duiden aen, dat de Vlamingen nog genoeg aen hunne moederspraek, aen dit kostelyk erfdeel hunner heldhaftige voorvaders verkleefd zyn, om zich deze niet lydelyk te laten ontfutselen ten voordeele eener meer begunstigde tael. Onzes inziens is de stryd tot het herstellen der volkstael in de rechten die haer van natuerwege toekomen, het beste bewys, dat Belgiës volksdommelykheid nog sappig, levendig en krachtig is. Zoodra die stryd zal ophouden, zal de tael der meerderheid in haer volle recht hersteld zyn, of wel, hetgeen God verhoede, van Belgiës hooggeroemde volksdommelykheid zal men mogen zeggen, dat zy gereed is om uit te sterven.
Het werkje van den heer H. Van Walrave, dat 80 bladz, in 8o formaet beslaet, is verdeeld in zes hoofdstukken, te weten: 1o België onder het vlaemsch oogpunt; 2o De Vlaemsche Beweging; 3o Het vlaemsch onderwys in België; 4o Tegenstrevers des vlaemsches; 5o Het taelrecht in Vlaemsch-België en in andere landen; en 6o
Plichten der Vlamingen.
Voorzeker is dit een breed veld; doch haesten wy het ons te zeggen, de heer H. Van Walrave heeft zich eervol weten uit den slag te trekken. Op eene weerdige wyze heeft hy onze duerbare moederspraek gewroken over de bespottelyke aenvallen van eenigen harer tegenstrevers. Het is niet alleen eene warme pleitrede ten voordeele der tael waerin van Maerlant, Vondel, Helmers, Bilderdyck en Tollens zongen; maer verscheidene hoofdstukken zyn koel en diep beredeneerd, en dagen alle welkdanige tegenwerpingen uit. Als dusdanig duiden wy het hoofdstuk over het onderwys aen; men leze en oordeele. Een ander, niet minder merkweerdig hoofdstuk, is datgene waer de schryver het werk, door den heer Baron in 1844 uitgegeven, en voor tytel voerende: coup-d'oeil sur l'état des sciences et des arts en Belgique depuis 1830, wederlegt, alsmede een artikel van M. Loise, doctor in de philosophie, dat in den Moniteur de l'enseignement van 1855, onder den tytel van: Nécessité d'introduire l'explication des classiques français dans les examens préparatoires aux grades scientifiques voorkomt.
Wy bevelen dit vlugschrift onzen lezeren aen, en roepen tevens hunne aendacht op het besluitshoofdstuk voor tytel voerende: Plichten der Vlamingen.
- De kundige duitsche schryfster van Schloss Goezyn, am Canal Grande, Magdalena, aus der Schweiz, in der Heimath, enz., de baronnes Ida von Düringsfeld, die thans te Mechelen verblyft, en voorleden zomer Antwerpen bezocht, heeft in het tydschrift Europa, chronik der gebildeten Welt, dat te Leipzig, onder het bestuer van Dr F. Gustav Kühne, word uitgegeven, een artikel laten verschynen, voor tytel voerende: Einige Tagen in Antwerpen, en waerin zy aen Duitschland verscheidene onzer vlaemsche letterkundigen, schilders, beeldhouwers, graveurs en kunstnyveraers, leert kennen.
In dit artikel treffen wy de volgende namen aen: Karel Stallaert, leeraer by het Atheneum te Brussel; Ruelens, bibliothekaris der koninklyke brusselsche boekery; Hendrik Conscience, letterkundige; N. De Keyser en H. Leys, schilders; P. Génard, Joh. Alf. De Laet, letterkundigen; Lamb. Van Ryswyck, dryver; J. Van Beers, L. Van Rucklingen, F.H. Mertens, letterkundigen; Van Arendonck, beeldhouwer; Edw. Dujardin, schilder; D. Van Spilbeeck, kunstnyveraer; Aug. Snieders, L. Vleeschouwer, letterkundigen; Jacob-Jacobs, schilder; Verzwyvelt, graveur, en Johan Van Rotterdam, letterkundige.
- By Eug. Van der Haeghen, te Gent, is verschenen een gedicht Ter nagedachtenis van Eugeen Zetternam, door Vlaenderens hoofddichteres Vrouwe Van Acker, geb. Maria Doolaghe. Dit boekdeeltje vangt aen met een gemoedelyk voorwoord. ‘Even als de schamele moeder, die hare kinderen om aelmoesen uitzendt,’ zegt de kundige schryfster, ‘heb ik ook, op Godsgenade, dat letterkind by bekenden en onbekenden uitgezonden, en even als zulk eene verlatene, zat ik met een kloppend hart te huis den uitslag der bedelreis van 't papieren kind af te wachten; even als zy moest ik hiér lief onthael en mildheid, dáér onverschilligheid, en, ja, ginds nog erger, afkeuring ontmoeten.’ En verder, zegt zy, dat zy in de overmaet harer vreugd aen Zetternams graf zou gaen kloppen, en zeggen: ‘Vriend, zie, ik heb geld! nu kan ik, te samen met menige anderen, voor het heden en morgen uwer weduwe en weezekinderen zorge dragen. Vriend, slaep gerust! de storm die ze dreigde, dreef over: dat hebt gy aen taelbroeders, dat hebt gy aen vrienden en landgenooten te danken. Slaep gerust!...’ Dit zyn niet alleen woorden die uit de pen vloeijen eener groote dichteres; zy zyn tevens het ondubbelzinnig kenmerk van een goed hert.
Het gedicht op Eug. Zetterman is mevrouw van Acker ten volle weerdig. Men oordeele uit de volgende strophe:
‘Koomt hier, geliefde kinderen, koomt,
Gy door den ramp zoo vroeg geslagen!
'k Heb om u zwaer en naer gedroomd,
Maer liefde deed een zon my dagen.
Kniel met uw moeder, met my neêr,
En dankt: gy zyt geen weesjes meer;
In ieder kunstvriend treedt een vader
U, als een vriend uws huizes, nader.’
Het bedrag der inschryvingen beloopt tot de som van frs. 1001-70 cn.
Zuster van aen de Noordzee gy hebt een schoon gedicht voortgebracht, en wat meer is, een goed werk verricht; gy hebt nog eens te meer getoond, dat alle Vlamingen oprechte broeders zyn, kinderen der algemeene moeder: het Vaderland; gy hebt getoont dat de liefdadigheid geenen afstand, hoe groot ook, berekent. Zuster van aen de Noordzee, in name van Zetternams weezen, uwe broeders van aen de Schelde danken u voor uw edelmoedig werk.
- Het maendschrift Nederduitsch Overzigt, dat sedert een drytal jaren te Antwerpen werd uitgegeven, onder het bestuer van M.L. Van Ruckelingen, met de medewerking van een aental letterkundigen en geleerden, verschynt niet meer. Dit tydschrift heeft zich versmolten met een ander voortbrengsel van dien aerd, en zal voortaen het licht zien onder den tytel van: Waerheid en Licht, onder de leiding van professor J. De Jongh. Het zal bydragen bevatten rakende de godsdienst, de zedeleer, de letterkunde en de wetenschappen, en verschynen by maendelyksche afleveringen van 32 à 40 bladz., aen den prys van 6 franks 's jaers voor de uitgave met platen, en fr. 3 voor de uitgave zonder platen, wanneer men rechtstreeks inschryft by den bestierder, prof. De Jongh, te Lier; wanneer men onrechtstreeks inschryft kost dit werk 4 franks. De betaling geschiedt by de inschryving.
- Verschenen by Kennes en Gerrits, te Antwerpen: Eliza de Vries, tafereelen uit onzen tyd, door Lodewyk Gerrits. Een fraei boekdeel van 154 bladz. engelsch formaet, met eene teekening op steen van Victor Lagye.
- Verschenen te Gouda, by G.B. van Goor: Handboek der Wapenkunde door J.B. Rietstap. Over dit belangryk werk zullen wy in een volgend nummer breedvoerig handelen.
Verschenen - De duitsche orde, of beknopte geschiedenis, indeeling en statuten der broeders van het duitsche huis van St-Marie van Jerusalem, door Mr. W.J. Baron d'Ablaing van Giessenburg 's Gravenhage by Martinus Nyhoff.
Johan van Rotterdam.
Auteursrechtvrij