Wetenschappen en nyverheid.
Vuerstekskens. Het is voorzeker onbegrypelyk hoe het is gebeurd dat zulke gevaerlyke stof als de fosfoor, overal byna onopgemerkt heeft kunnen in gebruik komen. Het groot gemak waermede hy vuer verschaft, moet alleenlyk de rede zyn die zoo een verschrikkelyk vergif, waervoor men tot hiertoe noch tegenvergif, noch erkenmiddel weet, onopgemerkt laet doorgaen; want wie van ons zoude eten of drinken willen gebruiken op eene tafel waerop zich een vergif bevond, arsenik by voorbeeld, wiens naem alleen menig mensch doet schrikken; en wat is dit laeste in vergelyking met den fosfoor?
Niettegenstaende alle poogingen, heeft men tot heden niets gemakkelyker tot het vuermaken kunnen uitvinden. Onlangs, zoo als wy het in den loop van verleden jaer gezegd hebben, had men vele proefnemingen gedaen om den onvormigen fosfoor, welke geen vergif is en zich moeijelyker ontsteekt, te gebruiken. De gewoone fosfoor is wit of licht geel en half doorschynend, en kristalliseert. Met den zelven eenen zekeren tyd op eenen hoogeren warmtegraed te houden, wordt hy gedeeltelyk in rooden fosfoor veranderd, welken men ook onvormigen noemt, omdat hy niet kristalliseert. De gewoonelyke roodkleur der stekskens is echter niet die van deszelfs fosfoor, maer behoort aen den rooden yzerroest welke in het bereiden van de pâte gebruikt wordt. De fabrikatie van den rooden fosfoor is zeer moeijelyk en hoogst gevaerlyk, byzonder by groote menigte. Men heeft ook stekskens gemaekt die men niet dan op het doosje kon aensteken. Deze stekskens waren bekleed met een kopje als werkmiddel chloorzuerstofzout van potasch inhoudende; de tot vryving geschikte oppervlakte van het doosje was bedekt met rooden onvormigen fosfoor. Hier was nergens vergif, noch in de stekskens, noch op het doosje; de stekskens konden van zelfs geen vuer geven; men kon ze niet ontsteken dan door vryving op den rooden fosfoor van het doosje, maer ongelukkig gebeurde het dikwyls dat dit laetste ook in brand schoot, en bygevolg alle de stekskens van het geheele doosje.
Volgens het onlangs gedane verslag van den Heer Roussingault aen de Fransche Akademie, zou de volgende samenstelling voor vuerstekskens alle gevaer wegruimen, en de naestgaende voordeelen bybrengen: - geen vergif hoegenaemd; - niet in brand gaen van zelfs; maer alleenlyk door vryving, geschiedende met de hand en met wil van vuer te maken. - Geene oorzaek van ongezondheid toebrengen aen hen die ze verveerdigen. - Niet duerder kosten dan de oude. - Zie hier deze samenstelling:
| Chloorzuerstofzout van potaschdeelen |
14 |
| Dubbel chroomzuerzout van potaschdeelen |
4 |
| Gom |
2 |
Auteursrechtvrij