Antwerpsche parnas der XVIe en XVIIe eeuwen.
(Vervolg, zie bl. 187 van den vyfden jaergang.)
III. Kornelis van Ghistele.
Hier hebben wy eenen dichter, die, hoewel in verrena tot de hoogste sproten van Helikon's ladder niet opgestegen, niet te min, om zyne werkzaem- en vruchtbaerheid, eene heerlyke plaets in Antwerpen's Parnas waerdig is te bekleeden.
Kornelis van Ghistele was een der geleerdste en yverigste leden van de Antwerpsche Rhetorykkamer de Goudbloem (in duechden groeiende), en schreef tusschen 1550-1560Ga naar voetnoot(1).
Dat hy de latynsche tael even zoo goed, welligt beter magtig was als zyne moedersprake, blykt uit de latynsche dichten welke hy vervaerdigde, namelyk:
Iphigeniae immolationum, lib. II, (carmen elegiacum). Antverpiae, typis Belleri 1554;
En Carmen gratulatorium ad Philippum, divi Caroli V Caesaris filium, regem Angliae, principem Hispaniae, et Inferioris Germaniae Regionum ducem ac comitem. etc. Antverpiae, off. Christ. Plantin. 1656.
Dit dichtstuk van 504 versen (heden buiten mate raer geworden) werd vervaerdigd ter gelegenheid van den intrede van Filips II binnen Antwerpen.
Als proefstuk van van Ghistele's bekwaemheid, in de latynsche dichtkunde, schryven wy hier de volgende regelen uit gemeld Carmen gratulatorium af:
‘Excipit et cupido te nunc Antverpia corde,
Cui manuum iactus nomina clara dedit,
Scilicet urbs ingens et florentissima mundi,
Maxime Rex, regni maxima fama tui.
Infamis quondam (perhibent) et inhospita tellus
Dum tenuit Ciclops hic ferus imperium.
Ast Deus omnipotens, fatis melioribus illam
Et fortuna bonis nunc beat auspiciis.
Inclyta, multarum (haud fallor) ditissima rerum,
Atque Europaei gemma superba soli
Hic celsas, variae populi praediuitis aedes
Mirantur gentes, magnaque templa Deûm.
Pyramides superant Pharias fastigia turris
Christiparae, artifici confabricata manu.
Fundit et aurato circum loca plurima cornu,
Fluctiuagas semper, Scaldis amoenus, aquas.
Tum quoque per steriles terrae sitientis arenas,
Sedulo spumantes, ad mare uoluit eas,
Cum quibus, haud modicas, Indus sic diues Iberus
Regna, per Oceanum, hic in tua, mittit opes,
Copia multarum rerum, per et ostia Nili,
Ad nos, quas recipit, Scaldis et ipse, fluunt,
Parte alia, undisoni labentia flumina Rheni,
Divitis hic gazae pondera suppeditant
Adde quot, in vestram, peregrina per oppida merces,
Vrbem, quadrijugis curribus adueniunt.
Quare et eam Flandri, Hannones, totidemque Bataui,
Germani, Geldri, sic Italique colunt,
Nec minus Hispani (Galli, dum praelia cessant)
Atque Britannorum non numeranda cohors.
Quae gens, quae regio, vel quae tam barbara tellus
Ex qua mercator non sit in urbe tua?
Quos simul hîc omnes, toti, gratissime, mundo,
Cernimus aduentum nunc celebrare tuum.’
Deze twee gewrochten zyn al wat ons de dichter origineels heeft achtergelaten, en het is waerlyk jammer dat hy zich niet meer op oorsprongelyke poëzy hebbe toegelegd, daer voorzeker de bevoegdheid hiertoe hem niet ontbrak. Hy bepaelde zich dan by berymde vertalingen, en onder deze mag die der komoedien van Terentius op den eersten rang gesteld worden, niet zoo zeer om derzelver onderscheidenheid - zy is immers onder vele opzigten verre van volmaekt te zyn - maer omdat zy, zonder twyfel, de merkwaerdigste en de meest opzien, onder 's mans tydgenoten, gebaerd hebbende, is.
Van Ghistele, toen hy deze vertaling in het licht gaf, had zelf niet te veel vertrouwen in het gelukken zyner onderneming; zoo zegt hy, in zyne opdragt aen ‘den eersamen en verstandighen Gabriel Studelin, prince van der gulden der Goubloemen binnen Antwerpen:’ ‘Sommighe persoonen dese comedien lesende, my grootelyck (sorgh ick) berispen en blameren sullen, verhalende het woort welck Thucidides sprac, hoe ongheleerdere hoe stoutere.’ Maer, voegt hy er by, ‘niet beuroey ende het ghene dat Lucianus tot Nigrinum screef, als dat liefde der scientien en der consten oock menighen stout en vierich maken can: dwelck die principale oorsake is, dat ick die Terentius comedien wt den latine in onser duitscher tale ouer te setten, mi vercloect en ghepinicht hebbe. Ende oock niet, om daer dore eenighen grooten lof oft eere te behalen, maer alleenlyck omdat yegelyck sou beuroeijen dat onse rethorikelycke spelen die wy iaerlycx (alst bequamen tyt is) den volcke exhiberen, gheen nieuwe inventie oft conste en is, maer van den Romeynen (ick laet de Griecken staen, die de eerste inuenteurs syn) ouer menighe iaren gheploghen is.
De eerste uitgave dagteekent: ‘te Antwerpen by Symon Cock, gesworen printer ende boeckvercooper 1555’ en was ‘geuisiteert by heere ende meester Jan Goossens, prochiaen
Auteursrechtvrij