gy zoudt willen, de Heer late toe dat de hoogmoed zich bekleede met bevalligheid en het glansende zinnebeeld der oodmoedigheid?.... Er zal nooit eene blauwe dahlia opschieten.

Wat de geraniums aengaet, Sylvester zag graeg die bloem wier bleeke en gefloerde bladen op de vingers, die ze aenraken, een geur hechten door de roos zelve benyd. Helaes! die geurende en bleeke bladen der geraniums waren eene der droevigste bladzyden zyns levens, misschien de droevigste en de meest betreurde. Telkens dat hy den geranium zag, herinnerde hy zich Antonia, die hare blonde haren immer met geraniumbladeren bekroonde. Lieve Antonia, meisje met een hart, gewetensvol getrouw aen harde pligten, fier getrouw aen eene vergetene liefde!

Het was toen de opkomende dag, de hoop, vol vreugde, zonder droevig vooruitzien, zonder versmacht hartwee. Men ging toen met een katoenen kleed en strooijen hoed bloemen plukken in het veld; men vlocht de eenvoudige geraniumtakjes tusschen de schoonste haerlokken der wereld, en dit hoofdsieraed verdoofde vast den glans van een hertoginnentooisel. Welke schoonheid, welke opregtheid, welke verkleefdheid in die liefde! Gelukkig! zegde men, gelukkig is hy, dien Antonia zal uitkiezen! Zy had verkozen. Maer God had hun beider lot niet verbonden, hy dreef ze ver van de oasis der jeugd waer hun weg een oogenblik gekruist had. Neen, myne kinderen, hier zult gy uwe tenten niet opslaên. Ja vooraleer zelfs de aenbrekende zomer dit gras zal verzengd hebben en die bronnen opgedroogd, zal de wind het zwakke verblyf uws geluks aen flarden hebben weggerukt. Men moest scheiden, maer het was onder het storten van heete tranen. Alleen stelde hy voor niet te gehoorzamen; maer alleen, keerde Antonia het hoofd om, na dat zy elkander hun laetste vaerwel toegesproken hadden. Oh! hoe treurig zyn nog die oogen, die toen, zonder spyt en misschien zonder herdenken, zoo op eens al zagen verdwynen wat zy ooit bemind hadden! Vruchteloos heeft men haer gezegd: Denk er niet meer aen Antonia, doe gelyk hy, die verstandig is en die zyn lot elders nazoekt. - Helaes! zegde zy toen, ik moet niet meer beminnen, maer het is my toch geboden te vergeten! Zy leefde alleen in haer verlaten hart, zoo als eene moeder die alleen staet in haer huis het welk de dood bezocht, en die aen andere, de plaets door hare kinderen bezeten, niet wil inruimen. Zy heeft hare haerlokken toegesproken. - Gy zult nimmer eene kroon dragen, gy zyt geen tooisel meer. Vergryst en valt, het is winter!

- Neen dacht, Sylvester, telkens dat hy vernederd, het bleekgroen des geraniums aenstaerde, neen het is niet genoeg zich niets te moeten verwyten! wanneer een hart, zoo teder, zoo zuiver, zoo groot, zich gegeven heeft, dan zeker mag men niet alleen zulk hert niet trouwloos zyn, men moet groot, edelmoedig zyn, zyne

[p. 139]

verhevene mymeringen evennaren, of wel eeuwig blozen haer te hebben ontsluimerd.

Maer gelukkiglyk er waren geene geraniums in den hof des huises met de linden..... En indien er waren zoo had ze Sylvester niet gezien.

Marion's vader kwam by hem. Hy leidde hem langs een smal pad, met aerdbeziën en geroffels bezoomd, in een priëel in 't welk eenige hofstoelen stonden, waerop een strooijen hoed lag en een bry en een boek. Van uit het priëel omvatte het oog den ganschen hof, en door eene opening, behendig uitgespaerd tusschen den wyngaerd en de hop die als eene lichte gaes langs henen de staken opklom, zag men den hoofdtoren der stad, met zyn gulden glansend kruis.

- Dag heer, zegde de brave man, dat is de werkplaets van myn vrouwvolk, en dient hun ook tot bidplaets, uit reden van dien toren, die opzettelyk schynt met dit opzigt daer gebouwd te zyn. Wanneer het te heet is, gaen ze onder de linden.

Al koutende stond hy op en trok eenige graspylen uit, die hy daer tusschen eenige moesplanten zag opschieten. Sylvester wierp een nieuwsgierigen oogslag op het boek dien men in 't priëel vergeten had. De priester bemerkte het:

- Ik wed, zegde hy, dat het toch de Meditations poétiques et religieuses niet zyn.

- Neen, zegde Sylvester, het is de kleine verhandeling der kleine deugden.

- Ha, ha, hernam Theodoor, zeg dat dit boek deel moet maken van de huwelyksgift.

Maer toch, sprak Sylvester, eenigzins onder den invloed der gedachten van dien morgend, het zou Lamartine zyn, dien...

Hy had den tyd niet zich te beliegen, Marion, met hare moeder kwamen naer het priëel op. Sylvester, wel iets meer ontroerd dan hy gedacht had, ging hun tegen. Hy stond tegen over een eenvoudig meisje, heel verlegen, maer die ontsteltenis ontnam haer nogthans niets van de bevalligheid der jeugd en der eenvoudigheid. Zy boog haer blozend aenzigt; zy was rank van leden. Met de eene hand leunde zy op den arm harer moeder, in de andere hand hield zy eene bloem die zy in hare verstrooidheid afplok. ‘Over 't algemeen, dacht Sylvester, ziet zy er niet slecht uit, maer het bevalt my byzonder dat zy beteuterd is en ook dat men haer niet heeft opgepronkt.’

Marion dacht by zich zelven dat zy heel te vreden en gelukkig zou zyn indien die vryer het kort maekte en maer snel henen ging.

Theodoor begon het gesprek ter eere van den hof, Sylvester bragt zyn woord by en prees den toren, die zich natuerlyk in het gesprek moest vermengen.

Marion vond dat de stem van dien verschrikkelyken vent, nog al fyn was. Na verloop van een vierde uers werd ze stout genoeg om hem byna te bezien: het scheen haer dat hy toch zoo geen stuer opzigt had, al was 't dat de meid er verschrikt was van geweest. Nogthans, bemerkte zy by zichzelven, scheen hy hoegenaemd niet bestaen en zy begon wat over zulk eene koelbloedigheid te denken. Het viel haer ook in dat zy moest spreken, wilde zy niet voor eene gekke doorgaen, maer na dat zy eenigen tyd gedacht had wat ze zou zeggen, ontbrak haer de moed om het uit te spreken: zy zweeg. Ongelukkiglyk voor haer vond Theodoor geen baet by die stilzwygendheid, het verveelde hem zoo altyd alleen te moeten klappen, en hy twyfelde nogthans niet of de eenvoudige tael van het jonge meisje zou zeker zynen vriend wel bevallen.

- Marion, sprak hy haer toe, hebt gy uwe tong verloren, kind?

- Oh antwoordde zy, op smeekenden toon, dit weet ge toch wel!

- Zoo ge niet wilt klappen, ging Theodoor onverbiddelyk voort, dan zal ik u doen zingen, kind.

Eh wel, hernam ze en ging gelaten naer de piano toe (want het was reeds avond en ze waren binnen in de kamer gegaen) dan zing ik nog liever.

- Dat is goed! zegde Theodoor, die nu niet verder voort kon, zing de Pelgrim dan eens.

Marion begon het voorspel; eenige valsche toonen ontsnapten haer, maer telkens duidde zy zelve ze edelmoedig aen met de schouders op te halen, daerna ving zy aen met eene zoete juiste maer bevende stem en zong eene volgende onschuldige stroof.

- Zy hield op; - ah neen, riep zy uit, ik ben te veel bestaen!

- Stel u gerust, mejuffer, zegde Sylvester meêdoogend, ik zou moeten beven.

Dus was het opmerkensweerdigste woord van deze geheugelyke byeenkomst; het bleef ook het meestgekende.

Hierop nam men afscheid met groote wederzydsche beleefdheid.

VI. Opmerkingen van hem en van haer.

- Eh wel, Marion, zegde de vader.

- Maer, vader, antwoordde Marion, ik weet ik immers niet wat hy denkt.

- Maer gy, wat denkt gy er van?

- Ik heb hem niet heel beminnelyk moeten voorkomen, ik was zoo ontsteld.

- Ik vraeg u, ging de vader voort, wat gy van hem denkt?

- Och God, hernam zy, dat verwondert me, maer ik denk er niets van.

- Ge weet toch wel hoe gy hem gevonden hebt?

- Ah wat dit betreft, men kan niet zeggen dat hy heel schoon is.

- Dat is waer, hy is wat dik ineen gedrongen.

Z- ie dit had ik nog niet eens belet, hy scheen my redelyk groot en had eene goede houding.

- Zyn opzicht is koud.

- Hy ziet er nogthans goed uit; daerby een man die in huishouden wil gaen, moet ernstig zyn. Ik zou niet geerne een losbol hebben.

- Ik denk, voegde de moeder er by, dat hy een weinig fier van aerd is, en gebiedend.

- Oh neen, moeder, daer hy zelf gezegd heeft dat hy reden had om te beven. Ik heb het wel gehoord, zeker.

- Hy staet u dus aen? zegde de vader.

- Dat zeg ik niet, antwoordde Marion.

- Eindelyk, zegde de vader, moet ik hem toelaten terug te komen?

- Maer..... als hy het verlangt.

- Hy vraegt het. Theodoor is dezen morgend hier geweest van zynent wegen. Wat moet ik antwoorden.

[p. 140]

- Gy weet beter dan ik, vader, wat gy moet doen.

- Ik wil u in niets dwingen. Wilt gy hebben dat ik het afsla?

- Oh, dit zou hem misschien pyn doen, vader!

Het was juist dus wat Sylvester aen Theodoor geantwoord had.

- Ja, had hy gezegd, dit meisje heeft my bevallen. Die kleine, aen wien zou ze niet bevallen? Een duim grooter had my niet afgeschrikt, maer wat doet dit aen het geluk? Het geluk wordt toch niet met de el op de lengte des kleeds afgemeten.

En toch zy is schoon en wel gemaekt. Ik zeg niets van hare stem; die zwakke en zachte klank past aen het wiegenlied..... Een stuk van Schubert zou haer zoo goed niet afgaen..... Maer de pot zal daerom niet minder goed bezorgd zyn. Ah! Schubert en de kookpot, beste vriend, zyn twee dingen die hoofdzakelyk verschillen! Niet te min is die jonge Marion een bevallig wezen in haers vaders huis. Het is een lief tafereel wanneer men haer ziet zitten aen het venster, omgeven met eene lyst van jasmynen, en wanneer zy een oogenblik stil zit met de naeld in de hand, en wen zy hare oogen droomend over de bloemen laet heendwalen.....

- Ik zeg niet, hernam Theodoor, dat dit tafereel niet fraei is, maer het is zeldzaem. Marion heeft geene droomende oogen. En waervan wilt ge nu dat dit kind zou droomen?

- Wat weet ik? zegde Sylvester, van haer neef, misschien.

- Welke neef? vroeg Theodoor.

- Haren neef, zegde Sylvester. Men vindt altoos een neef die zucht en verzen schryft.

- Er is hier niets te neven, zegde Theodoor, want dit zou ik wel weten, denk ik.

- Zoo dus, ging Sylvester voort, zal er een lierdicht minder zyn. Maer ge bedriegt u; daer is vast een neef en hy vraegt niet beters dan in tranen weg te smelten. Maer toch, wat kan my zulks schillen! men zal eens over zyn lot zuchten en daermede gedaen. Wat my aengaet, ik heb zoo veel lust om te trouwen als om my te verhangen.

- Wel waerom zegt gy het niet? viel Theodoor in. Breek de onderhandeling af, dit is gemakkelyk, en wy zullen er niet meer over spreken.

- Neen, zegde Sylvester, terwyl dat ik toch moet trouwen en dat de gelegenheid goed is, zoo wil ik ze waernemen. Wy hebben den Heer gebeden, myn hart zegt noch ja, noch neen. Het is nu het oogenblik eene beslissing te nemen. Ik zal nu naer het verstand niet luisteren, de geest preutelt immer tegen als een dwaes en heeft daerby altoos tegenwerpingen by der hand. Ik ben niet verliefd, en dit kwelt my, en ik zou het willen zyn en dit is eene zottigheid. Want indien ik verliefd ware, zoo ging ik vooruit, zonder wil, zonder voorzigtigheid zonder eenige opoffering van die slechte vryheid wier verleidingen my aen het ongehuwd leven vasthouden.

Hoe verdienstvol is het toch verliefd te trouwen of zat zynde te vechten! Een ware moedige gaet koelbloedig het gevaer tegen, hy smaekt de verborgene vrees zyner ziel. Laet ons terug gaen naer het huis met de linden, zoo zy me willen ontvangen.

- Ik denk dat men u verwacht, zegde Theodoor.

- Zoo is het my niet meer toegelaten te weêrstaen. Ziet ge, ik zal nooit den moed hebben om neen te zeggen aen een eerbaer meisje, aen wie ik beval. Het dunkt my alsof ik haer dan zou zeggen: ik vind u leelyk, gek of arm. Van het oogenblik dat zy toestemt dat ik haer bezoeke, moet ik haer trouwen, voor zooveel als zy er niets tegen heeft. Ik ben haer zulks schuldig.

- Nogthans, hernam Theodoor, moet gy u wel bedenken.

- Doch, zegde Sylvester, ik heb gedurende lange jaren nagedacht, en ge ziet hoe ver ik er mede ben. Toen ik myne zuster uitgehuwd heb, gaf ik haer een jongen dien ik zeer goed kende en toch was ik vol achterdocht; tot op het einde der mis, zat ik met benepen hart, ik zegde tot myn zelven: Indien ik daer in zyne plaets was, zou ik minder aengedaen wezen, want ik weet heel goed wat ik vermag. Ik weet omtrent wat myn hart kan. En ik weet het nog, en ik heb hier toch maer voor myn eigen geluk te duchten. Marion is niet te beklagen zoo zy my trouwt. Ik ben byna zeker dat ik een goed man zal zyn.

- Daer tel ik op, zegde de priester, om te hopen dat gy een gelukkig man zult wezen. Maer ik hoor u toch dingen zeggen die my ontrusten.

- Het is niets, antwoordde Sylvester. Ieder zonnenopgang veroorzaekt mist. Die nachtdampen die van alle kanten opstygen, zyn een bewys dat de opkomende zon reeds kracht heeft. Indien ik niet zoo vast besloten had te trouwen, dan konden zeker alle die spookselachtige gedachten het bezit myns harten niet betwisten.

(Wordt voortgezet.)