De Vlaamsche School. Jaargang 5

Schillersfeest te Antwerpen.

Op 10 november, greep te Antwerpen het Schillersfeest plaets. Vlamingen en Duitschers hadden zich in het Théatre des Variétés vereenigd, om gezamenlyk, onder het voorzitterschap der Heeren Schafer en F.-H. Mertens, door een luisterryk banket, het aendenken des grooten dichters te vieren. Aen den disch ontwaerde men de vertegenwoordigers der dagbladpers, een groot getal kunstschilders, waeronder de heeren Alma Tadama, Bellemans, Bource, Breuer, N. de Keyser, Huysmans, Leys, Meyer, van Spilbeeck, Wagner enz.; de voornaemste onzer letterkundigen, de heeren: de Cort, de Geyter, de Laet, du Bois, du Moulin, Génard, Matthyssens, Mertens, Nys, Peters, Snieders jr., van Beers, van Malderen, A. van Rotterdam, Johan van Rotterdam, L. van Ruckelingen, Jan van Ryswyck, van Waning-Bolt, Vleeschouwer, enz.

De zael was ryk versierd; Schillers borstbeeld prykte er in vollen luister tusschen de Belgische, de Duitsche en de Wurtembergsche vlaggen; op het voetstuk zag men de tytels van 's dichters werken in gouden letteren aengeteekend.

Op de middentafel prykte eene welgelukte allegorische samenstelling door den heer Desiderius van Spilbeeck verveerdigd. Zy verbeeldde den Parnassus. Boven ontwaerde men de maegd van Antwerpen, die 's dichters borstbeeld kroonde. Naest haer zag men eenige hoornen van overvloed waeruit Schillers werken schenen te rollen; eene soort van kolom welke achter het figuer van Antwerpen oprees, was bekroond met de lier der poëzy; rondom wapperden de vlaggen van al de Duitsche volkeren. Lager stond:

Antwerpen an Schiller.

Aen de zydekanten zag men de wapens van België, van Wurtemberg, even als het ridderlyk blazoen van Schiller. Op eene cartouche las men de volgende schoone verzen van Goethe:

Es glühte seine Wange roth und rother
Von jener Iugend, die uns nie verfliegt,
Von jenem Muth, der früher oder später
Den Widerstand der stumpfen Welt besiegt,
Von jenem Glauben, der sich, stets erhohter,
Bald kühn hervordrängt, bald geduldig schmiegt,
Damit das Gute wirke, wachse, fromme,
Damit der Tag des Edeln endlich komme.

Und manche Geister, die mit ihm gerungen,
Sein grosz Verdienst unwillig anerkannt,
Sie fühlten sich von seiner Kraft durchdrungen,
In seinem Kreise willig festgebannt.
Zum Hochsten hat er sich emporgeschwungen,
Mit Allem, was wir schätzen, eng verwandt,
So feiert ihn! Denn, was dem Mann das Leben
Nur halb ertheilt, soll ganz die Nachwelt geben.

Verscheidene toasten werden dien avond, in het duitsch zoo wel als in het vlaemsch, voorgedragen, door de heeren Schäfer, Reinemund, Vleeschouwer, Génard, Breuer, van Beers, de Laet, van Ryswyck, enz.; een zeer fraeije lied werd gezongen door den dichter Frans de Cort, terwyl een groot getal muziekstukken beurtelings, door eene duitsche zangmaetschappy en een volle orkest, werden uitgevoerd.

Wy laten hier de redevoering volgen, gehouden door den heer P. Génard, lid der redaktie der Vlaemsche School.

De redaktie.

Das Haus der Freiheit hat uns Gott gegründet.

..... im lieben Vaterland.

Im Fleisz kann dich die Biene meistern,

In der Geschicklichkeit ein Wurm dein Lehrer seyn,

Dein Wissen theilest du mit vorgezognen Geistern,

Die kunst, o Mensch, hast du allein.

So sind wir eines Stammes doch und Bluts,

Und eine Heimat ist 's, aus der wir zogen.

Schiller.

[p. 167]

Mynheeren,

In deze plechtige vergadering, neem ik met vreugde het woord. Ik ben fier als Vlaming, als Nederduitscher, myne stem te mogen voegen by die talryke stemmen van Hoogduitschers, die heden, in gansch Europa, en, als in een harmonisch koor, den lofzang des grooten Schillers verkondigen. Want, Mynheeren, ofschoon een Hoogduitscher, is Schiller ons Nederduitscheren niet vreemd; verscheidene zyner werken, door keurige vertalingen, onder ons volk verspreid, hebben reeds in België eene soort van populariteit verworven; en hy zelve hechtte hy dan zyn naem niet aen ons Vaderland, wanneer hy het boek der geschiedenis openslaende, zyne verhandeling schreef over den Abfall der vereinigten Niederlande.

Geen twyfel, Mynheeren, of de werken van een zoo veelzydig schryver als Schiller, opgesteld in een tydstip van maetschappelyke hervormingen, zullen op verschillende wyzen beoordeeld zyn geworden; doch hebben zy hunne tegenstrevers gehad, zy hebben (gelyk een onzer voorzitters zeer wel getuigde), ook hunne verdedigers gevonden. Waerlyk, welke begrippen men ook moge aenkleven, men is verplicht zyne hulde te bewyzen aen 's mans overheerschend genie, aen zyne liefde tot de kunst, maer vooral aen die verhevene vaderlandsliefde, aen die edele zucht naer vryheid, die in al zyne werken doorstraelt, en van Schiller het voorbeeld eens nationalen dichters maekt.

Liefde tot het vaderland, liefde tot de kunst, zie daer de voornaemste kentrekken van Schillers karakter; zy waren het die hem, nog jongeling zynde, de pen in handen stelden, en hem deden droomen aen het medestichten eener duitsche letterkunde; zy waren het, die hem begeesterden, wanneer hy zyne ontsterfelyke werken schreef; zy zyn het ook, die hem heden de hulde verzekeren niet alleen zyner landgenooten, maer van alle volkeren die en nationael gevoel, en nationale grootheid naer weerde weten te schatten.

Liefde tot het Vaderland! Liefde tot de kunst! in hun ryk willen wy, landgenooten van Vondel en Rubens, u landgenooten van Schiller en Dürer ontmoeten, om u rechtzinnig de hand te reiken. Door hen worden onze harten vereenigd, door hen, hebben wy beide sedert eeuwen de achting der wereld verdient.

Mynheeren, er ligt iets grootsch, iets verhevens, in het feest van heden; wy zien hier in ons midden het puik onzer vlaemsche kunstenaren, (meesters als De Keyser en Leys); het puik onzer letterkundigen; mannen van allen slach, van alle denkwyzen, zyn vergaderd om het feest eens Duitschers te vieren; zy allen willen, door hunne tegenwoordigheid, getuigen, dat het genie niet aen éen land toebehoort, maer de gansche wereld overheerscht. ‘Es ist ein armseliges kleinliches Ideal,’ zegde Schiller, ‘für eine Nation zu schreiben: einem philosophischen Geist ist diese Gränze durchaus unerträglich.’ En van vreugde hadde buiten twyfel 's dichters hart getrild, indien hy in zyn leven ooit hadde kunnen voorspellen, dat het feest zyner geboorte eenmael tot de innigste verbroedering van twee hoogstkunstlievende volkeren zou hebben geleid.

Mynheeren, onze achtbare voorzitters hebben u eenen toast voorgesteld aen de nagedachtenis van Schiller, en met volle gemoed hebt gy hunne woorden toegejuicht; gedoog dat ik als Vlaming hunnen heildronk volledige: ik drink aen de Vaderlandsliefde, aen de kunst; - aen de Vaderlandsliefde, die ons beide, volkeren van éenen stam, thans vereenigt om gezamenlyk Germaniëns grooten dichter te verheerlyken; - aen de kunst die het harte veredelt, die ons elkander doet hoogschatten, - aen de kunst waerop men ook Schillers woorden kan toepassen:

‘Deine Zauber binden wieder,

Was die Mode streng getheilt;

Alle Menschen werden Brüder,

Wo dein sanfter Flügel weilt.’

P. Génard.