De Vlaamsche School. Jaargang 2

Eene onverschrokken vrouw.
Schets uit het leven in de duinen.

Ik weet niet of gy het u nog zult herinneren wat yselyk weder het was den nacht van den 10 october 1843; want de stadslieden vergeten toch zoo spoedig en weten de eene week niet meer wat er de andere geschiedde. Wat zeg ik? heden reeds zyn zy vergeten wat er gisteren voorviel. En dit is toch ook geen wonder, lieve hemel! In de stad vallen dagelyks zoo velerhande dingen voor, er heerscht daer zoo veel drukte, zoo veel uitgelaten vreugd, zoo veel rykdom, zoo veel armoê, zoo veel diepe droefheid en bitter lyden, dat het een er dikwyls het ander verdringt, en een nieuwbakken ryke heden reeds vergeten is dat hy gisteren op het punt stond tot het bankroet zynen toevlucht te moeten nemen, om zich te redden. Ja, zoo gaet het in de stad met hare hooge torens, breede straten, waer prachtige schouwburgen, marmeren paleizen, rykversierde bal- en concertozalen, in welke duizende lichten uit gouden en kristallen luchters

[p. 30]

als diamanten flikkeren en glansen, en honderde bloemkorfkens de zoetste en aengenaemste geuren verspreiden, zich naest de armoedigste hutten met ongekalkte muren en verbroken vensterruiten, waerin vuile, slordige, met ellendige lompen bedekte bedelaren woonen, verheffen. Het hert dat gisteren bloedde, dat zelfde hert dat gisteren als in eenen yzeren klauw pletterend werd te saêm geknepen, loopt heden over van dolle uitgelaten vreugd en morgen.... morgen!... Wie weet of het dan weêr niet lyden zal even als gisteren. En hoe is het dan toch mogelyk, dat men in eene plaets waer zoo velerhande zaken geschieden, waer zoo vele voorvallen elkander verdringen, het geheugen blyve voortheerschen? Maer buiten, op het veld, waer kalmte en huiselyk heil nog door geene dolle vreugd is verdrongen geworden, daer herinnert zich nog elk, na jaer en dag, al het merkweerdige, het zy dan lief of leed, dat hem eens te beurt viel.

In de stad weet niemand meer van den nacht van den 10 october 1843 te spreken; maer begeef u eens naer de duinen van Zee-Vlaenderen; wandel van het fort St-Pauwels, aen de Zeeuwsche grenzen, tot aen de Panne, het laetste belgisch stranddorp eer men Frankryk bereikt; vraeg er al wie gy tegenkomt naer dien nacht, en ieder zal u antwoorden:

- Heere God! spreek er my niet van! Het was een akelig weder! De zee was hoog en wild, en terwyl de regen plassend uit de hoogte nederstortte en een zure noord-oosten wind verveerlyk de scheepsmasten aen stukken brak en het want aen flarden scheurde, rolden de zwoegende baren met een ongelooflyk, een yselyk gedruisch tegen elkander. De meeuwen, die wild over den grooten plas scheerden, krasten en piepten hel en schor. De schepen en visschersschuiten werden heen en weêr geslingerd, en geraekten op de zandbanken vast; doch niemand der weinige onverschrokken visschersgezellen die zich op den zeedyk bevonden, dorst het wagen met eene reddingsboot in zee te steken, om hun hulp aen te brengen. Tegen den morgend, scheen het orkaen echter te hebben uitgewoed; want de regen stortte niet meer zoo plassend uit den hemel, de baren waren niet meer half zoo hoog, de meeuwen scheerden in stilte over den plas, en de schepen en schuiten werden minder woedend over en weder geslingerd. Doch de duinen leverden een akelig schouwspel op: overal vond men stukken hout, planken, vaet- en touwwerk, verbryzelde scheepsra's en masten, en iets wat het tooneel nog meer akeligheid byzette... de zee rolde onophoudend verminkte, halfgekleede en gansch naekte menschenlyken op het duinzand. De ouderlingen, vrouwen en kinderen hadden den nacht in droef geween en smeekend bidden doorgebracht, opdat de hemel hunne magen, die zich op den grooten plas bevonden, tegen het woedend, alles verslindend element zou beveiligen. En na dat de dag den nacht had vervangen, stroomden de tranen, by velen, nog bitterder over de kaken, daer zy wat zy zoo zeer hadden gevreesd, thans verwezentlykt zagen; want velen herkenden in de lyken, door de woedende golven op het duinzand gespuwd, hunne mans, broeders of zoons....

God behoede de arme strandbewooners voor eenen anderen dergelyken nacht!...

In de omstreek van het vlaemsche stranddorp Knocke, in de nabyheid der Noordzee, verhief zich een klein hutteken, deels uit gebakken steen, deels uit planken opgebouwd en waerop een bruin biezen dak rustte, dat de bewooners van het nederig huisken zoo goed mogelyk tegen hagel, regen en wind moest beschutten. Het was de wooning van Pieter Kolfs, eenen armen visschersgezel, die er sedert zyn huwelyk met zyne gade, Barbara Boeynaems, woonde. Pieter en Barbara waren arm; maer armoede verhindert toch de liefde niet, want weinige echtgenooten hadden elkander zoo echt voorbeeldeloos, zoo van herte lief als Pieter en Barbara, en de hemel had hunne liefde gezegend; want sedert vyf jaer, dat de oude pastoor van Knocke hunne handen voor Gods altaer had in een gelegd, had Barbara haren echtgenoot twee kinderen gebaerd, een allerliefsten kleinen jongen met bruin kroezelhaer als dit zyns vaders, en een bevallig meisken, het evenbeeld der moeder. Die twee kinderen maekten hunne vreugd, hun heil, hunne liefde uit, want de kinderen zyn de eenige rykdom, de eenige schat der arme lieden.

Zoo als byna alle visschersgezellen, bracht Pieter het grootste gedeelte zyns levens verre van huis, verre van vrouw en kinderen verwyderd, door; want om Barbara en de kleinen het zure brood te verschaffen, was hy genoodzaekt, als gezel, met een klein vaertuig op zee rond te zwalpen. Dikwyls had hy tegen de baren te worstelen gehad, dikwyls had hy zich in doodsgevaer bevonden; doch te midden van het dreigende gevaer betrouwde hy steeds op God, en zyne gade smeekte, aen land, den hemel bescherming af voor haren teêrgeliefden echtgenoot, voor den vader harer onschuldige kleinen, en God had steeds haer gebed verhoord. Pieter keerde telkenmale behouden in de armen van Barbara terug. Na elk gevaer waeraen het hem met behulp des hemels werd verleend te ontsnappen, groeide, als het ware, de liefde die in beider herten berustte, voor elkander nog aen. Pieter en Barbara waren arm aen goed, maer ryk, schatryk aen liefde!...

Zoo als vele visschersgezellen, zwalpte Pieter insgelyks, op den nacht van den 13ⁿ october, te midden van den diepen onmeetbaren Oceaen. Barbara en de kinderen bevonden zich alleen, in het armoedig hutteken, naest de duinen. Haer klein meisken had zy in slaep gesust,

[p. 31]

en na heure lippen op zyn voorhoofd te hebben gedrukt, het in zyn wissen wiegsken te slapen gelegd. Tegen den muer, naest haer bed, hing een groot tinnen wywatervat, den gekruisten Zaligmaker voorstellende, en waerboven tusschen het kruis en den muer een halfverdroogde palmtak uitkwam. Het was vóor dit beeld dat de arme jonge vrouw - want met den eerstkomenden sylvesteravond zou zy eerst den ouderdom van vyf-en-twintig jaer bereiken - met haren kleinen Hans geknield en in tranen weggesmolten, zat te bidden. Het onnoozel vierjarig lam zat met de handen te saêm gevouwen, en wierp van tyd tot tyd eenen angstigen blik op zyne moeder, terwyl het zich zoo dicht mogelyk tegen haer aendrong. De vrouw bad onophoudend voort aen haren roozenkrans. Buiten huilde de wind yselyk, de berden muer der hut en de kepers, waer het bruin biesen dak op rustte, kraekten geweldig; men zou byna hebben gezegd dat de armoedige wooning elken oogenblik dreigde op hunne hoofden in te storten. De kleine Hans schoof zich by elken ruk dichter en dichter tegen zyne moeder, sloeg het eene kruis na het ander, en verborg zich van angst onder haren voorschoot.

- Bid, Hans, bid voor vader, - prevelde de arme vrouw, terwyl zy zyne kleine handjes in de hare vatte, hem aen de borst drukte en met de tranen in de oogen op het voorhoofd kuste.

Dan richtte zy zich op, nam het kleine blikken lampken van de schouw, en ging mede tot by het venster, dat uitzicht gaf op de zee. Doch hoe of zy ook het lampken verhief, hoe of zy het aengezicht tegen de vensterruiten plakte en de oogen wyd openspalkte, toch ontwaerde zy niets dan de duisternis, toch hoorde zy niets dan den wind, die buiten nog altoos even yselyk floot en haer door de verbroken ruiten in het aengezicht woei; niets dan den regen die geweldig nederplaste, en het akelig gedruisch der tegen elkander klotsende golven, en zy zag zich genoodzaekt het lampken, nog meer beangst, terug op de schouw te zetten en hare plaets nevens haer kind te hernemen.

Honderd mael stond zy dien nacht van voor het kruisbeeld op en besproeide de wanden, vensters, heerd der hut met wywater; honderd mael plaetste zy het aengezicht tegen het venster, om te zien of het haer niet mogelyk was iets in de verte te bespeuren; doch al hare moeite was vruchteloos: haer oog kon door de duisternis niet heen dringen.

De morgend brak aen, en het licht van den dag verdoofde de weifelende klaerte der blikken lamp. De kleine Hans was op den schoot zyner benauwde moeder in slaep gevallen. De jonge vrouw richtte zich op, kuste haer kind, met al de teederheid eener moeder, op het voorhoofd, waerna zy het op haer rustbed legde. Toen schoof zy de wit en rood geruite gordynen dicht, en stapte met langzaemheid, als of zy in gedachten was verslonden, tot by het venster. Niet zoodra had zy haer aengezicht tegen de vensterruiten geplaetst, of zy deinsde, de handen vóor het aengezicht slaende, verschrikt achteruit.

Johan Van Rotterdam.

(Het vervolg hierna.)