Een onnatuerlyke blos kleurde hare ingevallen wangen, en hare zwarte lokken, à la chinoise opgedaen, werden door een klein nauwelyks zichtbaer hoedje bedekt, dat als tegen haer hoofd geplakt scheen en niet slecht aen eenen zwaluwennest geleek.
Een zwarte lichte sluijer was aen het hoedje gehecht en hing haer op den rug.
Een witte zakdoek was haer achteloos om den hals geknoopt, terwyl een gryze sjal schier haer gansch lichaem bedekte.
Hare oogen, diep in hunne holen gezonken, waren flauw en verwilderd.
De regelmatige trekken en vormen haers gelaets getuigden van eene vroegere schoonheid; doch zy was als de bloem welke pas ontloken, door de brandende zonnestralen verschroeid, verslenst op haren stengel hangt, verkwynt en sterft.
En die dame kon nauwelyks dertig lentens beleefd hebben.
Zy had een kunstig gevlochten korfje by zich, uit hetwelk zy van tyd tot tyd een fleschje te voorschyn haelde en onder haren neus bracht, terwyl zy hare blikken onafgewend op het gelukkige paer en het lieve kind gevestigd hield.
Krampachtige trekkingen liepen over haer verslenst gelaet, en in haer binnenste moest het hevig stormen.
Zy scheen aen een smertelyk lyden ten prooi, en hoe meer wy vorderden, hoe onrustiger zy werd, hoe heviger en herhaelder die trekkingen waren.
Eerst had ik slechts eenen achteloozen blik op die dame geworpen, om my in het lieve tooneel dat naest my plaets greep, te verlustigen; doch thans sloeg ik haer aendachtig gade, en geene harer bewegingen ontging aen mynen onderzoekenden blik.
Ik trachtte in hare oogen te lezen wat er in hare ziel omging.
Eensklaps bewoog zy zich snel, richtte zich wat overeind, deed geweld om te spreken, doch zakte als ontzenuwd in haren hoek terug.
Twee tranen ontsprongen hare oogen en bleven als twee peerlen op hare wangen hangen.
Wy kwamen juist aen de herberg het Huis ten halven, waer de postwagen gewoonlyk van peerden verandert.
Men opende den wagen, en zegde ons dat men hier eenige minuten stil hield.
De echtgenoot der dame die naest my zat, steeg met zyn lieve dochterken uit, en ik volgde hen.
De twee damen behielden hunne plaets.
Ik stond naest den wagen en zag de kleine na, die schaterlachend en met opgeheven handjes achter de lieve duiven en andere vogels liep, welke vóor de herberg de verlorene graenkorrels oppikten.
Uit den wagen klonk op eens eene holle stem, die sprak:
- Gy gaet ter kermis, Bertha?
En de moeder der kleine, tot wie deze vraeg gericht werd, antwoordde bevestigend, doch zag de dame die haer zoo goed scheen te kennen, verwonderd aen.
Deze sprak weêr:
- Ik keer ook naer myn en uw dorp, naer onze geboorteplaetse, terug; doch niet zoo als gy, gelukkig en van liefde en genegenheid omringd, maer alleen en verlaten, het herte verbryzeld en met wanhoop vervuld...
Zy zweeg eenen oogenblik, want haer boezem hygde van lyden en angst. De moeder van het kleine meisje aenzag haer met klimmende verbazing.
De vroeg afgeleefde vrouw hernam:
- Gy keert terug, en gaet u in de armen uwer bloedverwanten en vriendinnen werpen; gy gaet de kermisdagen met hen vrolyk doorbrengen, en de vreugde genieten die men na eene lange afwezigheid by het wederzien smaekt. En ik, ik ga myne oude moeder, die ik sedert zes jaren verlaten en niet meer weêr gezien heb, zien sterven!.....
En bitter weenend zakte zy in den hoek des wagens.
Toen de uitgestapten weêr in het rytuig stegen, vond de echtgenoot zyne gade weenend terug.
Bertha had in de dame hare vroegere school- en speelgenoote, eene vriendin harer kindschheid, erkend.
En zy weende tranen van medelyden.
Alles was nu in den wagen veranderd.
Het lieve kindje, dat zoo even nog zoo vrolyk en speellustig was, ziende dat moeder weende, begon insgelyks te schreijen en snikte onophoudend:
- Mama lief, ik zal nooit meer stout zyn; grys niet! en met zyne kleine handjes vaegde het tranen van moeders wangen.
De man zag zyne Bertha nog liefderyker dan vroeger in de oogen, en hield hare hand in de zyne geklemd.
Hy wist waerom zy weende, want even als ik had hy de samenspraek zyner gade met de vreemde dame gehoord.
Bertha bad voor de vriendin harer kindschheid.
En ik liet mynen geest in het verledene dier twee vrouwen dwalen.
Beide waren eens twee lieve kinderen.
Beide werden twee lieve maegden.
Maer zy volgden eenen verschillenden weg.
De eene zwom in weelde en genot; maer dit genot was kort en verslindend.
En de maetschappy prentte haer het brandmerk der verachting op het voorhoofd.
De andere volgde het pad der deugd, en zy werd geliefd en geëerd.
Haer geluk was bestendig, want het was op wederzydsche liefde en de liefde tot God gevestigd.