De Vlaamsche School. Jaargang 3

Wetenschappelyk nieuws.

Ysmakingtuig van den heer Harrison (zie bladz. 143). - In den voorlaetsten nummer spraken wy van een gestel om goedkoop ys te maken; wy gaven daer het grondstelsel waerop deszelfs werking steunt. De volgende doorsnede dient om er een vollediger gedacht van te vormen.

B C C is een bak of kuip inhoudende eene trommel C C in rood koper; deze is samengesteld uit twee buizen, de eene in de andere geplaetst en aen elkander met twee ringvormige bodems gehecht, zoodat de inwendige ruimte der binnenste buis open is en dat de ruimte, tusschen de buitenste en de binnenste gelegen, eene toegeslotene plaets uitmaekt. In de laetste bestaet er een rood koperen schroefplan, een soort van schroef van Archimedes. B is een koperen ketel waerin men het water

[p. 159]

doet dat men tot ys wil brengen. De bovengemelde bak kan er zoo dry bevatten. Deze dry met het verkoelingstuig



C C staen in dien bak in eene oplossing van chloor calcium (chlorure de calcium) in water, welke op eenen graed van sterkte gemaekt is dat zy nooit kan bevriezen. Deze oplossing vervult ook de inwendige buis van C C welke vry met het omstaende nat der kuip in betrekking is langs onder; P is eene pomp door een gewoon stoomtuig in beweging gebracht; S is eene verkoelingslang; R b t is de vergaderplaets voor den ether.

Zie nu hier de werking:

Vooreerst begint men by middel der pomp de ruimtens C C, S en R welke met de buizen l m eene aeneenhangende onafgezonderde holte uitmaken, luchtledig te maken. Dan de bovenste kraen van het gestel t openstaende, giet men hetzelfde vol sulfurischen ether; men sluit de bovenste kraen en opent de onderste, het vocht valt in de ruimte R neder, en licht de bolklep b op. Men gaet nu voort met pompen; de ether verheft zich in de buis van R naer C en stort zich uit in het gedeelte C C waervan hy het hellend schroefplan besproeit en afloopt, en deszelfs ruimte met ether damp vervult.

De pomp P, door middel der buis l, neemt dezen damp gedurig weg en drukt hem te samen door de buis m in het gedeelte S.

De ether welke, zoo men weet, in eene slechtgeslotene flesch spoedig verdwynt, moet met eene ongelooflyke rasheid tot damp overgaen in eene ruimte waer de luchtkringsdrukking zelfs is weggenomen, en waeruit de etherdampen gedurig worden gepompt. Maer de ether om te verdampen heeft eene groote hoeveelheid warmtekracht noodig, want eenige druppels van dit vocht in de hand gegoten en uitgedroogd, veroorzaken aen deze een gevoel van hevige koude.

Nu dan de etherverdamping welke in C C geschiedt, verkoelt deszelfs metael, welke verkoeling overgaet tot de omliggende oplossing, tot den ketel B en tot deszelfs inhoud.

De etherdamp uit C C gepompt, wordt in S door de werking der zelfde pomp machtig samengedrukt. Deze drukking veroorzaekt de ontzetting der warmtekracht welke hy in C C had weggenomen, zet zich over op het metael van de slang die gedurig verkoelt wordt door het omstaende water. De drukking en verkoeling brengen den damp weder tot vocht welke zich verzamelt in R. De klep b licht zich op van tyd tot tyd als de ether op eene zekere hoogte komt. Alle de deelen van het gestel waer de ether of deszelfs damp in verblyft of doorloopt, moeten met eene buitengewoone goedsluitendheid gemaekt zyn.

By middel van zulk gestel kan men eene koude maken van omtrent 30 graden onder 0 welke graed het ys der yskelders nooit bezit.

C. Ommeganck.