bewondering opgetogen, zynen heerlyken zwanenzang, de Drie Zustersteden, toejuichte, toen het kunstryke Antwerpen de uitgebreide schaer zyner letterbeoefenaers te zamen riep om hem, als een doorluchtigen gast te vieren en hem den kus van verbroedering en welkom gaf, toen, by die plechtige gelegenheid, tranen uit aller oogen vloten op het aenschouwen van zoo veel lyden en van zoo veel vernuft, had de dood reeds zyne onverbiddelyke hand op hem neêrgelegd en de uer aengeduid dat hy naer eene zalige eeuwigheid zou varen.
Van zyne reis naer Antwerpen, te Gent teruggekeerd, werd hy weldra op het pynbed gekluisterd en gedwongen zyne lier neer te leggen op eenen ouderdom waer begeestering en gevoel haer nog zulke schoone klanken hadden kunnen ontwringen. Ledeganck stierf op 19 meert 1847 en werd op Sint-Amandsberg ter aerde besteld. Een prachtige gedenkzuil werd aldaer ter herinnering van den eeclooschen zwaen door de erkentelykheid van Vlaemsch België opgericht.
Als men Ledegancks dichtwerken openslaet, zoeke men zoo zeer niet de oorspronkelyke hoedanigheden, die zyn vernuft kenmerken, noch de wyze en beredeneerde aeneenschakeling zyner gedachten, men bewondere even min zyne gelukkige nabootsingen van Engelands beroemste barden; hy is immers overal waer en nauwkeurig, natuerlyk en treffend en bezit bovendien nog het geheim eener zoete en eenvoudige zwierigheid. Ledeganck is van eene andere hoogte aenschouwelyk.
Wat ons by eene nauwkeurige inzage van 's mans werken treft, is die stille napeinzende gevoeligheid, die liefde voor de wonderen der natuer, die gemakkelyke zamenweging der kleinste omstandigheden van het menschelyk leven waeraen zyne inbeelding zoo veel waerde schenkt. Wanneer hy tot hooge sferen opvaert, ontnevelt zich zyne ziel en toont zy zich als het ideale afbeeldsel van hen die de nieuwigheid niet dronken noch de onrust van het leven slaef en afhankelyk maekt. In ieder zyner boekdeelen, in elk dicht, in elk vers, in elk gedacht teekent zich voor hem een nieuw horizont af dat met heldere en rustige kleuren zich omhult; overal ook predikt hy troost en bevrediging en waer hy een jammerkreet uit over het tegenwoordige en weemoedig op het verleden ziet, verwarmt zyne ziel zich by den gloed der aendoening en smelt zy er onder weg.
Ledeganck, in de school van het nieuwere Engeland opgekweekt, bezit by uitstek die eenvoudige hertelykheid die de geringste uitlating weet te veredelen en geeft in eenen gemakkelyken en natuerlyken vorm de gewaerwordingen weer, die zyne ziel treffen en die hy dan in de herten zyner lezers overgiet om ze tot een gevoel zamen te trekken. Eens dat hy zyn onderwerp heeft opgevat, weeft hy zyn tafereel meesterlyk aen een, zoekt in elk gedacht eene nieuwe kleur en tracht zynen styl welluidendheid by te zetten niet alleen door eene behendige aeneenschakeling der woorden maer ook door eene wel gevatte beweegbaerheid in de periode. Aldus vormt hy een lief en coquet geheel dat tevens het hert, den geest en het oor streelt.
Wy zouden Ledeganck van dichtby willen doen kennen, zyne gedichten willen ontleden, maer zouden wy in onze oordeelvelling wel onpartydig genoeg zyn, wy die in hem onze moedertael hebben aengeleerd, wy die hem honderdmael hebben herlezen? Dit wil niet zeggen dat wy alle zyne gewrochten als meesterstukken aenschouwen. Oh neen! tusschen zoo vele kostbare edelgesteenten zyn er zeker eenigen die den toets der critiek niet zouden doorstaen. Heeft Ledeganck niet eenige der talryke gedichten welke men in zyne volledige werken heeft overgenomen, zelfs verloochend en als zynen roem onwaerdig aenschouwd? Gaerne nogthans zouden wy zynen Bedelaer, zyne Zinnelooze, zynen Laster, zyne Boekweit, zyne Weeklagt op het graf zyner ouders, willen ontleden; gaerne zouden wy die kostbare juweltjes welke hy met zoo veel zorg polyste in de volmaektheid hunner kleinste deeltjes willen aenschouwelyk maken, maer welke uitdrukking van lof en bewondering dan gebezigd voor zyne drie Zustersteden waerin de dichter zich zelven en al onze tegenwoordige dichters overtreft. Door dit werk alleen, hadde hy inderdaed, zonder eenig ander voortbrengsel, zynen roem gevestigd. Welk slach van verdiensten ontmoet men er niet? En vooreerst, welke zeldzame kunst in de zamenvatting van het onderwerp? Hoe is het begrypelyk dat men zoo voortreffelyk het geheel te zamen binde, immer den draed vasthoude die ons in den doolhof der begeestering den weg wyzen moet en alles zoodanig overlegge dat men zonder hinderpael, noch tegenkanting, de ontbinding te gemoet gaet! Welke buigzaemheid van inbeelding! welke pracht! welke verhevenheid! maer ook welk gevoel! welke gelykaerdige medoogendheid! welke vaderlandsliefde, wanneer hy, in geestdrift opgetogen, onze roemryke voorouders voor zyne oogen zweven ziet! In de drie Zustersteden, gelyk in de Zinnelooze, en in de meesten zyner
meesterstukken is zyne zachtgestemde en teergevoelige ziel door den opbruissenden stroom harer aendoeningen als overstelpt. Het verschil tusschen het België van voorheen en het België van heden is zoo afgryselyk dat hy in tranen wegsmelt, en die tranen zyn in woorden overgebracht die als zoo vele smaedkreten zyn, aen eene treurende, aen eene mymerende ziel ontwelt. Alles bovendien is aendoenelyk en schildert het inwendig lyden af dat het uitwendig lyden des dichters nog meer verbittert en voor hetwelk de liefde geenen balsem, de vriendschap geene verzachting, maer dat eene toekomst vol heil voor het Vaderland en taelgenoot alleen lenigen mag?
Auteursrechtvrij