De Vlaamsche School. Jaargang 4

Eenige groote mannen Belgiës.
(Vervolg, zie bl. 97).

frans floris.

De echte naem dezes kunstenaers, die omtrent het jaer 1520 te Antwerpen werd geboren, is niet Frans Floris, maer wel Frans de Vriendt. Zyn grootvader, die in 1476 gezwoorne van de ambachten de Vier Gekroonden was, hiet Floris de Vriendt; zyn vader, Cornelis de Vriendt, steenhouwer van beroep, kende men onder den naem van Cornelis Floris, welke laetste naem zyne nazaten tegen hunnen echten verwisselden. De jonge Floris was door zyne ouders bestemd om de beeldhouwkunst aen te leeren; doch daer hy meer geneigdheid voor het vak der schilderkunst aen den dag legde, liet men hem toe den beitel tegen het penseel te verwisselen. Frans Floris die met Quinten Massys en Bernard van Orley als overgangspunt der school van Brugge naer het roemryke tydvak van Rubens, van Dyck en Jordaens mag worden aenzien, begaf zich, op twintigjarigen leeftyd naer Luik om er, onder het geleide van Lambrecht Lombard, vermaerd kunstenaer van dien tyd, de geheimen der schilderkunst aen te leeren; deze meester boezemde hem den smaek voor de grondbeginselen der transalpynsche school in. Later bezocht hy Italië, waer hy menigvuldige teekeningen naer de kartons van Raphaël en Michel-Angelo verveerdigde. Deze teekeningen, met rood kryt uitgevoerd, zyn door de liefhebbers zeer gezocht. Floris stond in vriendschappelyke betrekking met onderscheidene vermaerde edellieden zyns tyds; onder deze kunnen wy de namen des prinsen van Oranje, der Graven van Egmont en Hoorn, van Marnix van St-Aldegonde noemen. Hy genoot eene uitgestrekte faem. Na hy in zyn vaderland terug was gekeerd, verveerdigde hy den Val der Engelen, eene uitmuntende schildery die nog heden het Musaeum van Antwerpen versiert en er ieders bewondering opwekt. Floris was ook als een uitmuntend portretschilder gekend. Zyn talent deed hem niet alleen de vriendschap der hooge persoonaedjen, die wy reeds noemden, genieten, maer daer hy zyne doeken duer deed betalen, brachten zy hem ook spoedig in het bezit van groote rykdommen, die hy echter door zyne buitengewoone praelzucht verloor. Hy liet zich te Antwerpen een paleis bouwen, waervan hy zelf de gevel met een grootsch allegorisch onderwerp, met de Schoone Kunsten in betrek staende, schilderde; deze wooning geleek veeleer aen het huis eens vorsten dan dit eens kunstenaers. De straet waer het werd opgericht, kreeg den naem van Florisstraet, welke men in onze eeuw in dien van Bloemstraet veranderde.

Frans Floris schilderde zeer spoedig; voor de plechtige intrede van keizer Karel te Antwerpen, werd hy door het magistraet dier stad gelast de versierselen der triomfbogen, stellaedjen en decoratien voor het stadhuis te verveerdigen, en men verhaelt dat, ofschoon hy nooit meer dan zeven uren elken dag arbeidde, hy niet te min elken dag zeven groote naekte beelden schilderde. Voor de plechtige intrede van koning Philips II, verveerdigde hy in één dag, eene groote allegorische schildery.

Frans Floris vormde niet min dan honderd en twintig leerlingen, waervan zes-en-twintig by name door Karel Van Mander zyn opgeboekt. Men verhaelt nog dat zyn meester Lambrecht Lombard, eens het werkhuis van Floris bezoekende, zegde dat deze een dief was, waerop de leerlingen van Frans, die hun meester zeer lief hadden, opsprongen en zich bereid maekten den luikschen kunstenaer aen het lyf te vallen, waerop deze antwoordde: ‘Hoe kunt gy loochenen dat uw meester een dief zy? heeft hy zich niet van de geheimen myner kunst meester gemaekt en my myn talent ontstolen?’

Frans Floris stierf te Antwerpen, den 1ⁿ october 1570; waer hy zonder prael op het Minderbroeders kerkhof werd begraven.

Floris had twee zonen, die even als hy de schilderkunst beoefenden; de oudste, Jan Baptist, werd te Brussel vermoord; de jongste ging zich te Rome nederzetten, waer hy een grooten naem verwierf; zyn broeder Cornelis was een befaemd bouwkundige; het Stadhuis en het Oosterlingenhuis te Antwerpen zyn volgens zyne plannen en onder zyne leiding opgericht.

(Wordt voortgezet.)

Johan Van Rotterdam.