Bertha de landverhuister.
Mynen vriende Johan van Rotterdam.
Een oud matroos, wien velen hulp verleenen,
Roeide in een bootje ons op de Schelde voort.
Daer zeilde een schip met landverhuizers henen,
En schot op schot viel groetend van zyn boord.
‘Wel u!’ zoo sprak een onzer ‘die vol van moed en hoop
Met spot en deernis neêrziet op 't uitgeputte Euroop!
Een grootsch, een eervol doelwit streeft gy manweerdig na:
De vryheid en de welvaert in 't jonge Amerika!’
Doch de oude matroos, met de riemen in handen,
Aenschouwde hem treurig en schudde het hoofd.
‘ô!’ sprak hy, ‘zoo zelden in andere landen,
Ontmoet men 't geluk dat de hope belooft.’
‘Geloof een' man vergrysd in zeegevaren:
Geen vreemde lucht geeft leven aen het hert!
Ik weet zoo wel wat menig is weêrvaren
Die 't oord verliet waer hy geboren werd.’
En zoo sprak hy van Bertha, die, over zee gegaen,
By al haer moed en liefde, zooveel had uit te staen.
Zy was een weeze in Vlaendren; haer oom had ze opgevoed;
Doch hy, steeds hard voor 't meisje, was yskoud van gemoed. -
Terwyl nu ons bootjen op 't wiegelend water,
Zoo licht als een zwane, te dartelen lag,
Verhaelde ons de zeerob, by 't riemengeklater,
Van toen hy het eerste op de Amanda heur zag.
‘'t Schip lag op stroom gereed om heen te varen.
Ik was aen boord; wy voerden Duitschers meê;
Zy stonden stil den oever aen te staren,
Als wou hun hert niet meêgaen over zee.
Ook Bertha, de arme weeze, lag toen met ons op stroom,
Om naer de Nieuwe-Wereld te zeilen met haer oom.
Plots zongen al de Duitschers wyl 't anker werd gelicht,
Doch Bertha weende in stilte, de handen vóor 't gezicht......
Ze zongen “vaerwel!” aen hun land en hun magen.
Geen enkle die ooit nog zou keeren misschien....
Doch zy dorst geen oog op heur Vlaendren meer slagen;
Zy nokte van “Hugo!” en “weder te zien!”
By dage, op zee, zag niemand Bertha weenen;
Toch vond haer oom heure oogen rood geschreid;
En ging ik 's nachts voorby heur slaepkooi henen,
Voor Hugo bad en snikte de arme meid!
Want hoe haer oom dien haette, zy had hem steeds bemind;
En onder 't herte droeg ze zyn liefdepand, een kind.
Eilaes! hy was by 't leger toen 't schip ter reede lag;
't Was slechts zyne oude moeder die heure tranen zag!
En toen hy terugkwam zyn Bertha bezoeken,
Om bruiloft te vieren, met vreugde in het hert,
Bad knielend zyn moeder haer toch niet te vloeken,
Want yselyk vloekte hy oom in zyn smert!
| |
Dan, Bertha kwam in wilde en woeste streken.
Daer had heur oom al spoedig land en hoef;
Maer 't meisje dorst van Vlaendren niet meer spreken,
Dacht aen heur dorp, en bleef in 't herte droef.
Geen toren in de verte waeruit een klokje klonk;
De bosschen waren aeklig waerin 't gevogelt zong;
Vaek groette haer een jongling, en noemde ze in zyn lied;
Zy blikte hem in de oogen, - eilaes! 't was Hugo niet!
Neen. Hugo was nog in de hut zyner moeder;
En deze lag krank, hare dood was naby.
- “Myn zoon, sprak zy teêr, gy hebt zuster noch broeder,
'k Heb niemand dan U, ga niet henen van my!” -
Een planterszoon had Bertha uitverkoren.
Oom schonk heur hand; doch zy, zy zegde: “neen!”
Toen werd haer kind in eenen stal geboren,
En oom joeg wreed haer uit zyn hoeve heen.
Nu doolde de arme moeder bedrukt door weêr en wind,
Met slechts een handvol doeken voor haer onschuldig kind.
Zoo zwierf ze op Gods genade, met onbezweken moed,
Naer 't zeestrand waer ze ontscheept was, langsheen een breeden vloed.
En hy dien zy lief had, verkromp hier van rouwe.
Hy wrokte op het land dat geen welvaren biedt.
- “Hoon Vlaendren niet, zoon! klonk de stem eener vrouwe
Toen 't ryk was, verlieten zyn dochters het niet!” -
Voort! Bertha, voort! Zy baedde door rivieren,
Van woud tot woud heldhaftig in haer smert;
En dreigde haer 't gehuil van wilde dieren,
Zy sloot haer kind nog dichter aen haer hert!
Bloed vloeide uit hare voeten toen 's avonds, op wat mos,
Zy 't wichtje nederlegde by d'ingang van een bosch.
Dan zocht zy wilde vruchten, en, wakend gansch den nacht,
Aenschouwde zy den hemel en bad om nieuwe kracht.
En over het bed zyner moeder gebogen,
Lag Hugo, wanhopig, zoo koortsig als zy.
- “Myn zoon! riep zy uit, 'k zie de dood in uwe oogen!
Volg Bertha, genees, blyf niet langer by my!” -
En vóor het licht zich over de aerde spreidde,
Tot weêr de zon in 't westen onderzonk,
Toog Bertha voort waerheen heur hert haer leidde,
Tot haer 't geschut van schepen tegenklonk.
Zoo kwam zy aen de haven, maer bleek en afgemat,
Waer ze op een steen ging zitten en om eene aelmoes bad.
Haer hert sprong op van vreugde toen zy de Amanda zag,
De Amanda, 't schip uit Vlaendren, dat weêr ter reede lag
Verblyd u niet te innig, het kan u niet baten,
Rampzalige! al zult gy welhaest onder zeil.
Met hoop in uw smert hebt ge uw dorpken verlaten,
Maer thans wacht u ginder noch hope noch heil!
Een jonge knaep aen boord, een vroegen morgen,
Bood voor de reis als licht matroos zich aen.
“- Gy zyt zoo teêr! - Kap'tein, wees zonder zorgen!
'k Heb kracht en moed en reeds de reis gedaen!” -
En een paer uren later, met slechts een halven last,
Zeilde onze Amanda henen, den nieuwling in den mast.
Geen enkel der matroozen had ooit den knaep gezien;
Slechts ik..... - maer kon ik denken: zou 't Bertha zyn misschien?
Wie kan er des Heeren besluiten doorgronden!
Zoo ras als zyn moeder was Hugo een lyk.....
De klok had een dubbelen rouw te verkonden;
Het dorp bad voor weduwe en zoon te gelyk.
De Amanda had dry dagen als gevlogen,
Toen trof 't geschrei eens kindekens ons oor.
De kapitein, met vuer van woede in de oogen,
Sprong in het ruim, doch Bertha was hem vóor.
Daer kroop zy aen zyn voeten, haer zuigling aen de borst.
“Vrouw!....” klonk het uit het luik als een bom die openborst.
Doch zoó bad ze om genade, zoó hief zy 't wichtje omhoog,
Dat hy, verstokte ziele, het hoofd op 't herte boog.
En nauwlyks ontscheept in deze eigene haven,
Trok zy naer heur dorpken, herkleed en beschut.
Men wees haer op't kerkhof twee kruisen, - twee graven, -
En verder, al weenend, een ledige hut!.......
Daer treurde zy, ontroostelyke moeder,
Nog jaren lang, diep boetend voor haer kind;
En bad er vaek, vol hoop in d'Albehoeder,
Voor hem dien zy tot zonde had bemind.
Toen klopte er zeekren avond een reizer, oud en stram:
't Was oom die ziek en rouwvol in 't dorpken sterven kwam.....
- “Wat baet my thans, zoo sprak hy, de rykdom dien ik vond?
Ha! 'k huiver voor een grafsteê in gindschen killen grond!....” -
Neen! zwervers op aerde! zoo ver van zyn vrinden,
Zoo verre van 't land dat men Vaderland heet,
Zoo verre van al wat wy heilig beminden,
Is nimmer genoegen, maer wroeging en leed!’
Antwerpen, meert 1856.
proef met de galvanoglyphie, door cl. ommeganck, naer eene etsing van rembrandt.
|
|
Auteursrechtvrij