de moederlyke zyde het bezit kunnen bestatigen van eenen adeldom die vyf geslachtgraden telde. Eens aengenomen, was de ingehuldigde gehouden eenen proeftyd te doen van dry jaren en, even zoo lang, te dienen op de galeijen van de Orde. Deze heeft lang, barer weerdig, gebloeid en aen de maetschappy diensten bewezen die de geschiedenis heeft geboekt en de erkentenis van het nageslacht niet zal vergeten.
't Is om het aendenken te bewaren van de roemryke zegepralen door genaemde ridders behaeld, dat de San-Stefano kerk te Pisa is gebouwd geworden. In dien tempel hangen de krygsvanen, weleer op de Turken gewonnen, aen de gewelven ten toon en bewyzen, beter dan lofsprekende opschriften 't zouden doen, de aloude onversaegdheid dier groote ridderenorde.
Het hoogaltaer, uit porfiersteen gehouwen, zou van grooten kunstrykdom zyn, indien de styl waerin het werk is uitgevoerd, niet afkomstig ware uit den tyd van het verval der kunsten. De aenziensweerdigste schildery welke deze kerk bezit, is een stuk van Lomi waerin de kunstenaer de H. Maegd heeft voorgesteld staende tusschen de HH. Josef en Stephanus. In dit tafereel vinden wy alweder bewezen wat wy hooger zegden: namelyk, dat in die dagen van innig geloof en algemeene godsvrucht, de schilders, duizendmael beter dan heden, den voor te dragen vorm en de karaktertrekken wisten te vatten van der heiligen beelden die zy hadden te malen, en dat zy, vooral toen, uitmuntten in het versteen en het te kennen geven van al het engelachtige en godlyk-schoone dat als de ziel en gansch het wezen vormt van Maria - dit heilig en verheven voorbeeld aller vrouwen.
Wanneer men al de gedenkstukken beschouwt die het aloude Pisa, zoo veelvuldig, tot ieders bewondering ten toon spreidt, bemerkt men, ter grootere eere dier kunstlievende stad, dat al die werken meestendeels zyn verveerdigd geworden door mannen op de boorden zelve van den Arno geboren. Bovendien kan men die gewrochten waerderen als zynde zoo vele bewyzen van een stout en onafhanklyk vernuft dat men, op onze dagen, niet meer terug vindt.
Op het voorplein dier kerk, rond welke de oude wooningen der San-Stefanoridders zich heden nog bevinden, ryst het mameren standbeeld van Cosmas I, stichter der Orde.
Toen wy dien tempel uittraden deed onze gids ons het paleis bemerken van Lanfranchi dat op den regter oever des Arno's ligt en voor een der kunststukken van Michaël-Angelo doorgaet. Ten jare 1822, werd dit paleis bewoond door Lord Byron, den befaemden engelschen dichter, die daer, evenmin als elders, die zielerust kon vinden welke hy in zyn zwervend leven immer zocht en waervan hem de kwellingen van zyn vernuft en de loszinnigheid van zyn gedrag, voor altoos op aerde verwyderd moesten houden.
Wel ten onregte loopt het gerucht dat die oude prachtige woonst op heden in baetzoekende handen is gevallen die er zich het aendenken van den alombekenden schryver tot eene winstgevende opbrengst hebben gemaekt. Sinds de edele dichter zynen onstuimigen reistogt door Europa onderbrak om in het paleis Lanfranchi ettelyken tyd te verblyven, is hetzelve door een ryk Toscaner aengekocht geworden, die er zich met den woon heeft gevestigd en van de bezoekers geenen inkoompenning eischt om hen aen Byron te doen denken en het geroemde voortbrengsel van Buonarotti's kunst, naer eisch, te laten bewonderen.
Die bemerking geldt voor al de paleizen die de vreemdeling in Italië wil bezoeken. Nergens is er een land waer adellyke familiën, met grootere welwillendheid, aen alwie hunne prachtige woonsten verlangt te bezigtigen daertoe eenen toegang verleenen die, onbaetzuchtig en met voorkomende gulhertigheid gegeven, den bezoeker toelaet die schoone gedenkstukken in allen deele te bewonderen.
Niet verre van dit paleis treft men datgene van Lanfreducchi aen, op welks voorgevel men deze niet onaerdige woorden leest: Alla giornata.
Onder dit zonderling opschrift hangt eene boei. Die keten waervan de melankolische aenblik in den geest des toeschouwers de akelige gedachte van het kerkerleven doet ontstaen, zoo treurig geklonken aen den marmeren gevel van zoo prachtigen woon, wekt, zeldzaem genoeg, de nieuwsgierigheid des vreemden bezoekers op.
Desaengaende verhaelt men te Pisa het volgende: in eenen togt tegen de Muselmannen, had Lanfreducchi, op zekeren dag, eenen Turk van voornamen huize krysgevangen genomen en dien man, na verloop van eenigen tyd, hersteld in zyne vorige vryheid. Ettelyke jaren nadien, toog Lanfreducchi met de kruisvaerders naer het Heilig-Land en viel daer nu zelf in de handen zyner vyanden die hem in de boeijen wierpen. Na eenen geruimen tyd in den kerker te hebben doorgebragt, werd hy, by toeval, in de gevangenis aengetroffen door hem wien hy te voren edelmoedig de vryheid had teruggeschonken. Die man, immer gedachtig van de vroegere gunst, wilde zich dankbaer toonen en de vrystelling zyns weldoeners bewerken. Zyn poogen gelukte en Lanfreducchi, in het vaderland wedergekeerd, deed, ten aendenken zyner gevangenschap, boven de poort van zyn paleis, de kluister ten toon hangen die hy eenmael in den kerker had gedragen.