De Vlaamsche School. Jaargang 3

Kunst- en letternieuws.

De heer N. de Keyser, de befaemde bestuerder der koninklyke Akademie van Antwerpen heeft dezer dagen, in zyn atelier, het portret ten toon gesteld van princes Charlotte van België, thans aertshertogin van Oostenryk. Dit afbeeldsel waervan de gelykenis treffend is, is bestemd om, gezamentlyk met de portretten van gansch het belgisch koninklyk huis, de zael van den Gemeenteraed van Antwerpen te versieren.

- De heer M. Verswyvel, de gunstiggekende graveur, heeft de plaetsnêe verveerdigd van het portret H.K.H. de hertogin van Braband, dat over een jaer, door den heer de Keyser werd geschilderd.

- Reeds menigmael hebben de Vlaemsche tydschriften met spyt gemeld dat er tot nu geen nationael gedenkteeken, den dichter weerdig, aen Theodoor van Ryswyck is opgericht; doch doet zulke bekentenis hen leed, met liefde teekenen zy de poogingen der kunstenaren aen, die, uit eigene beweging, zich de tolk maken der algemeene erkentenis.

Onder dit opzicht verdient de beeldhouwer J.B. Dilis onzen vollen lof. Over dry jaren beitelde hy het welgelykend marmeren borstbeeld van Th. Van Ryswyck, welk hy bestemde om ten voordeele der bibliotheek der St-Lukasgilde verlot te worden; willende zyne hulde meer algemeen maken, heeft hy thans het levensgrootte portret des dichters in medaillon gemodeleerd, welk in pleister afgegoten, tot honderde exemplaren kan vermenigvuldigd worden. Eerst had de beeldhouwer dit fraeije medaillon slechts voor zyne vrienden bestemd, doch op herhaelde aenvraeg, heeft hy er in toegestemd het in het publiek te laten verschynen terwyl de prys der inschryving op fr. 3 per exemplaer werd gesteld en een inschryvingslyst ten huize des kunstenaers (Roode straet) geopend.

Wy wenschen den heer Dilis geluk over zyne schoone en echt nationale pooging en wenschen dat menige onzer beeldhouwers, de zelfde baen als hy volgende, hun talent mogen wyden aen de verheerlyking der groote mannen welke ons land zoo mild heeft voortgebracht.

- Dezer dagen heeft de gunstiggekende romanschryfster en dichteres Mev. Ida von Duringsveld en haer echtgenoot, Baron Otto von Reinsberg, de stad Antwerpen wederom met een bezoek vereerd. Mev. von Reinsberg arbeidt voortdurend aen hare geschiedenis der Vlaemsche Letterkunde terwyl haer echtgenoot eene verhandeling verveerdigt over de zeden en gebruiken der Vlamen. Beide letterkundigen zullen eerstdaegs een bezoek by onze gentsche broeders afleggen.

- Gelyk het programma het aenkondigde, heeft de koninklyke maetschappy de Wyngaerd te Brussel op 24 september laetstleden haer tweehonderdjarig jubelfeest met buitengewoone plecht gevierd. 35 maetschappyen, gekomen van al de deelen van het vlaemsch land hadden aen den oproep van het kunstlievend genootschap beantwoord. Ten 10 ure 's morgens hebben de maetschappyen zich op het boulevard van Antwerpen vereenigd, en hebben zich van daer stoetsgewys naer het stadhuis begeven, alwaer de eerewyn hun is aengeboden en de heer burgemeester hen het woord in het vlaemsch heeft toegestuerd. Van daer begaf zich de stoet naer het paleis des hertogs van Braband, alwaer Z.K. Hoogheid, onder de herhaelde vreugdekreten der menigte, aen den voorzitter der maetschappy het prachtig vaendel overhandigde dat hy den Wyngaerd ter gelegenheid van het jubelfeest als een blyk van Zyne Hooge bescherming ten geschenke aenbood. Van het paleis des hertogs trok de stoet naer de St-Goedeleskerk. De Eerw. deken van Houstraeten, omringd van eene talryke klergie, ging onmiddelyk over tot de zegening des vaendels, waerna een plechtig te Deum werd aengeheven. Dan trokken de maetschappyen naer den Cirque, alwaer de standaerden en vanen der maetschappyen voor het feest van 's avonds werden geplaetst.

Dit feest was schitterend; buiten verscheidene muziekstukken waerin de maetschappy Ste-Cecilia, de zangafdeeling van den Wyngaerd, en de heeren Jordens, Putseys, Stacquet en Van de Sande zich lieten hooren, werd het opgeluisterd door eene voorlezing van den dichter Jan van Beers. Na deze voordracht ontving de minderjarige zoon van wylen den dichter van Kerckhoven de met rouw bekleede kroon, welke zynen vader, voor de door hem behaelde zegenpralen was bestemd. Deze droevige plechtigheid deed de tranen uit de oogen aller toeschouwers wellen.

HH. K. HH. de hertog en de hertogin van Braband die het feest met hunne tegenwoordigheid vereerden, hebben even als de heer minister de Decker herhaelde malen hunne tevredenheid over het welgelukken dezer plechtigheid uitgedrukt.

- Op zaturdag 27 september had te Brussel, in de Augustynenkerk de jaerlyksche zitting plaets der koninklyke Akademie van België (klas der schoone kunsten).

De plechtigheid was geregeld als volgt: 1^o Ouverture d'Egmont van Beethoven, uitgevoerd door het orkest van het koninklyk Conservatorium. 2^o Redevoering door den heer Alvin, directeur der klas. 3^o Uitdeeling der pryzen van de wedstryden door de Akademie en het staetsbestuer uitgeschreven. 4^o Uitvoering, onder het bestuer van den heer Fétis, der cantate des heeren Bénoit, (woorden van den heer Kl. Wytsman), bekroond in den grooten pryskamp van toonzetting.

Z.K.H. de Hertog van Braband die deze plechtigheid met zyne tegenwoordigheid vereerde, heeft zelf de pryzen aen de laureaten gelieven te overhandigen. Lang heeft Z.K.H. het woord gestuerd tot de Heeren Wytsman, Bénoit, Conrardy, Beaufaux, Delfosse en Callebert. Men weet dat de heer Kl. Wytsman bekroond werd voor de woorden der kantate, de heer Bénoit den eersten, en de heer Conrardy den tweeden prys der toonzetting ontving, terwyl de heer Beaufaux den eersten, en de heeren Delfosse en Callebert den tweeden prys in den kampstryd van Rome by de koninklyke Akademie van Antwerpen mochten wegdragen.

[p. 152]

- Den 17^e dezer maend waren in Mechelen verre boven de honderd onderwyzers vergaderd, waeronder het puik der vlaemsche letterkundigen en leeraren uit hooger en middelbaer onderwys, met byzondere persoonen, ten einde een verbond te stichten, waervan de voorhand verleden jaer door de oud-leerlingen der Staets-normaelschool van Lier genomen werd. Dit verbond had tot doel het volksonderricht krachtdadig te onderschragen, en door alle wettige middelen den onderwyzers toestand te verbeteren.

De vergadering werd voorgezeten door den heer Blockhuys, die eene redevoering uitsprak over den aerd des verbonds en de noodige samenwerking aller onderwyzers. Vervolgens spraken de heeren: Dautzenberg, over de noodzakelykheid der kennis van de moedertael; Sermon, over het onderwys in die tael, en van Droogenbroeck over de noodzakelykheid der zuivere uitspraek.

- De commissie, door de Rederykkamer: De Olyftak, te Antwerpen, ingericht met het doel om voor de nagelatene betrekkingen van P.F. Van Kerckhoven te zorgen, heeft besloten de voornaemste werken, waeronder eenige onuitgegevene, diens schryvers te herdrukken.

- Er bestaet te Parys, onder den titel: De kinderen van België, eene zangmaetschappy die door voorname belgische toondichters, zoo als Gevaert, Limnander, Camille de Cock, enz., beschermd en aengemoedigd wordt, en uitsluitelyk vlaemsch zingt.

Deze moedige zangers, die reeds vroeger te Caen bekroond werden, hebben nu eenen nieuwen zegeprael behaeld: op den grooten zangstryd van Noyon (departement der Oise) droegen zy den eersten prys weg.

Eer aen die vaderlandsche mannen, welke by den vreemdeling het vlaemsche vaendel ontrollen, waeraen zooveel heerlyke herringen gehecht zyn! Dat zy moedig het ingeslagen pad bewandelen, en mochten onze zangers in Vlaenderen het voorbeeld hunner broeders van Parys navolgen!

- De keizer van Oostenryk heeft op het einde zyner rondreize aen den aertshertog Aelbrecht, opperbestuerder van Hongarië, eenen eigenhandigen brief gezonden, behelzende, onder andere: ‘Myne byzondere zorg zal ook steeds daerheen gewend zyn om de verscheidene volksstammen voortaen in hunne nationale eigenschappelykheid te houden, en het gebruik hunner tael te verzekeren.’

In de dertiende zitting der holsteinsche standenvergadering, sprak de voorzitter, baron von Scheel-Plessen, eene lange redevoering uit, waerin hy, onder anderen, zegde: ‘er is ook geen man, geen stand in het land, die zich aen een regeringsstelsel kan sluiten dat de geheele ondergeschiktheid aen de deensche nationaliteit ten gevolge zou hebben, zelfs al zouden de burgerlyke vryheden daerby erkend worden.’

- Er is te Antwerpen spraek van de oprichting van twee symphoniegenootschappen, die zich uitsluitend met klassisch muziek zullen bezig houden. Het eene zal in den Cirkel, het andere in de Cité gevestigd zyn.

- Verschenen te Antwerpen by J.-E. Buschman: Graf- en Gedenkschriften der Provincie Antwerpen, 31 aflevering. Deze aflevering bevat het einde der opschriften van St-Michiels abdy en het begin van het Obituarium.

- Te Antwerpen by Janssens-Jacobs: Aenteekening nopens het eergraf van Barbara Moubray en Elisabeth Curle, staetsdamen van Maria Stuart, in St-Andrieskerk te Antwerpen, door P. Visschers, Pr.

Wy bevelen dit nieuw voortbrengsel des onvermoeibaren schryvers ten sterkste onze lezers aen, des te meer daer, gelyk de tytel het aenduidt, de opbrengst ervan bestemd is ter herstelling van een der merkweerdigste historische monumenten van Antwerpen.

- Te Leuven by C.J. Fonteyn: Huishouding en landbouw, of raedgevingen en voorschriften vooral dienstig voor huishouders en landbouwers, door J.M.L. van den Bosch, rector der kapel van Offelken, onder Tongeren. Prys: fr. 1.50.

- Verschenen: Willem Tell, naer Schiller; door L. Hoornaert. St-Nicolaes, by A. Gysdaele-Camerman, Peperstraet, N^o 126. - Een boekdeel van 142 bladz. engelsch formaet, met zorg gedrukt. Prys: fr. 1.75. - Tegen inzending dier som, in postzegels of anders, bekomt men het werk franco te huis.

- Aengekondigd: - België onder Maria Theresia door L. Van Ruckelingen. - Prospectus. - ‘De schryver van dit Staet- en Geschiedkundig werk heeft de taek op zich genomen de wederwaerdigheden onzes vaderlands te verhalen, onder de regering eener vorstin wier aendenken onze landgenoten nog zoo levendig is bygebleven.

Ofschoon wy nog aen het geslacht raken dat die tyden beleefde, is er geen tydvak onzer geschiedenis waerover er meer duisternisse gespreid ligt. De tydgenoot weinig met de schoone letteren bevriend, heeft ons byna geen gedenkschriften achtergelaten. In de nieuwste vaderlandsche geschiedenissen treft men, ter nauwernoode, eenige bladzyden aen, over eene regering, die de ruimte van omtrent eene halve eeuw beslaet. En dan nog, hetgene men hierover aentreft by Gachard, Borgnet, de Gerlache, Kervyn de Lettenhove, enz., is al te onvolledig, om den lezer een voldoende denkbeeld over dit tydvak te geven.

Voor den vlaemschen lezer bestaet er tot hiertoe nog niets, althans hetgene kan bestaen, verdient niet, denken wy, gemeld te worden.

De schryver heeft zich geenen arbeid ontzien, en hetgene hier en daer verspreid lag zorgvuldig nagespoord, de verschillende of tegenstrydige verhalen en verklaringen onderling vergeleken, om de waerheid te ontdekken.

Hy heeft beurtelings het tafereel onzer staetsinrichting, des franschen invals, des handels, der nyverheid, des landbouws, des onderwyzes, der schoone kunsten en letteren, trachten af te schetsen.

Aldus zal dit werk het nuttige eener geschiedkundige studie met het aengename eens afwisselend verhaels in zich vereenigen.

Wy twyfelen er dan geenszins aen of het vlaemsche publiek zal deze geschiedenis welwillend aenveerden.

Voorwaerden der uitgave. - Deze geschiedenis, met zorg op schoon papier gedrukt, zal een fraei boekwerk groot in-8^o uitmaken en den heeren inschryvers eerlang toegezonden worden tegen frs. 3-00.

De eerste twee honderd inteekenaren zullen, als premie, een schoon portret der keizerin Maria-Theresia ontvangen.’

Wy hevelen dit werk onzen lezeren ten vollen aen. De heer L. Van Ruckelingen heeft door zyne vroegere schriften getuigd dat hy eene grondige kennis van ons verleden en van onze nationale instellingen bezit.

- Aengekongigd: De voorspoed des vaderlands onder de regering Z.M. Leopold I, koning der Belgen; plaetsnêe naer het zinnebeeldige kunststuk, samengesteld en uitgevoerd voor het banket door de wetgevende kamers aen Z.M. aengeboden, ter gelegenheid der 25ⁿ verjaring zyner regering, door Desiderius Van Spilbeeck, voorzitter der maetschappy ter bevordering van kunstnyverheid, te Antwerpen. - De uitvoering dezer plaet die ten minste het derde der grootte van het oorspronkelyke stuk zal bezitten, zal aen eenen der uitmuntendste kunstenaren onzes lands worden toevertrouwd. - Men teekent in ten pryze van vyf franken, by den heer Van Spilbeeck, Minderbroeders-Rui, N^o 9, te Antwerpen, en verder by de voornaemste boekhandelaren des ryks.

Johan Van Rotterdam.