De Vlaamsche School. Jaargang 3

Kunst- en letternieuws.

Het Journal d' Anvers bevat het volgende artikel:

‘Over weinige dagen hebben wy afgekondigd, dat een onzer verdienstvolle kunstenaren de heer Ed. Dujardin, leeraer by de koninklyke Akademie van schoone kunsten te Antwerpen, in zyn werkhuis een zyner laetste voortbrengselen had ten toon gesteld: eene autaerschildery voorstellende de H. Nicolaes van Tollentino brood wydende, en aelmoesen uitreikende, bestemd voor de parochiale kerk van Haesdonck. Even als een groot getal onzer medeburgeren, hebben wy 's meesters werkhuis bezocht, en willen thans een verslag geven van den indruk welken zyne werken op ons hebben gemaekt.

Wy kennen den heer Dujardin sedert lang. Deze schilder heeft zich eenen schoonen naem weten te verwerven, niet alleen door de teekeningen waermede hy een deel der werken van onzen vruchtbaren romanschryver den heer Conscience heeft opgeluisterd, maer nog door verscheidene kerkschilderyen, waeronder wy moeten rekenen: de Eerste doode; de Zaligmaker en Veronika, in St-Andries kerk te Antwerpen; de graflegging Christi in de St-Joriskerk der zelfde stad, enz.

Het nieuwe gewrocht des heeren Dujardin strekt dezen meester tot eer. De samenstelling is wys maer boven al godsdienstig. Het is een der hoofdhoedanigheden des heeren Dujardin, dat hy immer het ware karakter, den type van den held weet te grypen, dien hy moet voor stellen. St-Nicolaes van Tollentino geeft er een doorslaende bewys van Dit doek, in spitsboogvorm verveerdigd, stelt zoo als wy hooger zegden, dezen heiligen voor op het oogenblik, dat hy, van eenige geestelyken zyner órde omringd, het brood zegent, en aelmoesen uitreikt; St-Nicolaes aen de poort eens ogivalen tempels geplaetst, beheerscht de gansche samenstelling. Dit figuer is meesterachtig behandeld; de teekening is zuiver; de toets vast; het karakter wel getroffen. De monikken die hem omringen schynen onder den indruk door de goede werken van Nicolaes uitgeoefend; eene engelachtige zoetheid is over hunne gelaetstrekken verspreid.

Het lagere plan bevat verscheidene groepen van armen en ongelukkigen, die geknield ofstaende, de hulp des heiligen erlangen terwyl eene moeder met haer ziek kind vol vertrouwen den zegen des heiligen eremyts afwachten.

Hoe groot deze samenstelling ook wezen moge, is zy zorgvuldig in al hare deelen uitgevoerd; men ziet dat de meester zyn onderwerp con amore heeft behandeld; dat hy een dier gelukkige oogenblikken heeft weten te treffen, waerop de mensch zeker is te gelukken.

Het werkhuis des heeren Dujardin bevatte nog verscheidene andere voortbrengsels dezes kunstenaers; wy hebben er eenige gouden cartels bewonderd, geschilderderd met een gevoel dat de meesterstukken onzer oude school doet herdenken; wy hebben er ook eenige der tafereelen gezien die den kruisweg der hoofdkerk van Hoogstraeten moeten versieren. Wy stellen ons voor op deze laetste terug te komen, wanneer zy gansch zullen voltooid zyn. Intusschen gelooven wy te mogen voorspellen dat deze doeken weerdig zullen zyn van het gene waeraen wy deze weinige woorden hebben toegewyd.’

Het Volksblad van Antwerpen zegt van zynen kant het volgende over Dujardin's voortbrengsel:

‘Dit tafereel stelt voor, den H. Nicolaes van Tollentino, die het brood wydt dat weldra aen de ziekenen zal uitgedeeld worden, die beneden aen de poort van het klooster wachten. Schoon van schepping en samenstelling, edel en heilig van uitdrukking, overtreft dit tafereel al wat wy tot heden van M. Ed. Dujardin in dit vak zagen. Inzonderheid de bovenste groep, waer de H. Nicolaes staet omringd van kloosterlingen, terwyl hy het brood zegent; die groep is zoodanig schoon, dat men geneigd is om met den kranken uit te roepen: ‘Ja, het brood dat zulk een heilige zegent, zal ons genezen!

Het koloriet is over het algemeen gelukkig, levendig en harmonyvol. De kerk van Haesdonck mag fier zyn op zulk een autaerstuk, dat op onze dagen zoo lastig om vinden is.

De kartels, geschilderd op gouden laken, voor de nieuwe gothieke baldaquin der St-Gummarius-kerk te Lier, zyn: “uitboezemingen van eene schoone en verhevene ziel.”

De eenige schilderyen voor den H. Kruisweg, dragen den stempel van het godsdienstige gevoel, dat in al de werken van M. Dujardin doorstraelt.

Wy raden onze lezers een bezoek in het atelier van M. Ed. Dujardin af te leggen. Zy zullen overtuigd zyn, dat de kristen kunst, op onze dagen, aen hem een harer verdienstelykste mannen heeft.’

- De Rederykkamer de Olyftak te Antwerpen heeft in hare vereenigingzael, de Metserskamer, eene bestendige tentoonstelling van schilderyen geopend. Dit initiatief is schoon, en zal ter verspreiding der kunsten bydragen. De tentoonstelling bevat reeds doeken van goede hedendaegsche meesters terwyl men er verscheidene voorbrengselen der oude school ontmoet.

- De heer Jacobs, een jong kunstenaer, geboortig van Mechelen, heeft te Brussel een tafereel verveerdigd, voorstellende de heer Mariano de Rivero, consul van Peruvia, met een talryk gevolg een bosch van zyn vaderland doorkruisende. De dagbladeren der hoofdstad spreken met lof van dit kunststuk en getuigen dat er voor den heer Jacobs eene schoone toekomst is geopend.

- De stad Leuven heeft een onherstelbaer verlies gedaen door den dood van den heer Desiderius Van der Schrieck, oud-raedsheer van Leuven, oud-stichter en bestuerder der Akademie van Schoone Kunsten, ridder der Leopolsorde en eigenaer van een der schoonste verzamelingen van oude schilderyen van Europa.

De heer Van der Schrieck was goed, zacht, eenvoudig en ootmoedig van aerd. Men mag van hem zeggen dat hy geen enkel vyand bezat. Hy verwezentlykte gedurende zyn gansche levenstyd de vereeniging van kunst, deugd en godsdienst. Eene eerste geraektheid had hem verleden jaer getroffen; het is ten gevolge dezer ziekte dat hy dezer dagen in zyn hotel te Leuven overleed.

- Op 14 february laetstleden overleed in den ouderdom van 72 jaren, de heer Hendrik-Raphaël Schaefels, leeraer der klas van sieraden by de Koninklyke Akademie van Antwerpen. De maet-

[p. 40]

schappy van Kunstnyverheid heeft het gedacht gevormd den overledenen een gedenkteeken op te richten in de St-Jacobs kerk te dier stede.

- De geleerde heer baron von Reinsberg en zyne echtgenoote Mev. Ida von Duringsfeld, eene der uitmuntendste vrouwen die in Duitschland de pen voeren, en welke beide verleden jaer, eene reis in de vlaemsche provinciën begonnen, ten einde de zeden en de gebruiken onzes volks te boek te stellen, bevinden zich weder in ons vaderland. De stad Mechelen strekt hen voor het oogenblik tot verblyf. Wy zien met belangstelling het werk te gemoet dat Mev. von Duringsfeld over onze landstreken verveerdigt.

- Op het oogenblik dat men in ons vaderland zoo vele poogingen aenwendt om der nederduitsche tael haren ouden luister terug te schenken, zal men niet zonder belangstelling een artikel lezen dat wy uit den Katholyken Zondag, een weekblad uit Brugge, overnemen:

‘Wy ontvangen, zegt de Katholyke Zondag, vertroostende omstandigheden over de predikatiën die op dit oogenblik door de eerw. paters Recolletten van Gent aen de vlaemsche bevolking van Roubaix (Frankryk) gedaen worden. Men weet, dat er niet min dan 15,000 Vlamingen in die stad hun verblyf houden. Mgr. de bisschop van Gent, innig geraekt door de geestelyke verlatenheid, waerin dit deel zyner diocesanen zich bevindt, ten gevolge zyner onwetendheid in de fransche tael, heeft van Mgr. den aertsbisschop van Kameryk oorlof bekomen, dat twee paters Recolletten aldaer de vlaemsche werklieden tot hunne paeschplichten zouden gaen bereiden.

Elken zondag van den vasten zullen deze yvervolle kloosterlingen zich naer Roubaix begeven, om aldaer onderwyzingen te geven nopens de waerheden des geloofs; gedurende de Goede-Week zullen zy daer alle dagen prediken. De zorgvuldigheid van dezen achtbaren bisschop heeft die arme landgenooten met vreugd vervuld. By de dry sermoonen, die zondag 1 maert hebben plaets gehad, was de kerk der Karmelieten veel te klein om de overgroote menigte Vlamingen te bevatten, die er heen gesneld waren om de predikanten “van hun land” te aenhooren, die hun in de moedertael het zalig woord kwamen aenkondigen; by het einde van elke onderwyzing, vormden zy eene uitgestrekte haeg uit op den doortocht der goede paters, en het was wie het meest hun de hand zou drukken om hun het geluk te betuigen dat zy gevoelden op het zien van vlaemsche priesters in hun midden. - De nyveraers van Roubaix ondersteunen deze zending van de paters Recolletten met eene bereidwilligheid die men niet genoeg zou kunnen pryzen.’

- By de Wed. F. Lamot-Jacobs, te Antwerpen, is verschenen: De Vlaming en de Staat, in het tegenwoordig België, door H. Van Walrave. - 80 bladz. in-8^o. - Prys fr. 1. - In een volgend nummer komen wy nader op dit werk terug.

- By J. Edom, te St-Nikolaes is van de pers gekomen: Vaderlandsche zangen, door Lodewyk Billiet. Dit werk dat te Antwerpen verkrygbaer is by den boekhandelaer Van Mol-Van Loy, Korte Nieuwstraet, bevat het meestendeel der verspreide gedichten van den heer Lodewyk Billiet, een jongen dichter, die zich in de laetste jaren op eene weerdige wyze heeft doen kennen.

Er ligt in zyne zangen een warm en tevens zuiver nationael gevoel, zoo als men dit by weinige dichters aentreft. By onze wete, bezit niet een vlaemsch dichter zulke ryke beeldentael als de heer Billiet. Deze hoedanigheid wordt echter somtyds voor den schryver der Vaderlandsche zangen eene gevaervolle klip waervoor hy zich hoeft te hoeden; zy leidt hem wel eens tot langdradigheid en herhalingen van gedachten, en daerdoor ook vervallen zyne anders krachtige verzen soms tot bombast. Door den vorm hoort de heer L. Billiet tot de klassische school, en wy aerzelen niet zynen bundel gedichten te rangschikken tusschen de beste die sedert langen tyd het licht zagen.

- Het N^o 10 der romancen uitgegeven door het Willemsgenootschap van Gent onder den titel van De Vlaemsche Lier, bevat een gedicht van Willems en Eug. Stroobant, Vaderlandsch lied uit Willem Beukels, zangspel in een bedryf getoonzet door Ed. Gregoir. Dit schoon zangspel werd met veel byval voor de eerste mael vertoond te Brussel, tydens de julyfeesten door de koninklyke maetschappy de Wyngaerd. Over eenige weken, werd het met evenveel byval gespeeld door het Nationael tooneel van Antwerpen.

- Over eenigen tyd is verschenen by J.A. Van Rompay, te Lier: Bydrage tot de algemeene verbetering vanden gregoriaenschen zang en het kerkmuziek in België, byzonderlyk opgedragen aen de heeren onderwyzers en organisten, door Edward Gregoir. Wy bevelen deze brochuer die eene warme pleitrede is ten voordeele van den gregoriaenschen zang, byzonderlyk de heeren inspekteurs en onderwyzers ter lezing aen. M. Ed. Gregoir is van gevoelen, dat het noodzakelyk is het onderwys van den gregoriaenschen zang in de gemeentescholen in te voeren, even als dit reeds bestaet in de seminariën en scholen van middelbaer onderwys. Wy gelooven dat onze lezeren het gevoelen van den kundigen componist gereedelyk zullen bystemmen.

- Verschenen: Rumbeeksche Avondstonden, uitgegeven door de maetschappy: De vereenigde Vrienden, te Rumbeke, kerkelyk goedgekeurd. Eerste stuk. Rousselaer, by De Brauwer-Stock, boekdrukker, Groote Merkt; Gent, by Willem Rogghé, boekhandelaer, Kalanderberg, 8.

- Geslagtlyste der Nakomelingen van den vermaerden Christoffel Plantin. - 6^e aflevering, bl. 167-198 in-4^o. Antwerpen, by P.E. Janssens. Prys der aflevering: 1 frank.

- Aengekondigd: Le Pays d'Israël, eene verzameling van honderd gezichten naer de natuer in Syrië en Palestinen genomen, door C.W.M. Van de Velde, oud-officier der koninklyke marine der Nederlanden, ridder van het Eere-legioen, enz., opgedragen aen Z.M. Willem III, koning der Nederlanden. - Deze hoogstbelangryke uitgave zal 20 afleveringen bevatten elke van 5 platen en een blad tekst. De prys der aflevering is op 13 fr. voor een gewoon exemplaer, en 31 fr. 50 voor eene prachtuitgave bepaeld. Men schryft in te Antwerpen by den boekhandelaer J.W. Van Oosterzee, lange Clarastraet.

- Aengekondigd: Liederen van Frans De Cort. - Deze eerste verzameling politieke, vaderlands-, gezelschaps- en minneliederen zal een fraei boekdeeltjen, in klein engelsch formaet, van ongeveer 100 bladzyden uitmaken, versierd met houtsneden, beeldletters, enz. door P. De Cort.

Het werkje zal in den loop der maend mei verschynen en den inschryveren afgeleverd worden tegen betaling van één frank.

- Aengekondigd: 1. Nederduitsche Spraekleer, ten gebruike van hooge-, middelbare en normale scholen, onderwyzers, enz., naer de beste bronnen bewerkt, door J. Van Beers, leeraer by 's ryks normaelschool te Lier. Aengenomen door den verbeteringsraed voor het middelbaer onderwys. Derde uitgave. 230 bl. engelsch formaet. (10 vellen druks).

2. Nederduitsche Spraekleer, naer de beste bronnen bewerkt en voor schoolgebruik ingericht, door J. Van Beers, leeraer by 's ryks normaelschool te Lier. Aengenomen door den verbeteringsraed voor het middelaer onderwys. Tweede uitgave. 184 bl. engelsch formaet (7 vellen druks.)

Johan van Rotterdam.