Grétry.
De groote componist die met van
Ockeghem, Willaert, de Lassus en Gossec aen het hoofd der nederlandsche muziekschool staet, Andreas-Ernest-Modest Grétry, zag te Luik op den 11
n february 1741 het eerste levenslicht. Zyn vader, een arme muziekant, was violonist in de voormalige collegiale van St-Denys. Nauwelyks 6 jaer oud, trad onze Andreas in het choor dezes tempels, en legde er zich op de kunst toe, die zynen vader een karig doch eerlyk bestaen tot dan toe had verschaft.
Volgens het verhael der geschiedschryvers, was de vooruitgang onzes kunstenaers in het door hem uitgekozen vak weinig beduidend; zelfs zou zyn vader verplicht zyn geweest hem van zynen eersten meester weg te halen om hem onder een beter geleide, dit van den toenmael befaemden Leclerc, te plaetsen. Korts nadien deed een onverwacht toeval het vuer op eens ontvlammen, dat reeds lang in den boezem van den jeugdigen Grétry smeulde.
Er was te Luik een troep van Italiaensche tooneelspelers aengekomen. Onder de merkweerdige stukken die zy opvoerden, telde men die van Pergolese, Baranello, enz. Grétry, die by de repetitiën dezer werken tegenwoordig was, voelde plotselings eene tot dan onbekende drift in zyn hert ontstaen. Koortsachtig greep hy naer pen, en papier en drukte er zyn gevoel in gloeijende trekken op uit, vooraleer hy zelfs nog eene grondige kennis der samenstelling had verkregen: ‘Ik had geen geduld, zegt de kunstenaer zelf, om my by myne lessen van samenstelling te houden; duizend gedachten over de muziek woelden my in het hoofd, en de noodwendigheid om er gebruik van te maken was te groot, dan dat ik er wederstand had kunnen aen bieden. Ik schreef zes symphoniën; zy werden met byval in onze stad gespeeld.’
Intusschen was by den jongen man de gedachte ontstaen om zich in zyne kunst te volmaken. Italië, dat alsdan groote kunstenaren in de muziek telde, werd het doel zyner vurigste wenschen. De kanonikken van Luik, door de groote begaefdheden van Grétry getroffen, stemden deze neiging by, en schonken hem, na ryp overwegen, het middel om de reis naer Italië te voltrekken.
Grétry, die zyn vaderland in 1759 verliet, verbleef in het Italiaensch schiereiland tot in 1767. Hy vertrok alsdan naer Geneve, alwaer hy door Voltaire zeer wel werd onthaeld.
Na verscheidene wederwaerdigheden, die den kunstenaer voor eenigen tyd ontmoedigden, zag Grétry zich eindelyk den weg des roems ontsluiten. Opvolgentlyk dichtte hy een aental missen; het opera was echter zyn geliefde vak, en onder de schoonste werken door zyn genie geschapen, munten le Tableau parlant, Richard-Coeur-de-Lion, Zémire et Azor bovenal uit. Zy stelden onzen landgenoot op den rang der meest befaemde kunstenaers.
Grétry's talent was buitengewoon vruchtbaer. In zyne levensschets dezes kunstenaers, haelt de heer Fétis niet min dan 67 groote werken van Grétry aen, waeronder 8 bestemd voor de kerk en de overige voor het theater. Wanneer men bedenkt welke frissche gedachten al deze stukken bevatten, kan men genoeg opmaken hoe mild de natuer onzen landgenoot had bedeeld.
Grétry, wien in zyn leven alle eer was te beurt gevallen, overleed, op 24 september 1813, in de beruchte ermitage van Jean-Jacques Rousseau, welke hy had aengekocht. Zyn vaderland was jegens den kunstenaer niet ondankbaer, en Luik zyne geboortestad richtte eene prachtige gedenkzuil aen zyne nagedachtenis op.
P. Schats.
Auteursrechtvrij