De Vlaamsche School. Jaargang 4

Merkweerdigheden van Italie.
(Vervolg, zie bl. 133, 138 en 151.)

De Karthuizers leven afgezonderd, ieder in zyne kleine wooning. Dagelyks vergaderen zy in de kerk tot het verrigten der goddelyke diensten; des morgens om de H. Mis te celebreren of by te woonen, 's avonds om de Vesperen, en des nachts om de Mettenen te zingen. Op zon- en heiligdagen noenmalen zy gezamentlyk in hunnen refter en zyn verpligt er eene onverstoorbare stilte te onderhouden. Deze mogen zy breken in hunne wandelingen, die zy wekelyks eenmael doen in de ruime hoven van hun gesticht. Het gebergte dat noordwaerts tegen het klooster grenst, en de Olyfberg wordt geheeten, hoort toe aen de moniken en verschaft hen ook een ruim en dichterlyk veld tot het doen van heilzame overwegingen. Het overige van hunnen tyd brengen zy in hunne kamer over, waer zy zich, by afwisseling der kerkdiensten, met godvruchtige lezingen, vrywillig handwerk en studie doorbrengen. Dan, gelyk men het bereids in de wereld denkt, zoo is dergelyk verblyf weinig geschikt om de kloosterlingen een gemaklyk leven te laten leiden. Om zes uren 's avonds gaen zy slapen, om tien uren worden zy wederom door de klok gewekt om in hunne cel de Getyden van O.-L. Vrouwe te lezen; en dry kwaert uers daerna begeven zy zich naer de kerk om er de Mettenen te zingen. Dan ziet men al de kloosterlingen, de choorpaters in 't wit, de leekebroeders in bruin habyt en de novitiën met de zwarte kap over het hoofd getrokken, langzaem en reeksgewyze aenkomen, elk met een lantern in de hand en in hunne gestoelten plaets nemen. Elke kloosterling, daer hy in de kerk treedt, klept eenen klokslag en geeft de koorde aen zyn volger over. Indien deze alleen is, blyft hy kleppen tot dat er een aenkome aen welken wederom de koorde wordt afgestaen. Op een gegeven teeken worden de keersen gedoofd, en de lamp, immer voor het Allerheiligste ontstoken, zend alleen een weifelenden schemergloed op de beweeglooze moniken, die men nauwelyks in de duisternis van het heiligdom ontwaert. Na het voleinden van de Getyden der overledenen, volgt de stilte van het graf op de zangen die plotselings zyn onderbroken geworden. Die stilte maekt eenen diepen indruk op alwie daer alsdan aenwezig is. Na het einde van die indrukmakende plegtigheid, begeven zy zich naer hunne cellen, waer zy dan nog bidden tot wanneer zy, om dry uren des nachts weder te bed gaen, om zich weder te zes uren in hunne kapel te bevinden.

Alle vreemdelingen die hun gesticht bezigtigen, staen verwonderd te zien hoe rustig het in het hert dier menschen gaet, en hoe zy met innig vreugdegevoel bestatigen, dat zy nooit het waer geluk dan in die verstorven levenswyze hebben gevonden. Een ligtzinnige alleen kan zulks in twyfel trekken; want ofschoon de mensch, over 't algemeen, van de eenzaemheid afschrikt, wordt hy er niet zelden onweêrstaenbaer heengetrokken, en wanneer de liefde zyns herten, in plaets van op het schepsel te berusten, geen ander voorwerp aenkleeft, dan Hem die alleen, boven

[p. 156]

alles verheven, ook alle liefde weerdig is, dan smaekt hy innige wellust in die afgetrokkenheid zelve, waervan anderen niet zelden gruwen.

In den refter bemerkt men, onder andere aenziensweerdige kunststukken, de tafereelen welke er de wanden versieren en meestal daedzaken voorstellen die uit de geschiedenis der Orde getrokken zyn.

De plek aerde, die eenmael dien strengen boetplegeren ten jongsten verblyve zal verstrekken, ligt binnen de muren zelve van het eenzaem gesticht gesloten. Op dien nederigen doodenakker geene praelgesteentens, geene marmeren blazoenen, geen ydele lof, zelfs niet eens de naem van hen die er levend hunne grafplaets dolven en er thans in rusten, wachtend op het uer der groote ontwaking! - Niets anders dan het naekte en plegtige denkbeeld van de dood, geheiligd en verminnelykt door de weldadige gedachte der Verlossing.

In de wereld poogen wy in de toekomst voort te leven door 't enkele gerucht van eenen naem die met de snelheid van 't gesproken woord verdwynt en die een bronzen praelzuil van 't vergeten worden niet zal beschutten; alleen de Godsdienst boezemt ons gedachten in die ons dwars door alle ydelheid naer 't bekomen van een onsterfelyk geluk doen streven; vyand van al 't verganklyke, vernietigt hy echter na de dood al de banden niet die ons met de aerde in gemeenschap houden: onze herinnering laet hy op aerde voortbestaen - en deze, met de deugd ten voetzuil, doet hy ryzen uit het toegedolven graf anders grootsch en onvernielbaer dan het heerlykst gewrocht dat aerdsche kunst daerop zou kunnen stichten.

De bibliotheek van dit klooster bezit eene menigte kostbare handschriften tusschen welke men eene diploma bemerkt van de gravin Machtild dat van den jare 1112 dagteekend, herkomstig is uit het klooster van het Gorgona eiland waeruit de moniken door de aenhoudende aenvallen der Sarrazynen verdreven, de gastvryheid kwamen zoeken in deze plaetsen die hun heden nog ten verblyve verstrekken. Nevens dit diploma dient er een tweede te worden gerangschikt van Conrad II, hertog van Franconië die, na de dood des heiligen keizers Hendrik, ten jare 1024, tot koning van Duitschland en in 1027, als keizer gekroond werd te Rome. Hy stierf te Utrecht, in 1037.

Na een ruimen tyd in dit oord van geluk en zaligen vrede verbleven te hebben, namen wy ons afscheid van de goede kloosterlingen, die ons uitterherte vriendelyk hadden onthaeld. Al wat wy daer gezien en gehoord hadden, deed op ons den diepeten indruk. Ja daer, in die zoete eenzaemheid, waer zich het waer geluk schynt te hebben verscholen, daer nog heerscht vriendschap, die reine opregte broederliefde, welke men zoo schaers, op onze dagen, in de wyde wereld aentreft. In die klooster-gezinnen worden alle ydele eertitels vervangen door het teedere: vader, broeder, zoete namen, die in den mond van alle de leden dier groote familie, dan nog ontoereikend zyn, om alle de verknochtheid uit te drukken, die hen onderling als vaders en echte broeders verbindt. - Op onze tyden, daer de koude zelfszucht alle edele ziels-gevoelens onderdrukt, kan men het niet eens meer worden met die edele deugd, welke ons van den hemel werd toegegund, om ons met meerderen moed de ellende van het onzalig menschenleven te laten torschen. - By het zien hoe die kloosterlingen hunne vredige dagen slyten, ontsluit zich het hert voor de heilzaemste en koesterendste ontroeringen, en men leert er het wereldsche naer echte weerde schatten. Niet zelden voelt de reiziger, wanneer hy dit gastvry oord verlaet, dat alle zucht naer schyngeluk, alle ydele en logenzieke gedachten, voor reinere en betere betrachtingen, hem uit het gemoed zyn geweken. - Wie zou die plaets van heilige ruste kunnen naderen, die lange kloosterpanden, zoo grootsch in hunne eenzaemheid, doorwandelen, en zich niet voelen aengedaen tot in het diepste der ziel? - Het is er alles vol van wat tot mymering en stille geestontheffing op kan leiden: dit vale daglicht, waer als iets treurigs u schynt uit toe te lichten; die sombere gewelven in de verte fantastich omneveld van een weifelend geschemer; het regelmatig en statige getrap der kloosterlingen, in biddende ingetogenheid steeds heen en weder wandelend; het nog eentooniger getik des uerwyzers, waervan elke beweging, met de immer kortende stonden onzer levensdagen, in de eeuwigheid gaen verzwimden. - Hier in dit heilig oord, vermogen de ydele levensgeruchten, het rustende hert niet te onstellen. - Hier in de Godsgewyde stilte, zwygt de stem der bruischende driften, en daer zy geloof en deugd ter schuilplaets strekt, moet ook de smertkreet, die van buiten uit de diepte opstygt, op den drempel dier uitverkorene wooning sterven. - Ah! hy nadere toe, en hy verblyve in dit oord van zalige wellust, wie zynen gepeinzen eene weldoende rigting wil geven, die de echte weerde wil kennen van alle de poogingen welke doorgaens zoo vruchteloos onze heensnellende levensuren verslinden!

Ch. J. Vanden Nest, priester.

(Wordt voortgezet.)