De Vlaamsche School. Jaargang 2

Verslag over den vlaemschen pryskamp door 's Lands bestuer uitgeschreven, by gelegenheid der Vyf-en-twintigjarige jubelfeesten, toegewyd aen Z.M. Leopold den I^e.

Een groot getal vlaemsche dichters, niet minder dan 88, hebben op de uitnoodiging des hoogen bestuers geantwoord. Men leest niet zonder aendoening zoovele oden, jubelzangen en feestliederen, waerin de liefde voor den geboortegrond, voor de vryheid en de onafhankelykheid met de liefde tot onzen edelen Vorst en zynen huize gepaerd gaet.

De geschiedenis getuigt, dat de dietsche bevolking t' allen tyde de klaerste blyken gegeven heeft van verkleefdheid zoowel aen hare vorsten als aen hare wetten en vryheden. Die verkleefdheid ging ongeminderd van de vaders tot de zonen over, en de koning onzer vrye keuze kan zich verheugen in het bewustzyn, dat hetzelfde volk dezelfde gevoelens voor hem en de zynen koestert.

Wy zien immers in deze gedichten, als in eenen getrouwen spiegel, den volkszin zich weêrkaetsen. Wy erkennen er de gehechtheid aen den godsdienst, aen de zeden des voorgeslachts en aen het behoud der moedertael, zoo als mede eenen vryen zucht en eene moedige streving naer eigene en nationale geestontwikkeling: en dit alles straelt er te meer in door, daer de dietsche dichters zich by deze gelegenheid als in een zelfde strydperk tegen hunne waelsche broeders overgesteld zagen. Blyve die wedievering niet alleen van talent en kunst, maer vooral van deugd, zedelykheid en vaderlandsliefde ten algemeenen beste voortduren!

Vooruitgang is by onze dichters onmiskenbaer, hunne kunst ontdoet zich allengs van den ouden slenter der heidensche godenleer. Heerscht nog by velen de rhetoricale vorm met zynen bombastischen woordenprael, zoo onderscheidt men nochtans meerdere schryvers, die tot edele eenvoudigheid overhellen, die de poësie niet uitsluitelyk doen bestaen in groote buitengewoone spreekwyzen, maer eerder in nette en kunstige schikking der stof, in keurigheid en kieschheid van gedachten en uitdrukking.

Daer den mededingeren volle vryheid van behandeling gelaten was, zoo kozen de eenen het lierdicht, de anderen den choorzang: deze den verhaelden vryen toon, terwyl gene kunstige strophenkransen vlochten. Een enkele, en by verre niet de slechtste, overtuigd als het schynt dat het dietsch niet behoeft onder te doen voor het hoogduitsch, verkoos den statigen hexameter.

Zie daer welke in 't algemeen de opmerkingen zyn, die men by 't eerste inzien der stukken maekte.

Na een nauwkeurig onderzoek der gedichten, hebben wy met genoegen bevonden, dat meerdere stukken der bekrooning waerdig waren. Doch dewyl er maer twee pryzen waren uitgeloofd, zoo heeft het jury, na herhaelde overweging, n^rs 26 en 75 boven de andere gesteld en - hoe verschillig die stukken overigens ook van toon en bewerking zyn mochten - met eenparigheid van stemmen aen beide denzelfden rang toegekend.

Het stuk n^o 26 munt uit door de eenheid gepaerd met eene natuerlyke ontwikkeling van het ontwerp. De dichter doorloopt, in een vyftigtal verzen, de belgische geschiedenis van 1815 tot 1831 en tot de stichting onzer onaf-

[p. 119]

hankelykheid toe. Vervolgens zingt hy 's lands heil onder de regering van zynen eigen koning, en schetst in schoone en afwisselende tafereelen den bloei des akkerbouws, des koophandels, de vorderingen der uyverheid, der kunsten, der wetenschappen. Hy herinnert verder de gevaren van 1848, en meldt hoe België die ontkomen is door de wysheid zyns konings, erkend en hooggeschat van een dankbaer, van een liefderyk volk.

Een nieuw tafereel vertoont ons de belgische natie, te Brussel vereenigd, om het jubelfeest van haren vorst te vieren, en den zegen des hemels over Hem en zyne edele kinderen af te smeeken, terwyl de onvergetelyke Louise, in 1850, aen gade en kroost, aen de herten aller Belgen ontscheurd, die bede herhaelt van uit het verblyf der engelen.

Zie daer hoe het stuk aenvangt, voortgaet en geregeld afloopt, in eenen styl, die over 't algemeen deftig, dichterlyk en zwierig is. 't Is waer, het jury heeft opgemerkt, dat de schryver soms gebruik maekt van uitdrukkingen, die niet volkomen gepast zyn, of waer de aerd der tael eenigwyze in miskend is, en dat hy uit zyne perioden niet altyd die stop- of hulpwoorden heeft trachten te weren, die de rede verlammen. Maer de verdiensten van het dichtstuk overtreffen in zoo hooge maet diens gebreken, dat het jury niet geaerzeld heeft er den ex-aequo prys aen toe te kennen.

Het stuk n^o 75 is in een geheel anderen dichttrant geschreven. Het draegt den titel van Ode, en die titel is gewettigd; gelyk deze dichter het in den beginne zyns stuks uitdrukt, is deze Ode een zang van geestdrift, dankbaerheid en hope.

Gelyk de meeste mededingers zoo heeft de lyrische zanger ook hulde toegebracht aen de billykheid, de regtvaerdigheid der vlaemsche volksbeweging. Men erkent in hem eenen geoefenden schryver, niet alleen der tale, maer ook der poëtische tael volkomen machtig. Keurigheid van uitdrukking, kracht en zwier van woorden paert zich hier aen verhevenheid en stoutheid van denkbeelden, terwyl het uitwerksel er van versterkt wordt door eenen hoogst harmonischen odevorm.

De versbouw is meesterlyk, kunstig, gemakkelyk.

De dichter heeft er zich byzonder op toegelegd de diensten door den eersten koning der Belgen aen volk en vaderland bewezen, uit een te zetten.

Ook heeft hy ons aen Leopold den dappere op het slagveld van Ulm herinnerd.

Even als zyn mededinger heeft hy de ontwikkeling der nyverheid alsmede der kunsten en wetenschappen bezongen; bovendien heeft hy de weerde der Grondwet en de eenheid van 't vaderland onder één constitutioneel vorstendom doen uitblinken.

De overgangen zyn echter wel eens sprongen. Zyn gedurig streven naer het groote en krachtige komt wel eens der overdrevenheid naby.

Dusdanig zyn de verdiensten alsmede de gebreken der beide stukken, in welke, hoe verschillend van toon, maet en styl die zyn, nogthans dezelfde stof nagenoeg in dezelfde orde verhandeld is, en welke overigens in zoo verre tegen elkander opwegen, dat de jury geoordeeld heeft ze op éénen rang te moeten stellen.

In hunne natuerlyke volgorde onderscheidden de regters nog de nummers, 33, 43, 50, 58, 63, 69, 72, 79, 80, 83 en 84.

N^o 33. Kenspreuk: Vrede en Vryheid.

Vertoont hooge vlucht en geestdrift. De goede gedachten die er in zyn, zyn al te prozaisch uitgedrukt. De tael is er ook gebrekkig in.

N^o 43. Deus nobis haec otia fecit.

Is zuiverder van tael en styl, doch bezyden het doel des pryskamps. Het is een goed pleitdooi voor de dietsche tael. Wy gelooven dit stuk eenen behendigen dichter te mogen toeschryven.

N^o 50. Donnez à César ce qui revient à César.

Is ryk aen schoone gedachten, die men echter juister en poëtischer wenscht uitgedrukt te zien. De denkbeelden volgen ook niet altyd even goed op elkander.

N^o 58. Hy is der Belgen vader.

Dit gedicht begint natuerlyk en wel. Ofschoon wy de afwisseling van toon en maet in het gedicht niet stelselmatig afkeuren, zoo moeten wy toch belyden, dat de oversprongen van de eene verssoort tot de andere hier niet altyd gelukkig zyn. Het ware te wenschen dat de dichter, die aenleg verraedt, zich meer op de studie der tael toeleide.

N^o 63. Neen, neen, ik laet de eer my niet ontwringen.

Nevens schoone strophen staen hier ook mislukte. De schryver heeft van onzen Ledeganck veel onthouden; hy geeft bewyzen van gevoel en kunst, nochtans dunkt het ons, dat de aengehevene toon iets te hoog was voor zyne stem.

N^o 69. Eenvoudig en grootsch.

De idyllentoon, die in dit gedicht overheerschend is, wyst op eenen jeugdigen zanger. De oversprongen van de eene gedachte tot de andere zyn al te schielyk en leiden meer dan eens den schryver van de baen af. Trots onnauwkeurigheden klinkt de aenvang des gedichts zeer lief. De tael laet iets te wenschen, ofschoon zy eenvoudig en melodisch is.

N^o 72. Semper honos nomenque tuum.

Vol vuer en gloed, vol kracht en zwier. By de eerste lezing eens zulken stuks wordt men medegesleept; maer herleest men het, dan ontdekt men weldra, dat de dichter zich door zyne eigene drift heeft laten wegvoeren. Tusschen eenvoudigheid en overdrevenheid ligt een guldene middelweg.

[p. 120]

N^o 79. Ook ik verheffe my tot dichter.

Is in hexhameters opgesteld, en scheen der meerderheid van 't jury den bekroonden stukken het naest te komen. De schryver legt eene diepe kennis der prosodia aen den dag. De berymde zang, die er ingelascht is, is keurig en vloeijend.

N^o 80. Domine salvum fac regem.

Ofschoon in dit dichtstuk de gewenschte geestdrift ontbrak, zoo is het toch niet zonder weerde. Het is eerder een berymd verhael, dan een feestzang. Gewaegde uitdrukkingen zyn hier niet zeldzaem.

N^o 83. Vox populi vox Dei.

Verdient uit hoofde van gevoel en geleidelyken gang eene eervolle melding.

N^o 84. Regis encomium facta canunt.

Schynt door iemand geschreven, die aen grieksche en latynsche bronnen gewoon is te putten. Aenleg en kennis stralen in dit stuk uit, en doen ons wenschen, dat de schryver zich ernstiger op taelkennis toelegge.

J.M. Dautzenberg.