De Vlaamsche School. Jaargang 4

Nationale Tentoonstelling van Schoone Kunsten te Antwerpen.
(Vervolg, zie blz. 142 en 151.)

David De Noter heeft een tafereel ten toon gehangen voorstellende het onderzoek der rekeningen, binnengezicht. Eene rykgekleede juffer bevindt zich in eene zael voor eene hardhouten kast en levert zich aen het onderzoek harer rekeningen. Naest haer, op eene tafel, ontwaert men allerhande fruit en vruchten. Dit tafereel is zeer goed geschilderd; het zyden kleed der juffer en het fruit zyn met voorliefde behandeld.

Een der krachtigste portretten van kleur der Tentoonstelling, is dit van Mev. X... door H.A. De Bloeme. Dit doek, even als het portret van generael X..., bewyst dat deze kunstenaer de meesters onzer oudere school met vrucht heeft bestudeerd.

Lodewyk De Winter stelde eene zandbank, maenlicht, voor. Het is, in zyn vak, een der schoonste stukken der Tentoonstelling.

A. De Wilde leverde een zeer geestig stukje: Eene vlaemsche bruiloft waervan het koloriet zeer aengenaem is, terwyl wy van Felix de Vigne van Gent, twee tafereelen ontmoetten, die, als naer gewoonte, de groote hoedanigheden van den begaefden man deden uitschynen.

Adolf Dillens zond een winter gezicht der haven van Goes in Zeeland, eene schildery ten volle weerdig van dezen meester, die ons sedert lang aen goede voortbrengselen heeft gewoon gemaekt. Zyn broeder, Hendrik Dillens, prykte op de Tentoonstelling met eene schildery voorstellende eene kermis uit de omstreken van Brussel; mede een lief tafereeltje dat eene schoone plaets verdient nevens dit van den voorgaenden.

Een tafereel dat eene traen uit de oogen aller moeders trok, is de ‘laetste afstammeling’ door Huysmans. In een wiegge ligt een dood kindje, de laetste spruit van het eerste huis van Burgondië. Eene vrouw in het zwart gekleed, ligt er over heen gebogen en schynt aen de uiterste smert overgegeven. Het licht verdooft. Alles in die samenstelling stemt overeen met de droevige gebeurtenis die er het onderwerp van is. Een tweede schildery van den zelfden kunstenaer, een koopman in Shawls by een armeniaensch gezin, te Damas, in Syrië, is eene goede herinnering der reis welke de heer Huysmans in het Oosten heeft ondernomen, en waerover hy ook een uitgebreid werk in het licht heeft gegeven.

Hendrik Schaefels wiens gemak in behandeling in een vroeger verslag werd geprezen, heeft dit jaer eene uitgebreide samenstelling voortgebracht die stof tot ernstige beschouwingen oplevert. De kunstenaer doet zich hier als typeschilder kennen en hierin, wy bekennen het volgeerne, bezit hy eene groote bekwaemheid. Honderde figuren die zich in zyn tafereel: de Kermis te St.-Job in de XVII^e eeuw bevinden, leveren het bewys dat de schilder gegronde studiën van kleedy en plaetselyke gebruiken heeft gemaekt. Het is waerlyk de beruchte kermis van St-Job, waer jaerlyks niet alleen de gansche Antwerpsche bevolking, maer ook die der omliggende dorpen heen snelt; de menigte verdringt er zich, de eenen om in een wafelkraem zich neder te zetten;

[p. 163]

de anderen doen moeite om in de barak van ginschen Hansworst te geraken die vóór den ingang zyner tent, door het geschal zyner trompet en het gebommel zyner trommel, de ooren verdooft. Eenige lustige gezellen ryden in huifwagens het gehucht op en neêr, en zingen en tieren als om prys. De rateltjes, fluitjes, trommeltjes, trompetjes, waervan ieder bezoeker zich voorziet aen de opreigeschaerde kramen, volmaken het spel en geven aen het onderwerp den lokalen toon die de kermis van St.-Job uit alle andere doet kennen. Gelyk men ziet, er onbreekt geen volk op dit doek; en wellicht is hieraen de aenmerking toe te schryven die wy op deze samenstelling hoorden maken: namelyk dat er door deze ophooping van persoonen, niet overal de noodige lucht heerscht. Deze bemerking geldt echter niet de linker zyde des tafereels, waer zich een aental voortreffelyk geschilderde boomen verheffen. De heer Schaefels is kolorist; doch ditmael heeft hy, onzes dunkens, aen zyne schildery een al te goudachtigen toon gegeven, dien de zon in de maend mei niet bezit.

Het tafereeltje Moeder! licht effekt, van P.W. Sebes, is fyn van gedacht en wel uitgedrukt. De kleur is warm.

Noterman heeft dry schilderstukjes opgehangen; de honden die in deze tafereeltjes voorkomen zyn met veel natuer behandeld. Noterman is sedert jaren bekend als een goed kolorist.

Het tafereel van Karel Verlat, een herdershond zyne kudde tegen de aenvallen eens arends verdedigend, is krachtig behandeld; er is leven in deze samenstelling en de toets duidt aen dat deze schilder de groote modellen, zoo als onze Snyders en Feith, heeft bestudeerd. Zyn misklauw is een heel geestig doek.

Victor Lagye, de kunstenaer die zich door zyne grootsche samenstellingen eenen schoonen naem in de kunsten heeft verworven, is door twee nummers op de tentoonstelling vertegenwoordigd: eene schildery en een karton. Zyne schildery Paeschavond is in den mystischen vorm behandeld. De heer Lagye schynt de studie onzer oudere school byzonder ter herte te nemen. Geerne evenwel hadden wy den toon dezer schildery wat zoeter gewenscht; zy zou er volgens ons, veel by gewonnen hebben. Zyn karton, Fiere Margriet van Leuven vertoonende, is eene samenstelling waerin wy den verdienstelyken teekenaer der Belgische Grondwet ten volle herkennen. Zy is wys en grootsch behandeld; de teekening laet niets te wenschen over.

Frans Lamorinière heeft dry landschappen ten toon gesteld, dry gezichten uit de omstreken van Schilde. Al wie een weinig met de heide bekend is, zal moeten instemmen dat deze gezichten zyn terug gegeven met eene waerheid die de natuer naby streeft.

Andries Minguet heeft ons gewoon gemaekt aen tafereelen die het kenmerk van het waer talent dragen; zyne opene plaets eens Antwerpschen handelshuizes der XVI^e eeuw, strekt tot staving van dit gezegde. Dit doek, waerin wy een deel der Oude Beurs van Antwerpen denken te herkennen, heeft byzonder de aendacht der liefhebbers op zich getrokken.

Lodewyk Robbe, heeft twee schilderyen, twee weiden, gezonden. De dieren, die deze doeken stofferen, houden de faem dezes meesters goed staende.

Onder het nummer 693 van den kataloog ontmoeten wy de Beeldstorming der kathedrale kerk van Antwerpen in 1566, tafereel door J. Ruyten. Deze schilder bezit een schoon koloriet. Zyne samenstelling is vol leven en boeit de aendacht des toeschouwers. - Voor wat de tafereelen van den heer P. Kremer betreft, wy houden ons by het oordeel vroeger in de Vlaemsche School opgenomen.

Joseph Stallaert heeft grondige studiën naer de monumenten van Herculanum en Pompeia gemaekt. Zyne samenstellingen zyn fyn van gevoel, zuiver van teekening; doch herinneren ons, door hunne kleur, de schilderwyze der Romeinen. Voor Frans Gons zouden wy de bewoordingen moeten bezigen die in de vorige verslagen werden opgenomen. Deze kunstenaer is dichter en zou, ons dunkens, zich op de ernstige of godsdienstige schilderingen moeten toeleggen. Zyn onderbroken brief en zyn vriendelyke gebuer bezitten verdiensten; doch kunnen, denken wy, niet opwegen tegen zyn fraeije doek, St.-Sebastiaen voorstellende, dat de kerk van de Donck by Schooten versiert.

Joseph Bellemans heeft eene schildery opgehangen voorstellende: Eer uwen vader en uwe moeder opdat gy lang moogt leven op de aerde. Dit tafereel is den schilder der dood van St-Remacle weerdig. De groepen zyn goed by een gebracht. Zyn koloriet bevalt aen het oog.

Hendrik Bource heeft een menschlievend gedacht uitgedrukt. Eenige Antwerpsche loodsen redden de bemanning van den franschen schooner Céline, die, na op de zandbank de Walvischstaart, aen de monding der Schelde, te zyn vastgeraekt, gezonken was, terwyl de drenkelingen in de masten waren geklaverd ten einde zich aen de klimmende baren zoeken te onttrekken. De zee is onstuimig en wild; de moedige loodsen spannen alle mogelyke moeite in om het gestrande wrak te naderen. Nuttelooze moeite. Het wrak zinkt allengs hoe meer. De loodsboot zelf staet vol water, en toch geven de moedige menschenvrienden den moed niet verloren. Van 's morgens acht tot des namiddags dry uren, worstelen zy tegen het onstuimig element. Eindelyk mogen zy er, met behulp des hemels, in gelukken zes menschenlevens te redden. De schilder heeft dit treffend tooneel met byzonder talent weêrgegeven; er heerscht veel waerheid in. Zyn koloriet laet ons veel voor zyne toekomst verhopen.

F.J.L. Boulanger heeft dry gezichten uit Gent gezonden. Zy zyn met veel natuer teruggegeven.

[p. 164]

De liefdadige kinderen, door J.F. Cloetens, getuigen van eene dichterlyke ziel en van een teêr gevoel. De kleur is vlaemsch. - De schildery een afgezant der Prinses van Oranje den vermaerden bloemenschilder Pater Seghers geschenken aenbiedende, bezit vele verdiensten. De heer Delehaye toont in dit tafereel dat hy kolorist is. Het is een dier aengename samenstellingen waeraen de liefhebbers graeg eene plaets in hun kabinet inruimen.

(Het slot hierna).

Adolf-Julius Van Rhyn, Az.