|
| |
| |
| |
| |
| |
| |
Aen het venster eens ryken.
I.
't Was winter... 't Needrig burgershuis,
Gelyk het trotsch paleis der grooten,
Was door het sneeuwkleed digt omsloten,
Bezaeid met diamanten-gruis
Natuer was ryk en mild ompereld,
Van wulpsche bloemenpracht ontdaen,
Maer 't scheen als had de gansche wereld,
En vorst en volk, één kleedsel aen.
Die witte sluijer scheen te leeren,
Dat eenmael bedelaer en vorst,
Dat ryk omplooide en naekte borst,
In 't zelfde doodskleed zou verkeeren.
In 't zelfde kleed... Er blyft geen glans,
Geen luister van de wereld over,
Verpulverd wordt eens 't gouden loover,
Eens dort de kleurge maegdenkrans.
En zóó de ryke in 't dons gedoken,
Wien 't vierspan over 't doodskleed draegt;
Zóó de arme die om de aelmoes vraegt,
De stramme handen opgestoken.
Zóó hy, die trots op reuzenmagt,
Zelfs troonen kan tot stof vergruizen,
Zóó hy, die aen de ryke huizen
Naer de afgevallen kruimels wacht.
| |
II.
Hy wacht - zie, zilvrig zyn de lokken,
Dor zyn de lenden, dor als riet,
En 't kleed, hem deels om 't lyf getrokken,
Bedekt die dorre naektheid niet;
Hy wacht, de handen saêm gevouwen,
Hy vraegt om brood voor 't hongrig kind.
Hy vraegt om brood, o ryke vrouwen!
U, moeders die uw kindren mint...
Geen antwoord! Hebt toch mededoogen!
O, voeldet gy het wreed verdriet,
Als hy voor zyn verduisterde oogen,
De ryke kindren spelen ziet.
Als hy ze lagchend daer ziet stoeijen,
De hoofdjes wieglen voor het glas
En tusschen bloemen die er bloeijen,
Alsof het milde zomer was!...
Dan wenscht hy ook, die droeve vader,
Een weinig van dat aerdsche goed,
En, droomend aen den overvloed,
Sluipt hy een ryke wooning nader.
| |
III.
Nu bukt hy zich voor 't venster neêr,
Hy staert in die zoo ryke zalen;
En wat hy hier voor zich ziet pralen,
Dat kaetsen spiegels ginder weêr.
Fluweel, satyn met goud dooraderd,
Tapyten, fyn als schapenvacht:
O, dat heeft nooit uw voet benaderd,
't Bekrompen brein nooit uitgedacht.
Ja, dekte, in plaets van drooge varen,
't Versleten vloertapyt uw wicht,
Wanneer het bibbrend nederligt,
Wat zou het zoete warmte ontwaren!
Hoe zalig zou 't dáérin geplooid,
Zyn mager borstje voelen tokken,
Al werd de sneeuw in kille vlokken,
Door 't oude dak op 't bed gestrooid.
Neen, 't zou zoo bleek, zoo doodsch niet wezen,
Als het de kruimelen slechts had,
Die van het marmren tafelblad
In menigte zyn neêr gerezen: -
De kruimel, die vertreden wordt,
Of die de honden hier erlangen!....
Of, 't vocht eens op de lipjes vangen,
Uit 't blinkend wynglas woest gestort.
De honger zou 't niet spottend sussen,
Zyn mond, zoo koud en blauw als lood,
Zou dan zoo vroeg het bleek der dood
Niet op uws lievling's wangen kussen.
En dan..... Hebt gy wel ooit gedroomd,
Wat zaligheid, dáér in die zalen,
Door 't hart des ryken vaders stroomt!
Hoe 't smaekt, dáér, in kristallen schalen
Den dorst te lesschen, en het brood
Gediend te zien op zilvren borden;
Nooit in zyn' slaep ontrust te worden
Door 't hongrig kind..... 't Geluk moet groot,
Gy weet, rampzalige, immers niet
Met hoeveel pynelyk verdriet
Men al die pracht, dat goud betaelde.
Gy weet niet, dat de bange traen
Soms schittert als het êelgesteente.
Soms heeft het graf met dor gebeente,
Een zevenkleurig bloemkleed aen.
| |
IV.
Ziet gy dien man daer, diep gebogen
Voortwanklen in die ryke zael?
Aen hem behoort dien glans, die prael,
Dat huis, een hemel in uwe oogen.
De wereld pryst, verheerlykt hem,
Des tafeldichters heesche stem
Heeft hem gewierookt in zyn zangen;
De vorst, soms door den schyn verblind,
Heeft hem een vracht van ridderlint,
Een regenboog op 't hart gehangen.
My dunkt ik lees nog in zyn' blik
't Gevoel der magt, en van zyn lippen
Hoor ik laetdunkend nog ontglippen,
Dat grootsch en duizlig woordjen ‘ik’
| |
| |
Hy is gelukkig! Neen, verdoolde!
Dael in het diepst zyns harten neêr:
Ge vindt geen enklen vezel meer
Dien 't brandend ‘ik’ niet gansch verkoolde.
Doch neen! zoo gy in de assche morst,
Ge vindt één enklen zucht daer binnen -
Den zucht om altyd goud te winnen!
Dat is zyn honger, dàt zyn dorst...
De vriendschap? Ze is voor hem een logen;
De godsvrucht? Laf komedie-spel;
De liefde? Een speelding in zyne oogen,
En huwlyksmin? De hel der hel.
Dat al kan dienen - 't geeft soms renten,
Maer slechts geleid, gebruikt ten doel...
Uit 's vrienden hand wringt men soms... centen;
Krediet? dat geeft de kerk-bidstoel.
Ja, huichlen, huichlen by zyn vrinden;
Nooit openhartig, altyd schyn!
En is het doel bereikt, 't venyn
Der spotterny doen ondervinden
Aen hen, die wreed bedrogen zyn...
Ziedaer zyn hart, ziedaer zyn poogen;
Zyn dag is steeds vol zorg en schrik,
Hy peilt zelfs soms der kindren blik,
Alsof er in de ligtblauwe oogen
Van 't blond, onschuldig, zorgloos wicht,
Iets tegen hem te lezen ligt.
En 's nachts? 's nachts foltren hem de droomen;
Hy hoort in elk gekraek, gedruisch,
Den stap van dieven in zyn huis
Die hem zyn hart ontrooven komen.
Zyn hart? Dat is zyn ramlend goud,
Aen 't welk hy nooit genot dorst vragen,
En dat hy hoopt eens meê te dragen
In 't huis, hem door den dood gebouwd.
| |
V.
Maer heeft hy, zegt gy, dan geen gade,
Geen lieve kindren?..... Zwyg, de vrouw
Die voor den man is wat de dauw
Is voor de bloemen, heeft te spade
Haer keus beweend; al vroeg verdord,
Zonk zy, reeds lang geleên, ten grave,
Terwyl hy, op het graf der brave,
Geen enklen smarttraen heeft gestort.....
Zie meer - wees van uw zucht genezen....
Ziet gy dien jongling die daer staet
Met bleek en ingevallen wezen?...
Reeds kunt ge op 't jeugdige gelaet
Een diep en knagend lyden lezen.
Hoe onverschillig schynt zyn oog,
Voor al dien luister, al die waerde.....
Ha, dwaes, die zich dáérin bedroog!
Geen lyden dat hem rimpels baerde:
Neen, 't is verveling op deze aerde
Die 't hoofd vroeg naer den boezem boog.
Zóó jong nog - on toch reeds verstorven!
Hy leefde kort - hy leefde veel!
Zyn hart is tot in 't merg bedorven,
Ontgoochling is, zóó jong, zyn deel.
Voor hem - het dol en wulpsch genoegen;
Voor hem - de feestkrans en de wyn;
Voor hem - het goud, de liefdeschyn,
Voor hem - 't gehuerde boezemzwoegen
Dat gouden drinkvat mild omlooverd,
Met roozenbeelden ryk omtooverd,
Waer strak zyn somber oog op ziet?
Welnu, de kelk, dien zoo wellustig
De vrouwenhand hem gistren bood,
Die kelk bevat vergif - den dood.....
En toch, toch schynt de ellendling rustig.....
Kom jongling, toef niet, laet dat nat
U om 't verdorde harte vlieten!
Drink vry den dood in 't gouden vat,
Dat ook is nog misschien genieten.....
Zwelg in, en sta dat leven af,
Dat reeds te lang losbandig leven,
Dat nooit één oogenblik van streven
Naer God u in het harte gaf.....
Doch, wil u zelven niet verblinden,
Zie rugwaerts op uw levensbaen,
Misschien vindt ge er een enklen traen
Die aen het leven u zal binden.
Een traen zegt veel in 't vrouwlyk oog
Dat men bemint.... Maer neen, uw liefde,
Uw vleijend woord, uw kus bedroog;
Uw heilge trouwbelofte loog,
En dan uw spottend afscheid griefde
Het arme meisje tot den dood,
Dat, stervend, u nog liefde bood....
Haer snikken klinken als de slagen
Des hamers, moeders kist in-een;
Een vloek die eens u aen zal klagen,
Dreunt nog door 't graf des vaders heen.
Neen, neen! men zal geen wee doen hooren,
Zelfs niet uw vrienden of uw maets,
Gy waert hier steeds een geest des kwaeds,
Wat is er toch aen u verloren!...
Gy hadt geen deugd, gy hadt slechts spot,
Zelfs voor uw' vader, voor uw moeder!
Gy hadt geen deernis met uw' broeder,
Gy hadt slechts vloeken voor uw' God.
Doch schrei één traen en wordt nog goeder.
Gy weigert? Zwelg dan in.....
| |
VI.
Een jonge zuster stil genaderd;
| |
| |
Wat is zy bleek en droef; gewis
Die rooze werd te vroeg ontbladerd.
De bloemkrans om de blonde vlecht,
Met diamanten vastgehecht,
Geeft aen heur aenzigt gloed noch leven;
Neen, nuttloos is het borstjuweel,
Het kan toch onder 't zacht fluweel
Geen golving aen den boezem geven.
Haer blauwig oog is mat en droef;
Haer lippen zyn ontkleurd: de groef,
Op 't blanke voorhoofd diep geteekend,
Zegt u te duidlyk dat zy vroeg,
(Den eersten krans der liefde brekend)
Het zware kruis van 't lyden droeg.
| |
VII.
Zy zet zich op de sopha neder,
En lispelt zacht haers broeders naem....
Hy zwygt - zy zucht - zy noemt hem weder,
En vouwt de handen biddend saêm.
Waerom, meêdoogelooze broeder,
Wendt gy den oogslag van haer af?
Ach! alles wat de hemel gaf,
Gy, gy, geliefde, vader, moeder,
Ontviel haer aen den boord van 't graf.....
Eens was zy schoon en lieflyk tevens,
Nooit blonk de zachte gloed des levens
Zoo rein op eene maegdenwang;
Geen oog toch kon men schooner noemen,
En in het mymren - in den zang,
In 't vroom gebed en feestgedrang -
Zy hoorde zich de schoonste roemen
Zy was gelukkig! ja, niet waer!
O 't was omdat geen lyden haer
Het teêrgevoelig harte griefde,
Maer sinds een wreed bedrogen liefde
Met al haer foltrend, nypend leed,
Het ligtblauw oog vordonkren deed -
Sinds heeft ze een wonde in 't hart gedragen,
Een wonde, diep en wreed geslagen,
Die bloeden zal tot aen het graf;
De vrouw, hoe spottend ook versmeten,
Kan wel vergeven, maer 't vergeten,
Dat staet ze slechts met 't leven af.
Zy kwynt - geleerdheid met haer vonden
Zoekt tastend naer de bron de kwael;
Men waent het raedsel te doorgronden,
Zy glimlacht om den woordenprael.
‘Hier, zegt ze, wyzend op het harte,
Hier zit de kanker! o bespaer
Gerust uw artseny... Voorwaer,
Er groeit geen kruid voor zulke smarte!’
De teering woedt in de aedren om,
Alras zal de aerd haer ligchaem erven.
Wat vraegt ze in Godes heiligdom?
Niets dan een zacht en spoedig sterven.
| |
VIII.
Zeg, dekt nu al die trotsche prael
Wel 't waer geluk op deze wereld?
Neen, neen! al is die ryke zael
Door 't wigt van schatten ook ompereld -
Denk nooit dat dit den vrede geeft;
Dat doet geen liefdewoord ontgloeijen;
Dat doet het hart niet minder gloeijen
Van hem die veel te boeten heeft.
Dat maekt dien zoon niet minder schuldig;
Dat geeft geen troost aen zucht en klagt
Van haer, die lydend en geduldig,
Het oogenblik van 't vaerwel wacht....
Een traen blonk in het oog des armen,
Hy vroeg naer glans, noch rykdom meer;
Hy vroeg ontroerd wat kruimels weêr,
Wat deksel om zyn kind te warmen,
En weêrgekeerd in de arme woon,
Ontbloot van glinstrend paelvertoon,
Vond hy noch wanhoop, noch verbittring
Noch misdaed, noch gebroken lot:
Hy vond er liefde, hoop in God,
In ruiling voor de helle schittring.
En 't wiegkleed dankbaer opgeligt,
Kust hy des kindjes aengezigt?
En dankt nu om 't bescheiden deel:
God gaf my weinig, maer toch veel.
Antwerpen, 1850.
|
|
Auteursrechtvrij
