De Vlaamsche School. Jaargang 6

Over het huwelyk en Chamounix
door L. Veuillot.
Vertaling.

Zie hier voor my een wit papier, dat ik wel graeg met iet nieuws zou willen beschryven. De wyze waerop ik over het huwelyk wil spreken zal, God dank, noch die van de geneesheeren, noch die van de dichters, noch die van de romanschryvers zyn. Het is eene aerdigheid die ge kunt lezen in afwachting van een eerst-geboren, in eene woonst van acht tot twelfhonderd franken. Dit onderwerp zou wel aenleiding kunnen geven tot eene voorafgaende onderhandeling, die my zeker veel eer zou aendoen, en den boek zou vergrooten, maer nu heb ik geen lust dan my wat te verzetten. Ik schryf aen myne openstaende venster, langs den eenen kant is de klimop in volle bloem, en langs den anderen kant staet eene wieg die my toelacht. Ik dank God, ik wacht, ik hoop, myn hart smaekt den geur van aengename en heilige gedachten, ik bewonder al het geluk des levens, en ik heb geen hoegenaemden lust om verdichtsel te schryven.

I. Silvesters gedachten.

Het geviel dus eens dat Mynheer Theodoor, 's morgens na dat hy de mis gelezen had, Sylvester tegenkwam; Sylvester was op zyn dertigste jaer, en begon soms te denken wat hy zou en moest aenvangen.

- Ik meende naer uw huis te gaen, - zegde de priester, - ik heb eene echtgenoot voor u gevonden. Zy is maer twintig jaer, rank van gestalte en een minzaem wezen. Zy kan naeijen en zingen. Zy heeft by de nonnen uitgewoond. Hare ouders zyn goede kristenen, en zy zullen haer den bruidschat geven dien gy kunt verlangen.

- Ik zou willen weten, zegde Sylvester, of zy in staet is den tegenspoed te verdragen, en of zy, in eenen gevaervollen oogenblik, opoffering en pligt zou durven aenraden.

- Ik geloof het, antwoordde Theodoor. Haer vader zal u dit beter kunnen zeggen dan ik. Maer vergeet niet, als ge trouwt dat ge hare opvoeding zult te verzorgen hebben, en een verstandige man vormt zoo als hy het wil eene goede inborst waerop God alleen nog vermogen heeft. Indien gy haer zien wilt, het lydt geene moeijelykheid, zy gaet alle dagen, tegen den middag, met hare moeder eene arme vrouw bezoeken, die ginds by de kerk woont. Zy heeft een strooijen hoed met groen linten, een violetten kleed, een strepen shall, de eenvoudigheid zelve. Komt me dezen avond eens spreken.

Sylvester ging wandelen op de plein vóór de kerk. Hy zag vele strooihoeden voorby gaen, vele viollette kleederen, maer geen enkel gestreepten shall. Hy zag ook een jongen man en eene jonge vrouw die over het plein gingen, aen hunne hand en tusschen hen beiden ging een kleine knaep frisch en huppelend. Zy deden hem loopen, zy lachten met zyne sprongen, met zyn geklap en bezagen elkander gelukkig en vol vreugd. Sylvester was geneigd om in dit tooneel iets aendoenlyks te vinden.

Sylvester was nog al een ernstige man, hy had veel rond gereisd, te veel gelezen, veel gezien en alles nog al wel bedacht en overwogen. Sedert twee of dry jaer bedacht en overwoog hy geweldig den huwelyken staet, waer van hy den goeden en den kwaden kant geloofde te kennen. Maer hy was daerom niet te meer gestemd om te trouwen. Maer, dacht hy, zoo ik er nog honderd jaren over nadenk zoo zal ik er nog altoos voor en tegen inzien. Met eene kristene, opgevoed in het geloof en de oodmoedigheid, die alle dagen naer de zes uren mis gaet (Theodoor had hem dit gezegd), die kan naeijen, die den arme bezoekt, die misschien maer weinig kennis van letterkunde heeft, zoo ben ik voor de grootste gevaren beveiligd. Zy kan muziek... de piano zeker? Maer bah, een beetje stem, eenige gezangen op de piano bygeleid, dat is nog een verzet

[p. 111]

des avonds. Men kan kamers huren die op den hof uitkomen, en als de piano my verveelt, kan ik wat naer de sterren zien. Het is haer karakter dat ik zou moeten kennen. Oh Heer! daer zyn zoovele kristelyke vrouwen, deugdzaem en knorrig! Maer, ze is maer twintig jaer, op dien ouderdom is de inborst nog buigzaem; en toch ze is nog onnoozel en bygevolg vrolyk. Zy zal het ten minsten worden, indien ik haer gelukkig maek. Maer neem het ergste, veronderstel dat er tusschen beide karakters eene onvoorkomelyke misstemming bestond, de gewoonte en de kristelyke liefde zullen het bittere daervan toch veel verminderen. En dan het groote vraegpunt blyft nog altoos onbeslist: wat is het hardste, het gevaerlykste of wel spyt hebben van getrouwd te zyn, of wel spyt hebben van niet getrouwd te zyn? Ik zoude wel willen weten hoe die jonge man, die daer zoo even voorby ging met zyne vrouw en zyn kind, het zoude aenleggen om my te bewyzen dat ik gelukkiger ben dan hy, en dat zyne ketting niet honderd mael zachter is om dragen dan myne vryheid! Wat is vryheid? Wat is toch een voordeel waervan men het genot denkt te moeten afstaen? Ik, ben ik vry? En wat kan het my nu nog schillen afhangelyk te zyn van eene vrouw, daer ik toch van zoovele andere dingen afhang. Als ik vyftig jaer zal zyn, als ik zal droefgeestig zyn en alleen, alleen voor altyd, zal ik dan vry zyn die verschrikkende en metelooze verlatenheid niet te zien die zich onophoudend uitstrekt rond eenen verouderden man? Dan is het dat eene stiefmoederlyke wysheid u ysselyke zottigheden doet begaen, dan trouwt ge bedroevend eene knorrende Belesa, eene cyferende Celemena, of eene weenende Emma. Het is beter den algemeenen regel te volgen en de zaken op hunnen tyd te doen.

Zoo bevond zich Sylvester, medegeslepen door den vloed zyner mymeringen en overwegingen aen den voet der duinen van het huwelyks eiland, nogthans vooraleer hy aenlandde bedacht hy toch dat het eene zaek was waerin het toeval een groote rol speelt, en dat hy goed zoude doen God te raedplegen. Zonder verder naer hoeden of shalls om te zien trad hy in de kerk en bad er omtrent het volgende gebed. ‘Heer ik ben te krank om groote beproevingen te doorstaen, laet my uwen wil kennen; geweerdig alles te beschikken tot welzyn van haer die men my voorstelt en voor onze zaligheid, ik geef my gansch aen u over, aen u die alles kent, die alles vermoogt en die onze vader zyt.’

Nooit heeft er iemand den Heer vruchteloos gebeden. Sylvester gevoelde het ook aen de nieuwe neiging en heldere wending zyner gedachten. Hy aenschouwde het huwelyk onder een gansch ander oogpunt, als eene zaek vol plegtige geheimnis, en vereerende pligten, die het harte des menschen min of meer vertroosting kan bybrengen maer die t ch altoos heilig en hulpzaem blyft door de verhevene zending die het te volbrengen heeft voor kerk en staet. Hy zag een schepsel naer het evenbeeld van God, op eene bezondere wyze aen hem toevertrouwd, aen hem zwakken mensch, die tot hier toe niemand anders dan zichzelven geleiden moest; hy zag kinderen, onsterfelyke zielen die, om zoo te zeggen, uit hem gingen geboren worden, die hy zou beminnen, die hy opbrengen en vormen, en die misschien groote werktuigen der hemelsche genade zyn zouden. Hy verbeelde zich zonder vrees, eerder met hoop, die bepaeldere verpligting tot het oefenen der deugd, verduldig te zyn, zachtmoedig, geregtig, weerdig, moetende ter zlefdertyd en het goede doen en ook het goed voorbeeld geven. - ‘Voorzeker, dacht hy by zichzelven, het vervullen zulker pligten moet ter zelfder tyd een groote bystand wezen; en hoe zou men God vergeten als men dagelyks zulke noodwendigheid gevoelt om hem te smeeken en te bedanken?’ Dit besluit gaf hem den vrede. Hy nam voor oogenblikkiglyk M. Theodoor te gaen spreken en hem te zeggen dat hy zich gansch aen hem overliet; maer vooreerst ging hy nog in de kapel van Onze Lieve Vrouw. Hy had de gewoonte nooit uit de kerk te gaen alvorens de Memorare of den Wees gegroet te lezen voor het beeld van Haer die allen kristenen tot moeder gegeven is.

Toen hy in de Kapel kwam zaten er twee vrouwen te bidden. De eene was blykbaer de moeder, de andere de dochter. Deze laetste droeg een strooijen hoed met groene linten, een violetten kleed en gestreepten shall; zy knielde ingetogen en zedig als eene ware kristene die niet tracht hare gestalte te doen opmerken, maer die alleenelyk zorgt dat God haer zie.

Sylvester twyfelde niet of deze was de persoon waeraen hy zoo veel gedacht had; hy was blyde haer in deze plaets te ontmoeten. Zoo iets als het teeder gevoel eens vriends of eens broeders ontstond in zyn hert; - ‘Lief kind, dacht hy, ik weet niet wat gy vraegt, maer dat God uw gebed verhoore, dat hy my van u verwydere, zoo ik die hoedanigheden niet hebbe die u noodig zyn op aerde en in den hemel.’ Hy leunde met zyn hoofd in zyne handen, opdat hy zyn aengezigt wilde bedwingen, 't welk de gestreepte shall en de groene linten te veel geboeid hielden; in plaets van een weesgegroet dien hy meende te bidden, las hy al de gebeden tot de Heilige Maegd die hy kende. Het zoetste gebed is de Ave maris stella, het gebed des zeemans op de golven, en des reizigers in de duisternis, het gebed der ziele te midden harer vertwyfeling en in den donkeren nacht der besluiteloosheid. ‘Breek des zondaers banden, geef den blinden licht, weêr van ons het kwade, geef ons alle goed. Toon u onze moeder, door u hoore hy 't gebed. Die ons werd geboren, en uw zoon zich noemt! Maegd die nooit volprezen, boven alles zoet, los van alle zonden, maek ons zacht en kuisch. Help ons zuiver leven, veilig maek den weg, en wy Jesus ziende, eeuwig zyn verheugd.’

(Wordt voortgezet.)