De Vlaamsche School. Jaargang 6

De jood was de dief.
(Vervolg, zie bl. 49 dezes jaergangs.)

De jood bedacht zich een oogenblik, krabde zich het achterhoofd en zegde:

- Nu, veet je vat, mynheer, vy versnipperen beide onzen tyd. -

- Dit geloof ik ook Samuël, - antwoordde de schilder.

- Trek het kleed eerst aen en als het je past, dan zullen vy met elkander, vel accoord krygen - zegde Samuël.

- En waertoe noodig? - vroeg Adolf.

- Trek het kleed eerst aen, mynheer, je zult het dan vel zien.

De kunstenaer had geen geld, kleine schilderytjes had hy ook niet en het konterfeitsel van Amelia, was hy niet voornemens hem te geven. Hy voelde daerom ook zeer goed hoe onnoodig het was het kleed te passen, hoezeer het hem ook beviel. Maer de jood hield niet af, hy praemde Adolf zoo lang, hy hielp hem zoo goed zyn oude kleedsel uittrekken en het nieuwe aenschieten, dat deze eindelyk vergat dat hy hoegenaemd geen geld bezat, om den koopman te betalen; want anders zou hy zekerlyk toch niet hebben gezegd:

- En gy vraegt honderd gulden voor dit kleedsel? -

- Moet het kosten heer, moet het kosten; maer dan hebt je kleed, broek en ondervest, en dan geef ik je nog dit mooije paer spiervitte glacé-handschoenen op den koop toe, - antwoordde de jood.

En waerlyk, wat hy zegde was geene grootspreek; want dadelyk trok hy het bedoelde paer handschoenen uit den zak en overhandigde die den schilder. Of het de handschoenen waren die Adolf herinnerden dat hy de middelen niet bezat om zich het kleed aen te schaffen, of wel iets anders, dit is en blyft een raedsel, onmogelyk om op te lossen; doch zeker is het dat hy oogenblikkelyk het kleed weder wilde uittrekken, maer hierin door den jood verhinderd werd. Toch zegde hy mistroostig:

- Samuël, uw kleed is schoon en goedkoop, zeker bevalt het my buitengewoon; maer toch kan ik het niet koopen. -

- En vaerom niet, heer, als het je belieft? - vroeg Samuël verwonderd.

- Omdat ik hoegenoemd geen geld bezit, - was het eenvoudig antwoord van Adolf.

- Kyk! dat vist ik niet, dat maekt een verschil; - zegde de jood, - maer veet je vat, ik heb het gevonden, ik zal je borgen. -

- Nu, dat is iets anders. -

- Ja maer, een oogenblikje patientie, mynheer; je zult dan, hoop ik, toch de goedheid hebben, my iets in pand te laten. -

- Onmogelyk Samuël! ik bezit niets. -

- Ja vel, heer, je bezit iets; bedenk je eens heel goed. Hebt je het nog niet gevonden? -

Adolf bedacht zich eenige stonden, terwyl hy den jood strak in de oogen keek; doch hy zag zich genoodzaekt, de hem toegestuerde vraeg, eenvoudig te beantwoorden met:

[p. 61]

- Niet.

- Niet? - vroeg de jood, meer en meer verwonderd.

- Niet, - hernam Adolf, even eenvoudig.

- Vaerachtig, mynheer, het spyt my, dat ik de man ben die het je zeggen moet; maer kyk! je zyt toch, by den droes, ryker dan je dit zelvf vel meent. Zie eens, heer, vat staet daer, vlak voor je neus, als het je belieft?

- Waer, Samuël? Ik zie niets. -

- Kyk! je zyt toch een drommelsche rare vent; je bemerkt niets, en ik zie het toch heel goed; en mooi is het, dat durf ik je verzekeren. -

- Maer, in Godes naem, schei uit met uw getalm, en zeg my ronduit wat gy bedoelt?

- Een oogenblikje patientie, mynheer, een oogenblikje slechts, als het je belieft, - antwoordde de jood, - omdat ik het zie en omdat jy het niet en ziet; kyk! daerom moet jy toch je zelven op my niet boos maken; op je conscientie, zeg het eens ronduit, is dit myne schuld? -

- Samuël-Manases-Josuah, pak uw kleed en maek u spoedig uit deze kamer, of ik werp u op het oogenblik het venster uit, - snauwde Adolf den jood in het aengezicht, terwyl hy van ongeduld beurtelings rood en bleek werd.

- Een oogenblikje patientie, - begon de jood; maer de schilder liet hem den tyd niet om voort te gaen, want terwyl hy Samuël zenuwachtig by den kraeg vatte, sprak hy: - geen woord meer, kies: den trap of het venster. -

- Het mooije juffer-portret, - was het bevende antwoord van Samuël.

By dit onverwacht antwoord, kon Adolf zyne lachspieren niet meer weêrhouden; hy zag zich integendeel gedwongen zynen lachlust den vollen teugel te geven; en borst in een luid schateren los. Zoodra echter zynen lachlust een weinig verkoeld was, vroeg hy:

- En waerom kondet gy my dit niet eerder zeggen?

- Kyk, heer! is dit myne schuld? je hebt my daertoe immers den tyd niet gelaten, je had de patientie niet...

- Nu, nu, Samuël, om het kort te maken, - viel Adolf den jood, wiens getalm hem niet weinig begon te vervelen, in de reden, - keer met uw kleed slechts terug, uwe vraeg kan ik niet toestaen.

- Kyk! en vaerom niet, heer? - vroeg Samuël.

- Omdat het juist dit juffer-portret is, dat my geld moet bezorgen.

- Op je conscientie? - vroeg de jood, met een lang ernstig gelaet.

- Samuël-Manasses-Josuah, vertrek met uw kleed; ik heb u niet geroepen, - zegde de schilder.

- Kyk! heer, je zyt toch een drommelsche rare vent, je hebt vaerachtig byna altoos gelyk; nu, dat geeft er toch niet aen; neem het kleed en teeken my maer eene schuldbekentenis van honderd gulden; als je geld hebt, dan zult je my toch vel betalen.

- Zie, dit is iets anders; nu eerst spreekt gy als het behoort, - antwoordde Adolf.

En dadelyk vatte hy pen, inkt en papier, om den gevorderden schuldbrief te verveerdigen. Zoohaest hy daermede gedaen had, overhandigde hy den jood het papier, die het nauwkeurig overlas en vervolgens voorzichtig vouwde en in den zak stak; waerna hy onder het maken van menigvuldige plichtplegingen en diepe buigingen, zich naer de zyde der deur wendde en spoedig den trap afdaelde.

- Op myn woord, de geschiedenis dezer week is voor my onbegrypelyk, - zegde Adolf, zich de armen op de borst kruisende terwyl hy te midden zyner kamer staen bleef; - eenige dagen geleden, ontving ik eenen brief waerby myn oude vader my verzocht hem op het spoedigste honderd gulden toe te sturen; ik bezat hoegenaemd geen geld: daer treedt mynheer Judocus van Doren, de ryke gierigaerd, eensklaps onverwacht myne kamer binnen en dringt my, byna met de pistool op de borst, eene banknote van honderd gulden, die ik hem nogthans niet gevraegd had, te aenveerden. Heden avond word ik op eene soirée verwacht; ik kon my daer onmogelyk laten bevinden, omdat my daertoe de noodige kleedingstukken ontbreken; daer brengt my nu eensklaps een onbekende jood al wat ik noodig heb. Hy, die my het raedselwoord van dit geheim ontsluijeren kan, moet voorwaer rapper zyn dan ik. Nu, om het even, alles is op het beste. Wie weet, het is misschien de goddelyke Voorzienigheid die over my waekt. -

Daer de schilder deze laetste woorden uitbracht, was hy begonnen, met op traegzamen stap zyne kamer over en weder te wandelen, ook byna tenzelfden tyde, had hy de beide handen in de zakken zyns kleeds gestoken; doch ook byna even spoedig trok hy ze er weder uit.

- Hemel! wat beteekent dit! - zegde hy half verbaesd, half verschrikt, - God weet, is dit geen duivelsche strik, my door een onbekenden vyand gespannen, om my valschelyk in eenen voorbereiden afgrond te storten.

En spoedig, zoo spoedig mogelyk, sprong hy naer het venster dat uitzicht gaf op de straet, opende het en riep:

- Samuël! Samuël!

De jood, die op dit oogenblik het huis uittrad, zich by

[p. 62]

zynen naem hoorende noemen, keek verwonderd rond; doch vooraleer hy den tyd had te bemerken wie de echte eigenaer der stemme was, hadde schilder hem reeds voor de tweede mael toegeroepen:

- Samuël! Samuël!

- Verkocht is verkocht, heer; jy houdt het kleed en ik het briefje, - antwoordde Samuël, en hy wilde verder stappen.

- Wacht een weinig, of liever kom maer boven, Samuël, ik moet u spreken, - riep Adolf door het venster.

De jood kwam langzaem, terwyl hy binnen 's monds onverstaenbare woorden grommelde, den trap weder opgestrompeld. Zoohaest hy de kamer binnentrad, sprak hy:

- Je moest het eerder bezien hebben, heer; het is vaerachtig myne schuld niet: terugnemen doe ik het toch niet, verkocht is verkocht; nu houdt je het aen je been.

- Zeg eens, Samuël, van waer komt deze beurze met goud? - begon Adolf op stuerschen toon.

- Kyk, heer! je hebt goud! - zegde de jood verbaesd.

- Van waer komt dit goud? - vroeg Adolf, de beurze welke hy in de hand hield, den jood onder den neus duwende.

- Veet ik het, heer? - sprak Samuël, meer en meer verwonderd.

- Nu, zoo gy het niet weet of misschien niet weten wilt, dan zal ik het u zeggen, of liever ik zal u eene vraeg doen. Waer hebt gy dit kleed gehaeld en hoe komt het dat gy my voor eene somme van honderd gulden een kleed verkoopt, terwyl er in een der zakken zich juist het dubbel dier somme bevindt.

- Stak dit geld in het kleed heer? - vroeg Samuël, de handen van verbaesdheid te samen vouwende.

- Zoo, dit wist gy niet?

- Vaerachtig, neen.

- Niet?

- Op myn woord, heer, anders had je zeker den boel dry honderd gulden moeten betalen.

- Nu, als het zoo is, pak het geld dan maer op en maek u weg, - zegde Adolf.

- Dit geld behoort jy en niet my, - antwoordde de jood.

- Hoe! dit geld behoort my?

- Zeker, heer, zeker; je kent Samuël-Manasses-Josuah niet, dit zie ik heel vel; je zult hem later beter leeren kennen, steek het geld maer in je zak.

- Hoe! - deed Adolf verwonderd.

- Ja, heer, ja, kyk! je hebt immers het kleed gekocht zoo als het vas; vare het gelapt of gescheurd geveest, je hadt het toch ook moeten houden, dit veet ik vel; ik had het vaerachtig niet terug begeerd.

- Maer... - begon Adolf.

- Goeden dag, heer, - zegde de jood met het gedacht van zich weg te maken.

- Wacht een weinig, Samuël; luister: neem dan toch de helligt van dit geld, - riep Adolf hem achterna.

- Geen stuiver.

- Welaen, neem honderd gulden en geef my dan in Godes name de schuldbekentenis terug.

- Ja, kyk! dat is vat anders, daeraen had ik vaerlyk niet gedacht, heer. Je denkt toch aen alles, jy; je zyt toch vaerachtig ook een heele rare eerlyke vent, - zegde de jood.

En terwyl hy de honderd gulden met de eene hand in den zak stak, overhandigde hy met de andere den schilder den gevraegden schuldbrief; waerna hy oogenblikkelyk, en eindelyk deze mael voor goed, de kamer verliet.

(Wordt voortgezet.)

Johan Van Rotterdam.