De Vlaamsche School. Jaargang 5

Wetenschappen en nyverheid.

Volgens de Scientific American Journal, brengen de gouden zilvermynen der verschillende werelddeelen jaerlyks de volgende weerde in kostbare metalen voort:

Europa, zilver en goud:	125 millioenen franken.
America zilver en goud:	730 millioenen franken.
Asia zilver en goud:	125 millioenen franken.
Africa goud	15 millioenen franken.
Australia goud	1000 millioenen franken.

Men heeft het boorwerk van den artesiaenschen waterput te Passy by Parys hernomen, welk, sedert eenigen tyd door het invallen der huizen, veroorzaekt op eenen afstand van 46 meters diepte, door de hevige drukking der onvaste zandlagen, was gestaekt geworden.

Men werd hierdoor genoodzaekt het bovenste gedeelte, op eene breedte van 3 meters, doormaet te graven, en deze met gegoten yzeren buizen te bezetten. Dit werk voltrokken zynde, kon men het booren voortzetten. De bereikte diepte is heden omtrent 540 meters; de diepte van den waterput van Grenelle is 550 meters.

De put van Grenelle werd geboord met eene boor gevestigd aen eene verzameling van yzeren staven welke eindelyk het gewicht van 70,000 kilogrammen had bereikt.

In plaets van yzer, gebruikt men voor den put van Passy, houten sparren by middel van yzeren vyzen met schroeven aen ieder einde vervoegd. Die geheele staef heeft byna het eigengewicht van het water, zoodat men ze zonder moeite kan lichten en doen zakken.

De kroonboor aen het onderste einde gevestigd, is in geslagen yzer, weegt 1800 kilogr., en draegt zeven stalen tanden van 25 centimeters lengte, wegende omtrent 8 kilogrammen; met vyzen en pinnen gevestigd, kan men die tanden by sleet of braek gemakkelyk vernieuwen.

De put van Genelle in 1834 gebouwd, en in 1841, dus op 7 jaren, voltrokken, heeft 300,000 franken gekost.

Het booren van den put van Passy, op het einde van 1855 begonnen, heeft dus op minder dan de helft van tyd, de diepte van dien van Grenelle bereikt.

De heer Simmler te Breslau doet een nieuw stelsel der vorming van den diamant kennen. Er is onlangs nog al ge-

[p. 60]

sproken geweest over zekere vochtige stof, welke men hier en daer in de holtens van het bergkristal ontmoet. Door warmen of breken, ontstaekt er by deze kristallen eene hevige losbersting en gedruis, gelykvormig aen die door het uitzetten van het samengeperst koolzuer veroorzaekt.

De heer Simmler gelooft dat de koolstof in vloeibaer koolzuer oplosbaer is, en daeruit kan kristallizeren.

Het aluminium welk men tot hier toe niet goed had kunnen solderen, wordt nu goed aeneen gezet by middel van eene menging van 80 deelen aluminium met 20 deelen zink.

Aluminium met 9 deelen (op 100) koper, is schooner en witter dan onvermengd.

Aluminium 90 of 95 deelen, met 10 of 5 deelen koper, maekt eene soort van brons, die menigvuldige goede eigenschappen bezit: uitmuntend schoone kleur, gemak in het bewerken, sterkte, mindere roestbaerheid, enz.

Men had tot heden toe den luchtkring die onze aerde omringt, geschat op eene hoogte van 40 tot 60 kilom. (rondom 10 of 15 uren). Deze schatting was gegrond op de voortgaende vermindering van zwaerte der lucht welke men bemerkt als men zich verheft in luchtbal of op de hooge bergen. Volgens deze verminderingsevenredigheid zou de zwaerte of dichtheid des luchtkrings, op eenen afstand van 60 kilometers boven de aerde, niets meer zyn. De heer Liais, beroemd sterrekundige van het observatorium van Parys, volgens waernemingen en becyfferingen over den dagenraed en de schemering na den zonnenondergang, beweert dat de hoogte des luchtkrings op eenen afstand van 280 kilometers moet gewaerdeerd worden.

Het geheim van den peerdentemmer Rarey zou, volgens den heer doktor Lobligeois, in de volgende bewerkingen bestaen:

Men zet zich aen de linker zyde van het peerd en tracht zyn voorste been te ploeijen en het aldus vast te maken met eene koorde.

Niet meer dan op dry voeten steunende, kan het peerd noch stampen, noch loopen. Men streelt het dan en leidt het zoo eenigen tyd rond. Men zet zich dan aen den rechten kant van het dier, brengt het voor eenen hoop stroo, doet hetzelfde met het voorste rechter been en laet het peerd op zyne knieën op het stroo vallen; men doet het dan op zyne zyde liggen; men gaet op zyne schouders zitten, het gedurig streelende. Als het geenen hoegenaemden wederstand meer biedt, maekt men het los, laet het zich rechten en spant het dadelyk in, of zadelt het op. Deze bewerkingen herhaelt men nog den zelfden dag, en verscheidene dagen daerna, tot dat men het dier gansch meester zy geworden.

C. Ommeganck.