De Vlaamsche School. Jaargang 2

Kunst- en letternieuws.

In de voorlaetste zitting der Akademie van België heeft de heer Fétis eene levensbeschryving gelezen van Balthasar Gerbier, schilder, bouwmeester, diplomaet, letterkundige, enz.

B. Gerbier werd in 1592 te Antwerpen geboren. In 1613 begaf hy zich naer Engeland, en trad er in dienst des hertogs van Buckingham, die hem eerst gebruikte als schilder en daerna als agent van zyne kuiperyen. Hy vergezelde den gunsteling van Jakob I naer Spanje.

Later trad hy in dienst van Karel l. Deze vorst zond hem naer den Haeg, om het verdrag te sluiten welk Engeland in nauwere toenadering met Spanje moest brengen. Zonderlinge zaek! het was met Rubens dat Gerbier ging onderhandelen. Twee vlaemsche schilders, twee Antwerpenaren, gingen zich ontmoeten om de grondslagen te leggen van eenen staetkundigen akt, welke den grootsten invloed op de zaken van Europa uitoefenen kon.

De samenkomst had plaets te Delft, en Rubens die Gerbier's doortraptheid op het diplomatische terrein niet had, werd door dezen uit het veld geslagen. In vergelding van zynen yver en beleid, ontving Gerbier, by zyne wederkomst te Londen, brieven van adeldom, en werd hy grootmeester der ceremoniën benoemd.

Wy slaen vele byzonderheden der levensbeschryving over, om enkel stil te houden by de voornaemste feiten.

Balthasar Gerbier was in Engeland wedergekeerd na zyne ambassade te Brussel. Hier verdwynt eensklaps de persoonaedje. Van 1641 tot 1642 hoorde men van hem niet meer spreken, wanneer men hem terugvindt te Parys.

Hier moet men de sferen der kunst en staetkunde verlaten; want wy zien Gerbier aen Lodewyk XIV de vergunning vragen en ze verkrygen, om berghuizen in Frankryk op te richten. Ofschoon deze vergunning bekomen hebbende, gelukte hy er niet in zyne gestichten te openen. Hy hernam den weg naer Engeland. De staetsomwenteling was uitgeborsten, maer het nieuwe bestuer kon zyne talenten niet gebruiken. Daer opende hy eene Akademie, waerin hy onderricht gaf in byna alle takken der kunst. De toehoorders ontbraken hem echter. Hy schreef schimpschriften; maer vertrok eensklaps, op 65 jarigen leeftyd, naer hollandsch Indië, met eene vrouw en acht kinderen, een groot ontwerp van plantagie in het hoofd hebbende.

Nauwelyks echter was hy te Suriname gevestigd, of het bestuer dier volksplanting deed hem aenhouden door eene gewapende bende, die hem eene zyner dochteren ontnam, en hem inscheepte op een vaertuig welk zeilveerdig lag voor Amsterdam. Gerbier bekloeg zich bitter aen de hollandsche Staten over de barbaersche behandeling waervan hy het voorwerp was.

Op het oogenblik als zyne zaken er het wanhopigste uitzagen, ontving men de tyding dat Karel II terug op den troon was geroepen. Aenstonds vertrok hy naer Engeland, en kwam juist nog in tyds aen om de plannen te verveerdigen van de triomfbogen, welke moesten dienen by de inhaling des konings. Van dien oogenblik trad hy in de baen der kunsten, om ze niet meer te verlaten. Het was aen de bouwkunde dat hy zyne laetste jaren wydde. Hy schreef verscheidene werkjes over deze kunst, en overleed in 1667.

Zyn lichaem bleef in Engeland; maer zyne gedachte behoort der stad Antwerpen, die hem in hare geschiedboeken eene bladzyde moet verleenen.

- Verschenen: te Stuttgart, by Ebuer en Seubert: Kostümkunde. Handbuch der Geschichte der Tracht, des Baues und Geräthes von den frühesten Zeiten bis auf die Gegenwart, von Hermann Weiss. Dit werk, met talryke en wel uitgevoerde platen versierd, is voor onze kunstenaers schier onontbeerlyk. Het bevat in weinig afleveringen alles wat den historieschilder anders met zoo vele moeite in zwaerlyvige boeken verplicht is op te zoeken.

- Te Berlyn, by Von Veit en Comp.: Die Malerschule Huberts van Eyck (de Schilderschool van Huibrecht van Eyck) nebst Deutschen vorgängern und Zeitgenossen. Oeffenliche Vorlesung gehalten von H.G. Hotho. Dit hoogstbelangryk werk is een waer monument aen onze oude schilderschool opgericht; ook acht de Redaktie der Vlaemsche School het zich ten plichte in eene aenstaende aflevering een byzonder artikel aen dit jongste voortbrengsel van den geleerden heer Hotho toe te wyden.

- Verschenen: Album van het kunstlievend Gezelschap der koninklyke Akademie van Gent. - Gent, by den uitgever W. Rogghé, Kalanderberg, 8. Een fraei boekdeel in-4^o met 23 platen en tekst. Prys: gewoon papier en ingenaeid fr. 3-25; prachtpapier en gecartonneerd fr. 5-’.

- Een leuvensche schilder, de heer Pieter-Pauwel Geedts, oudleeraer der Akademie van Schoone Kunsten in die stad, en zoon van den oud-bestuerder van hetzelfde gesticht, is in den ouderdom van 63 jaren overleden. Men roemt vooral de door hem verveerdigde portretten.

- De menigvuldige vrienden van den heer Jozef Tuerlinckx zullen met groot genoegen vernemen, dat de Koninklyke Akademie van Schoone Kunsten van Amsterdam het lidmaedschap heeft opgedragen aen dien beeldhouwer, die de Antwerpsche school waeraen hy zich heeft gevormd, zoo wel als zyne geboorteplaets Mechelen, ter eere verstrekt.

- Te Augsburg, by de boekhandelaren Lampart en C^ie, is verschenen onder den titel van Eine merkwürdige Bettlerin oder die Hausarmen, eene vertaling van Zetternam's Zonderlinge Bedelares. De vertaler er van is professor Karl Arenz.

- Dezelfde vertaler heeft te Leipzig uitgegeven eene overzetting van Moeder Job, den laetst verschenen roman van Hendrik Conscience.

- Slechts éene verhandeling is ten antwoorde op de prysvraeg van het Willems-Fonds, te Gent, over de beteekenis en strekking der Vlaemsche Beweging ingekomen. Zy draegt tot kenspreuk: ‘Eene vyl? Tyd ontbreekt.’ - Tot beoordeelaren zyn benoemd de heeren Mertens, stadsbibliothecaris te Antwerpen; Jottrand, advokaet te Brussel, en Ph. Blommaert, letterkundige te Gent.

- Baron de Gerlache las onlangs in de Koninklyke belgische Akademie een stuk waerin de groote Jakob Van Artevelde deerlyk werd miskend en gelasterd. De held is daerop weerdig gewroken door Baron Julius de Saint Genois, onzen geachten medewerker, die in de jongste zitting van bedoeld genootschap een stuk voordroeg, waerin de aentygingen van den heer de Gerlache met grond werden wederlegd.

- By den drukker I.S. Van Doosselaere, te Gent, bestaet het voornemen eene geïllustreerde uitgave van Ledeganck's volledige werken te doen verschynen. De talentvolle kunstschilder Victor Lagye, te Antwerpen, heeft voor die uitgave eene echt prachtige titelplaet geteekend, welke door den heer Brown in hout wordt gesneden. Zy is byna voltooid.

Johan Van Rotterdam.