De Vlaamsche School. Jaargang 2

Spel en drank.

Ik ken niets zoo betreurensweerdig als valsche schaemte. Een onbeschaemd mensch is tot al wat laeg en kwaed is in staet; doch valsche schaemte dryft zeer dikwyls een goed en zachtaerdig mensch niet alleen tot verfoeijelyke daden, maer zelfs tot het misdryf. Nu ken ik ook niets zoo zielendoodend als het spel en de drank, twee vuige driften die den mensch, dit by voorkeur edel schepsel, zoodanigerwyze kunnen verlagen, ja zelfs verdierlyken, dat zy hem gelyk stellen met het verachtelykste der geschapene wezens uit het dierenryk. Vraegt gy my nu welke dezer beide driften het afschuwelykst is en my het zeerste walgt, zoo zie ik my gedwongen

[p. 58]

u te antwoorden: beiden boezemen my evenveel afschuw in, want de eene leidt steeds tot de andere, het spel tot den drank en de drank tot het spel, en doorgaens slepen beiden de treurigste, de noodlottigste gevolgen na zich.

Denk daerom toch niet, vriend lezer, dat ik een goed glas wyn of bier veracht, of schuw ben van eene party whist, trictrac of domino. Neen, zoo ver gaet het niet, en wanneer ik my by eenige vrienden, goede jongens zoo als ik, bevind, dan lust ik wel een goed glas, en des avonds speel ik nog al geerne, doch slechts als middel van tydkorting, een kaertje of een domino. Wat ik afkeur, en niet ik alleen maer alle weldenkende lieden met my, is het onmatig gebruik van drank en spel.

Zoo gy een treffend bewys wilt hebben van de noodlottige gevolgen die uit het bovenmatig gebruik van spel en drank kunnen voortspruiten, luister dan slechts naer de korte geschiedenis die ik u verhalen ga en waervan ik voor de waerheid insta:

Jozef Reyns en Maria Beernaerts beminden elkander onuitsprekelyk. De eerste was een jonge man van vyf-entwintig jaer, terwyl zyne vrouw - want Jozef en Maria waren korten tyd geleden door den pastoor hunner parochie tot echtgenooten vereenigd - slechts negentien lentens had beleefd. Jozef was een struische jongen die den arbeid beminde, en daer hy niet alleen zeer oppassend, maer in zyn vak van schrynwerker byzonder goed ervaren was, won hy meer dan genoegzaem voor het onderhoud van zich en zyne vrouw. Maria was jong, haer ouderdom was nog die van een kind; doch zy was reeds zoo zorgzaem, zy bezat zooveel gezond oordeel voor wat de zindelykheid en den oppas van het huishouden betreft, dat zy gemakkelyk vele bejaerde vrouwen tot toonbeeld hadde mogen dienen. Gy begrypt zeer goed dat de schrynwerkersgezel met het daggeld dat hy verdiende, niet in staet was een huis met koetspoort, balkon, stalling, hof en dry verdiepen te bewoonen. Neen, zulks vermocht hy niet, maer ook gevoelde hy dit tot zyn geluk niet noodzakelyk. Eene ruime kamer op het eerste verdiep, in eene afgelegene straet, volstond hem; want die kamer was, dank zy de jonge levensgezellin die hy zich had uitgekozen, zoo zuiver, zoo aenlokkelyk, dat hy tot zyn geluk wenschte er zyn leven te mogen slyten.

Elken dag, na het middagmael, en vooraleer zich terug naer zynen winkel te begeven, vond Jozef er zyn vermaek in, naer den zang zyns kanarievogels, die des zomers, in een hupsch kooiken, buiten het venster en des winters tegen de schouw hing, te luisteren, alsook in het opschikken der bloemen die, op de vensterreigels, in hunne rood en groen geschilderde potten groeiden. Des avonds, wanneer hy van den arbeid terug gekeerd was en het avondmael had genomen, las hy zyne jonge vrouw het een of ander boek voor, of legde zyne handen in de hare en las in hare oogen hoe gelukkig zy was, terwyl hy ter zelfder tyd in zyn eigen hert gevoelde hoe tevreden hy was met zyn lot en hoe zalig door de hertsvriendin die hy zich tot levensgezellin had uitgekozen. Iets wat Jozef niet kende, was de weg naer het bierhuis. In den zomer ging hy des zondags met zyne vrouw naer buiten, in de velden; want hy vond er vermaek in de bloemen in de weiden te zien groeijen, de goudgele koornaren de velden te zien bedekken, de balsemende geuren van boekweit en koolzaed in te ademen en de leeuwerikken, distelvinken en nachtegalen hun liefdelied, als eene dankzegging tot den Alschepper, te hooren uitgorgelen; en wanneer des winters de sneeuw de straten bedekte, de regen of de koude zich tegen de buitenwandeling verzette, dan legden zy te saêm een bezoek af, dan eens by zyne en den volgenden keer by hare ouders. Jozef en Maria waren niet ryk, en zeker schol dit nog al veel: maer zy bezaten toch groote onwaerdeerbare schatten; hunne herten kenden tevredenheid, liefde en geluk. En zeg my eens, zoo gy te kiezen hadt tusschen rykdom en liefde, zoudt gy niet, even als ik, boven alles de voorkeur geven aen liefde? ja, niet waer? Want wat is toch rykdom zonder zielenvrede? Wat zyn schatten zonder liefde? Een handvol goud kan den mensch niet gelukkig maken; maer liefde en zelftevredenheid, gepaerd met een eerlyk gemoed en een rein geweten, daerin bestaet alleen de eenige en ware rykdom.

Zoo er nog iets aen het geluk van Jozef en Maria ontbrak, dan was het slechts de voltrekking huns echts: een kind.

En na een jaer zalige verbindtenis schonk de hemel hun dit zoo teeder, zoo innig gewenschte liefdepand: Maria werd moeder van een knaepken, zoo lief als een engel, een kindeken op wiens mollig en blozend gelaet en in wiens heldere gitzwarte oogen de gezondheid als te lezen lag.

De geboorte van den kleinen Lodewyk was het zegel op hunnen echt, en uit de oogen van Jozef en Maria blonk het duidelyk, voor al wie hen kende of met hen omging, dat er hun thans niets meer ontbrak, dat beiden volkomen gelukkig waren, en zy dit kind, dat elk hunner om het meest liefkoosde en aen het hert drukte, waerin Jozef het evenbeeld zyner vrouw zag en Maria de sprekende gelykenis haers mans dacht te vinden, voor geene schatten ter wereld zouden hebben willen afstaen.

Valsche schaemte heeft reeds zoo menig man ten val gebracht, en die zelfde valsche schaemte heeft reeds duizende en duizende malen het huwelyksheil van zoo menig paer verbryzeld. Het was dan ook valsche schaemte die het heil van Jozef en Maria moest verbryzelen; het was valsche schaemte die het geluk uit beider berte moest doen verdwy-

[p. 59]

nen en die zelfde herten, die eens den zetel waren van zoete tevredenheid, van zuivere en onuitsprekelyke liefde, ten prooi moest geven aen den knagenden worm der onrust en het zielendoodend verdriet.

Op den winkel waer Jozef arbeidde, was hy menigmael het doel der spotzucht van de overige werklieden, omdat hy nooit, zoo als zy, des avonds, na den arbeid, zyn geld in de kroegen ging verteeren; maer liefst verkoos den avond met zyne vrouw en kind door te brengen.

- Jozef, - zegde de eene, - durft niet naer de herberg gaen; hy vreest de gramschap zyner vrouw.

- En ook wel een beetje hare handen, - sprak een andere.

- Ja, ja, - lachte een derde, - hy weet dat er nagelen aen staen, en hy vreest de indrukken ervan op zyn gezicht te laten zien. Jozef heeft gelyk dat hy niet meê gaet; ten andere, ieder moet weten waer de schoen hem nypt, en recht uit gesproken, zoo ik eene vrouw had die niet wilde dat ik met de vrienden een pintje ging drinken....

- Welnu, wat zoudt gy dan doen? - vroeg daerop, met inzicht spottend, een andere der schrynwerkersgasten; - te huis blyven?....

- Neen.

- Ha! u laten slagen?

- Ook niet.

- Welnu, by den droes! wat dan?

- Ik zou laten zien, jougen, dat de man en niet de vrouw baes is.

- Dat is niets nieuws; zoo doen wy allen, geloof ik.

- Neen, neen, gy bedriegt u, - merkte de vorige spreker, met den zelfden spottenden glimlach op de lippen, nogmaels aen; - niet allen.

- Neen? Dit wist ik niet, en thans houd ik het voor heel wat nieuws wat gy daer zegt.

- En toch is het zoo.

- Maer zeg dan eens, by wien speelt de vrouw de baes?

- Ha! zie, dit is wat anders; doch ik kan u verzekeren dat het by my niet is.

- Noch by my! noch by my! riepen nu byna al de schrynwerkersgezellen als uit éenen mond.

- Maer by wien dan toch? - hernam de zelfde nieuwsgierige ondervrager.

- By u ook niet, geloof ik? - antwoordde de gezel die het gezegde op het tapyt had geworpen en zich thans met opzet - want zulks was gemakkelyk aen de spotachtige uitdrukking zyns gelaets tc bemerken - liet met de ooren trekken, vooraleer te bekennen wien hy bedoelde.

- Kom, kom, was het antwoord, dat weet gy en al de makkers maer al te goed. Maer help my nu toch uit myne nieuwsgierigheid: wie onzer is de man die by zyne vrouw te huis ligt?

- Zie, om u de waerheid te zeggen, ik weet het zelf niet; doch ik geloof, zoo Jozef recht uit wilde biechten, dat wy ons heel genegen zouden gevoelen voor hem de schouders op te halen. Ik denk dat hy weten moet hoe het huishouden waer de vrouw de broek draegt, er uit ziet.

En dan borsten allen, Jozef met schuinsche blikken beglurende, in een luid schateren los, terwyl eenigen hunner zegden:

- Ja, ja, Jozef's vrouw draegt de broek! Uit ganscher hert beklaeg ik den armen jongen!

Licht begrypt men dat niet altoos de spotternyen der schrynwerkersgezellen in dezelfde bewoordingen waren vervat; doch steeds kwamen zy op het zelfde neêr, dat wil zeggen dat zy Jozef bespotteden omdat hy zich, zoo als zy het beweerden, door zyne vrouw de wet liet voorschryven. Jozef liet hen echter meesttyds zeggen, en vergenoegde zich met in stilte te schokschouderen. Nogthans was het gemakkelyk zichtbaer, dat de laffe spotterny zyner gezellen den man van Maria niet byzonder beviel; want telkenmale dat de schrynwerkersgasten hem, in den beginne, tot het doel hunner slecht geplaetste kwinkslagen verkozen, glom het rood der valsche schaemte hem op het aengezicht. Later was dit echter niet meer zoo; want in plaets van rood, werd by het hooren hunner tergende woordspelingen zyn aengezicht bleek, en zyne tanden sloten zich grynzend tegen elkander. Dan lachten zyne laffe gezellen in hun hert; want zy begrepen maer al te wel wat er in de ziel van den armen jongen omging, en verwachtten er zich aen dat hy hen den eenen of anderen avond naer de kroeg zou hebben gevolgd.

En zulks gebeurde ook spoedig.

Hadde Jozef van eerst af zyne vrouw toevertrouwd wat hy van zyne makkers te lyden had, wellicht zou zy hem hebben geraden van winkel te veranderen, om daerdoor hunne kwade inblazingen te ontvluchten, en dan zou hy gewis zyn geluk en hare liefde hebben behouden. Maer deels uit valsche schaemte en anderdeels om haer niet te bedroeven, verkropte hy zyn lyden in zyn eigen boezem, en inaekte aldus van zyn hert de wooning eener vergiftige slang, die er dagelyks dieper en dieper in beet, en er ten langen leste zooveel venyn in stortte, dat hy op het punt stond er gansch te worden door verteerd. Jozef was de zelfde mensch niet meer van vroeger. Zoo opgeruimd en gelukkig als hy eens was, zoo droefgeestig en afgetrokken zag hy er thans uit, en die droefgeestigen afgetrokkenheid groeide met elken dag aen. Wanneer zyne vrouw, die zulks sedert een geruimen tyd had opgemerkt, hem naer de reden dier plotselinge verandering vroeg, antwoordde hy steeds dat hy niet wist wat zy wilde zeggen en zy zich zeker vergiste.

[p. 60]

Eens, het was op een zaturdag namiddag, dat zyne makkers hem wederom met hunnen laffen spot hadden overladen, kon hy het niet langer meer uithouden, en des avonds, nahet afgedane werk, volgde hy hen naer eene kroeg. Zyne makkers speelden, dronken, rookten, raesden en vloekten allen om het meest; men zou byna hebben gezegd dat het hen om prys ging, zulk leven hielden zy. Jozef vergenoegde zich echter met in stilte zyn glas bier te ledigen en hun spel na te zien, en op hunne uitnoodigingen om deel aen het spel te nemen, antwoordde hy slechts dat hy nooit veel trek tot spelen had gevoeld.

- Neen, neen, dat is de rechte oorzaek niet, merkte, by dit gezegde, een der schrynwerkersgasten aen; - dat is het in het geheel niet; doch ik weet zeer goed waer de schoen u nypt, jongen!

- En wat anders zou er dan de reden van zyn, eh? - vroeg Jozef.

- Och! jongen, - antwoordde de schrynwerkersgezel, verberg het zoo veel gy wilt; ik weet het immers toch zeer goed wat het is.

- Welnu, wat is het dan? - hernam Jozef eensklaps verbleekend.

- En zoo ik het u eens rechtuit zegde, zoudt gy dan weêr niet rood worden van schaemte of bleek van gramschap, eh? zie, zie, my dunkt dat gy reeds van kleur begint te veranderen!

- By den droes! dit gaet te ver! - morde Maria's man nydig; - ik wil weten wat gy met uwe duivelsche spotterny bedoelt.

- En ik zal het u toch niet zeggen, - antwoordde de schrynwerkersgezel koelweg; - want gy weet het zoo goed als ik, en daerby, zoo ik het rechtuit verklaerde, dan waert gy immers in staet ons te verlaten, en wy houden daerom te veel aen uw gezelschap; of wel gy zoudt willen medespelen, en zoo wy u eenige centen uit den zak klopten, zoudt gy te huis, aen de vrouw, niet weten wat zeggen. Zy weet immers niet, de vrouw, dat gy van avond naer de herberg zyt gegaen, eh? weet zy het?

Al de aenwezigen bezagen Jozef met schuinsche blikken, en rond aller mond zweefde eene spottende plooi. Jozef dorst echter noch medespelen noch heen gaen; hy verbeet in stilte zyne woede en dronk sprakeloos zyn glas ledig, bestelde er vervolgens een ander en bleef het spel zyner makkers zitten nazien.

Sedert dien avond volgde hy de overige gezellen van den winkel twee of drymael ter week naer de kroeg, en langen tyd verliep er niet of hy ook speelde met de kaert en de teerlingen.

II.

Er waren dry jaren verloopen sedert de dag dat de priester Gods Jozef Reyns en Maria Beernaerts tot echtgenooten vereenigde. Zoo gelukkig en benydensweerdig als hun lot eenmael was, zoo ongelukkig en afschuwelyk was het thans. Jozef was niet meer de oppassende werkzame man van weleer, en Maria, die hem eenmael zoo lief was dat hy haer meer beminde dan zyn eigen leven, was hem byna onverschillig geworden. Maria beminde nog altoos haren echtgenoot met dezelfde liefde; zy had hem eens voor het altaer Gods onverbreekbare trouw gezworen, en zulks was haer genoeg om hem steeds te blyven beminnen. Doch zooveel blydschap en vreugd als hy haer eens in het hert had gestort, zooveel bittere wanhoop had hy er thans reeds, druppel voor druppel, ingegoten, en voor elken zoeten glimlach, dien hy vroeger op hare lippen had weten te doen zwemen, trok hy haer sints toenmael zooveel wanhoopvolle zuchten uit de borst. Zy beminde nog immer haren man als den vader van haer onschuldig kind; maer toch bekloeg zy het zich bitter dat zy eens den maegdelyken staet tegen het huwelyksbed had verruild.

Reeds sedert verscheidene maenden had Jozef en Maria de ruime, luchtige kamer, die zy sedert den huwelyksdag betrokken, verlaten voor een ellendig zolderkamerken, in eene enge ongezonde steeg van eene der armste wyken der stad. Ofschoon het zichtbaer was, dat de jonge vrouw haer uiterste best deed om er alles zoo zindelyk mogelyk te doen voorkomen, toch viel het niet moeijelyk te raden, dat de welstand van vroeger dagen verdwenen was, en de plaets had ingeruimd voor armoede en ellende. De wit en rood geruite behangsels, die vroeger het ledikant aen aller oogen onttrokken, waren verdwenen; er stonden geene welriekende bloemen meer op de vensterreigels, en de kanarievogel met zyn hupsch kooiken was insgelyks heen en verlustigde de kamer niet meer, zoo als eertyds, met zyne aerdige deuntjes; ook het schaft, waerop vroeger eenige boekdeelen prykten, stond thans ledig. Wie eens den voet op de vorige ruime luchtige kamer had gezet, en thans het ellendig zolderkamerken in de enge steeg der gemeene wyk binnentrad, zou voorvast niet hebben kunnen gelooven dat hetzelfde huisgezin, dat dáer eens gelukkig leefde, ook thans hier het ellendigste bestaen voortrekte.

Er had zich ook eene groote verandering in de leefwyze dier lieden voorgedaen.

Op eenen avond der maend october, zat eene nog jonge vrouw, met haer tweejarig knaepken aen de borst, voór eene lage houten tafel, waerop eene kleine blikken lamp brandde, die meer smoor uitwasemde dan zy licht in het ellendig vertrek verspreidde. Buiten heerschte er een yselyk weder; de regen viel kletterend tegen de ruiten

[p. 61]

der eenige venster des vertreks, en de wind loeide zoo hevig, als of elken oogenblik het tichelen dak ging worden ter neder geworpen. Die vrouw, met haer kind op den schoot, was niemand anders dan de vroeger van gezondheid blozende Maria. Men zou waerlyk moeite hebben gehad in haer de eertyds aengebedene gade van Jozef Reyns te erkennen, zoo groot was de verandering die zy had ondergaen. De gezondheidsblos, die vroeger hare wangen versierde, had plaets gemaekt voor een paer holle beenderige kaken, waerop armoede, ellende en verdriet hun onmiskenbaer zegel hadden geprint; de milde zweem die eertyds, als een onfeilbaer teeken van zelftevredenheid, rond hare lippen speelde, was thans vervangen door eene droevige weemoedige plooi, en elken oogenblik steeg er uit hare borst een dier zuchten op, die als een mes het hert doorvlymen en voor den minsten menschenkenner een maer al te duidelyk, een al te sprekend bewys zyn, dat het wezen dat zulke zuchten slaekt, ongelukkig is en diep, oneindig diep moet lyden.

En dit was ook zoo. De gade van Jozef Reyns was ongelukkig; haer lyden was zoo diep dat zy het nimmer aen anderen had durven toevertrouwen, want de eenige schuld er van was de man dien zy op aerde niet alleen het meest had lief gehad, maer nog beminde als het licht harer oogen, als haer eigen leven. Wat verandering op zoo een korten tyd! Er waren slechts dry jaren verloopen sedert de dag haers huwelyks, en zy zag er byna tien verouderd uit!

Met moederlyke bezorgdheid sloot zy haren kleinen Lodewyk, het onschuldig wezen dat thans nog haer eenig geluk uitmaekte, aen de borst, beschouwde het met een oog waeruit alle de liefde straelde die een moederhert kan bevatten, kuste het arm wichtje, dat er mager en ziekelyk uit zag, op het bleeke voorhoofd, waerna zy diepzuchtend sprak:

- Arm kind! wat zal er van u geworden? Eens droomde ik voor u eene schoone toekomst..... en toen mocht ik dit; want toen was uw vader een gansch ander mensch dan thans. Toen was het niet in kroegen en slemppartyen, niet by woeste makkers dat hy zyn geluk zocht. Neen, arm kind! neen, Jozef uw vader, vond toen het geluk, dat hy sints moedwillig heeft verschopt, dat hy thans vruchteloos najaegt en niet vinden kan, dit geluk vond hy aen de zyde uwer moeder. Zoo gy wist hoe diepe wonde hy my door zyn liederlyk gedrag heeft toegebracht, hoe bitter hy my heeft doen lyden!... En toch vergeef ik hem zulks, kind! ja, ja, ik vergeef het hem; want het is de schuld uws vaders niet, ik weet het wel; hy is slechts zwak van inborst en heeft zich laten misleiden...

En zuchtend vaegde zy zich met den voorschoot de tranen weg die hare holle oogen ontsprongen waren en over hare kaken rolden, waerna zy haer knaepken met kussen overlaedde en het liefderyk aen het hert drukte.

Eenige stonden bracht zy sprakeloos en haer kind in slaep sussend voort. Toen zuchtte zy op nieuw:

- Reeds meer dan middernacht, en nog is hy niet te huis!... Jozef, Jozef, dit had ik nooit van u verwacht! Nooit heb ik kunnen denken dat gy my en uw kind zoo spoedig zoudt vergeten!... Vergeten, hemel! en dit nog wel voor wie?... Voor eenige woeste gezellen, die om hun liederlyk gedrag van elkeen worden misacht!... Waer mag hy toch blyven?... Wederom zal hy in de kroeg zitten!... Ik versta niet hoe een man zich zoo ver kan vergeten!... Gezondheid en geluk met de voeten trappen!... En dit alles voor een paer dobbelsteenen en een glas bier of jenever, die in 't eind niets aenbrengen dan ziekte en wroeging... Ha! de mannen! de mannen!... Zy jagen voldoening en vreugd na en begrypen niet eens dat echte vreugd, echt geluk slechts in huiselyk heil, in het byzyn van aengebeden wezens te vinden zyn...

Nadat zy weêr eenige oogenblikken in stille sprakeloosheid had doorgebracht, richtte zy zich op en met langzamen tred tot het wissen wiegsken, dat naest het ledikant stond, stappende, sprak zy:

- Kom, kind, ik zal u in uw wiegsken te rusten leggen; gy, ofschoon gy het toch nog niet begrypen zoudt, moet geen getuige zyn van de schande uws vaders.

Daerop kuste zy het knaepken op het voorhoofd en legde het in zyn wiegsken.

Een stond later zat zy terug naest de tafel, met het hoofd in de handen. Na aldus eenige oogenblikken te hebben zitten zuchten en weenen, richtte zy zich eensklaps op en zegde halfluid:

- Groote God! daeraen had ik niet gedacht!... Het is zaturdag avond!.... De dag dat de baes het werkvolk betaelt!.... Hy zal beschonken te huis komen en het weekgeld in de kroeg hebben verteerd.... En de kamerhuer, de winkelier, de bakker?.... Jozef, Jozef, welke verandering!....

Op dit oogenblik weêrgalmde op de straet de stap eens naderenden persoons. - Ha! God zy gedankt! - riep de arme vrouw eenigzins te vreden uit, - daer zal hy zyn!

En zy vatte zonder verwyl de blikken lamp van de tafel en snelde tot aen de deur des vertreks, met het inzicht haren echtgenoot op den trap voor te lichten. Doch hare hoop werd te leur gesteld: de stap verstierf allengs; het was Jozef niet.

Met weemoed op het gelaet en wanhoop in het hert, stapte zy terug tot by de tafel waer zy weenend op haren stoel zakte.

Nog dikwyls hoorde zy op de straet den eenzamen stap

[p. 62]

eens laten uitblyvers weêrgalmen; vyftien, twintigmael stond zy op en snelde met de lamp in de hand tot de deur; doch telkens was hare hoop zoo ydel als de eerste mael, telkens zag zy zich genoodzaekt even moedeloos en wanhopig hare plaets naest de tafel te hervatten.

Tweemael bonsde de klepel op de klok der bygelegene kerk, en het scheen de arme vrouw dat die doffe slagen niet op het metael dat in den toren hing, maer op haer eigen hert nedervielen. Jozef, haer man, was nog niet te huis. Toen richtte zy zich nog eens op, vatte snikkend de blikken lamp van de tafel en plaetste haer op de schouwplaet. De arme vrouw sloeg zich de handen voor het aengezicht en weende bitter. Na een oogenblik vertoevens, stapte zy tot by de wieg haers kinds, boog zich voorover en kuste het wichtje nog eens op zyn voorhoofd.

- Arm kind! zuchtte zy snikkend, - uw vader verlaet u! uwe moeder zal bidden, opdat uw engelbewaerder over u waken moge! slaep zacht, myn lieve engel! slaep zacht!

Dan keerde zy zich op nieuw tot de schouw en doofde met het deksel der lamp het licht uit. Een stond later lag zy te bed, den hemel voor haer echtgenoot en kind biddend, voor haer echtgenoot opdat hy mocht tot inkeer komen, voor haer kind op dat God voor zyne toekomst zou zorgen.

Johan Van Rotterdam.

(Wordt voortgezet.)