De Vlaamsche School. Jaargang 1

Kunst- en letternieuws.

Op 26 november laetstleden, vierde de stad Antwerpen plechtiglyk den zegeprael door den heer Leys, ter wereldtentoonstelling, te Parys, behaeld. De heer Burgemeester, in name der bevolking van Antwerpen, overhandigde den heer Minister van Binnenlandsche zaken de kroon welke den gevierden kunstenaer was bestemd. Vervolgens reikte de heer de Decker, onder het houden eener treffende redevoering, den heere Leys de gouden kroon over, by de daverende toejuichingen der toegestroomde menigte. Talryke redevoeringen werden nog uitgesproken door de heeren Michiels-Loos, Cuylits, Vervoort, Kervyn de Volkaersbeke, enz. Al de kunstgenootschappen der stad namen deel aen deze manifestatie, en verscheidene hunner afgeveerdigden spraken ter dezer gelegenheid treffende woorden uit.

Het professorael korps onzer koninklyke Akademie was niet ten achter gebleven; het stelde in het vlaemsch het volgende manifest op dat wy gelukkig zyn hier mede over te nemen:

Raed der professors van de Koninklyke Akademie van Beeldende Kunsten van Antwerpen.

Zitting van 15 november 1855.

Tegenwoordig de heeren: N. de Keyser, bestuerder-voorzitter, J. van Lerius, Jacob-Jacobs, J. Verschaeren, J. Geefs, J. Schadde, F.J. Stoop, F. Durlet, J.A. Gras, E. Corr, H. Brown, J. Schaefels, Ed. du Jardin, J. van Hool, B. Weiser en D. de Taeye, professors.

De heer bestuerder-voorzitter geeft kennis van den schitterenden kunstzege, te Parys, in de wereldtentoonstelling, behaeld door den heer Leys, wien een der groote eermetalen voor de schilderkunst werd toegewezen.

De professors, gelukkig en trotsch over die roemryke gebeurtenis, waervan de eer op gansch de vlaemsche kunst terugstraelt, besluiten, op voorstel van den heer bestuurder, gezamentlyk zich ten huize van den heer Leys te zullen begeven, om hem hunne hulde te bieden.

Aldus gedaen en goedgekeurd, in zitting van 15 november 1855.

(Volgen de handteekens van bove gemelden.)

Van haren kant zond de St.-Lukasgilde het volgende manifest in:

Den heere H. Leys, kunstschilder.

De wereldtentoonstelling, te Parys, heeft eenen nieuwen luister aen de Nederlandsche kunst geschonken. De schitterende hulde die U in Frankryks hoofdstad is te beurt gevallen, getuigt op nieuw dat men in den vreemde het talent des vlaemschen kunstenaers hoog weet te schatten.

De St.-Lukasgilde, binnen Antwerpen, neemt deel in de vreugde die het gansche Vaderland by uwen zegeprael vervult. Wy zyn gelukkig, Mynheer, U in name onzer leden den titel van Eerelid aen te bieden, welke U, in zitting van 18 dezer, by toejuiching werd gestemd.

Wy blyven met hoogachting, Mynheer, UEd. dienaren,

De Geheimschryver,	De Voorzitter,
F.L. Rongé.	P. Rongé, vader.

De kroon is een waer kunststuk Zy werd verveerdigd door den gunstig gekenden dryver Votier, van Antwerpen, naer de teekening van den beeldhouwer J. Ducaju. Haer opschrif luidt:

Antwerpen kroont Hendrik Leys.
Wereldtentoonstelling van 1855.

- Z.M. de koning heeft de volgende benoemingen en bevorderingen gedaen in de Leopoldsorde: Hendrik Leys, commandeur; Madou, Verboeckhoven, Fl. Willems, officiers, en Verlat, ridder Alle deze heeren zyn kunstschilders en hebben hunne bevorderingen of benoemingen te danken aen de door hen behaelde zegepralen in de algemeene tentoonstelling van Parys.

- De gunstig gekende beeldhouwer, de heer Jehotte, heeft den gemeenteraed der stad Luik voorgesteld, het bronzen standbeeld van Karel-den-Groote op eene der openbare plaetsen dier stad op te richten. De kunstenaer zou het pleisteren model gratis leveren. Het voorstel is aenveerd geworden.

- Men bouwt thans voor de abtdy van Tongerloo, volgens het plan door den bouwmeester P. Stoop van Antwerpen geleverd, eene gotische kerke, die men zegt eene der schoonste te zullen wezen, welke in dien aerd in onze dagen in België zyn gebouwd.

- De roman Geld of Liefde, uitgegeven ten voordeele van het Vlaemsch Midden-Komiteit, en waervan de heer Geiregat, te Gent, het depot heeft, is te Trier door den heer Sturm in het Hoogduitsch vertaeld geworden. Wy hopen dat dit den heer Delcroix, den schryver van dit verhael, zal aenmoedigen om te werken.

- Wy hebben van wege de maetschappy van Rhetorika, binnen Rousselaere, het programma van eenen letter- en tooneelkundigen pryskamp ontvangen, waer aen wy het volgende ontleenen:

De aloude maetschappy van Rhetorica der stad Rousselaere, voerende voor Wapenschild: Zeegbare Herten, en voor Kenspreuk: Gelyk eene Lelie onder de Doornen, willende medewerken ter ontwikkeling onzer vaderlandsche letter- en tooneelkunde, heeft in hare zitting van 14 october 1855 besloten eenen Luisterryken Pryskamp te geven binnen de eerste wintermaenden van 1856, op de volgende voorwaerden en voor de onderschrevene pryzen, in welke het Staetsbestuer, de provincie en onze stad ruimschoots zyn te gemoet gekomen.

Letterkunde: 1^o Opstel van een Groot Tooneelstuk, getrokken uit de Vaderlandsche Geschiedenis, bestaende ten minste in dry bedryven. (Zonder vrouwenrol.)

2^o Opstel van een Blyspel van ten minste twee bedryven. (Onderwerp vry; zonder vrouwenrol.)

Tooneelkunde: 1^o Uitvoering op het tooneel van een Groot Tooneelstuk, bestaende ten minste in dry bedryven. (Zonder Vrouwenrol.)

2^o Uitvoering van een Blyspel van ten minste twee bedryven. (Zonder Vrouwenrol.)

Pryzen en belooningen.

Voor den opstel van het beste Tooneelstuk: 1^e Prys: Een groot zilveren eermetael en 150 franks. 2^e Prys: 100 fr.

Voor den opstel van het beste Blyspel: 1^e Prys: Een groot zilveren eermetael en 100 franks. 2^e Prys: 75 frs.

Voor het uitvoeren van het beste Tooneelstuk: 1^e Prys: Een groot zilveren eermetael en 75 franks. 2^e Prys: 100 frs.

Voor het uitvoeren van het beste Blyspel: 1^e Prys: Een groot zilveren eermetael en 75 franks. 2^e Prys: 50 frs.

Letterkunde-Besprekken: Art. 1. Al de vlaemsche letterkundigen van België worden tot den pryskamp uitgenoodigd. 2. De stukken, in het vlaemsch opgesteld, moeten van eene andere hand dan die des op-

[p. 168]

stellers geschreven zyn; zy zullen eene kenspreuk dragen die tevens tot opschrift zal dienen van een bygevoegd gesloten briefje, den naem, de woonplaets, het beroep en de handteekening des schryvers behelzende. - 3. De stukken zullen kosteloos ten huize van den heer D^r Legein, prins der maetschappy, Zuidstraet, uiterlyk den 1 mei 1856, moeten toekomen. - 4. Al de ingezonden stukken blyven de eigendom der maetschappy, die zich alleen het regt behoudt van die allen op het tooneel uit te voeren of dezelve, zoo bekroonde als onbekroonde, in druk te geven. - 5. Geene vrouwenrollen mogen zoo in het groot tooneelstuk als in het blyspel komen. - 6. De schryver mag zich op geene manier kenbaer maken, of zyn ingezonden stuk zal niet mededingen.

Tooneel-Besprekken: Art. 1. Alle vlaemsche tooneel-maetschappyen, vreemd aen onze stad, worden tot den pryskamp uitgenoodigd. - 2. Iedere maetschappy die begeert mede te dingen, moet tegen den 6 january 1856 aen den heer D^r Legein kosteloos een afschrift zenden van haer uit te voeren tooneelstuk en blyspel, alsook de somme van vyftig franken in waerborg, welke somme haer zal wedergegeven worden, na het uitvoeren harer stukken. - 3. Op den zondag 2 efbruary 1856, ten 2 uren namiddag, zal de beurtloting plaets hebben van alle de ingeschrevene maetschappyen, in de zael van Rhetorica (Verwerystraet), in het byzyn van een of meer afgeveerdigden van ieder genootschap; om den pryskamp aenvangte nemen op 9 february, en voort te gaen van acht tot acht dagen, tot het eindigen der ingeschrevene maetschappyen.

De maetschappyen niet tegenwoordig op hunnen geloten dag zullen hunne borgstelling verbeuren.

Geene maetschappyen zullen meer aenveerd worden na de beurtloting. - 4. De stukken strydig aen godsdienst, staetsbestuer of goede zeden, zullen niet aengenomen en ten koste van den inzender teruggestuerd worden. - 5. Iedere maetschappy moet zich voorzien van alle de voorwerpen noodig zynde tot de uitvoering harer stukken. - 6. Het tooneel van den schouwburg der uitnoodigende maetschappy is op nieuw hersteld en geschilderd.

Deze maetschappy zal zorgen voor alle de decoratiën noodig tot het uitvoeren der ingezondene stukken. - 7. Een getuigschrift, afgeleverd door de overheid der plaets, alwaer de maetschappy haren zetel heeft, zal moeten bestatigen dat de in den pryskamp aengebodene persoonen allen deel maken der maetschappy. - 8. De algemeene prysdeeling zal met plechtigheid plaets hebben op Rousselaere-Kermis, zynde den laetsten zondag van Oogst, op welken dag de uitschryvende maetschappy de twee eerst beloonde stukken zal uitvoeren. - 9. Deskundigen zullen als rechters aengesteld worden aen wier uitspraek zich eenieder zal moeten gedragen. - 10. Indien er zich geene vyf maetschappyen aenboden, behoudt zich de beschryvende maetschappy het recht den pryskamp in te trekken.

- By Eug. Van der Haeghen, te Gent, is verschenen Hoe men schilder is, een roman door Eug. Zetternam, met vier prachtige steengravuren van Ed. Du Jardin, professor by onze Koninklyke Akademie. Dit werk, het laetste dat onze te vroeg overleden medewerker en vriend verveerdigde, aenzien wy als het beste zyner menigvuldige verdienstvolle voortbrengsels; het is de beste pleitrede ten voordeele der voortreffelykheid der Vlaemsche schilderschool en zal, als zulks, door elk wien de grootheid des vaderlands nauw aen het herte ligt, met genoegen worden gelezen. De karakters zyn treffend en meesterlyk geschetst. Wy vernemen dat de heer Eug. Van der Haeghen, die door aenkoop eigenaer was geworden van dit werk, edelmoediglyk afstand heeft gedaen van zyn recht van eigendom, en de opbrengst van Zetternams Schilder wil doen dienen tot ondersteuning zyner weduwe en weezen. Zulk edelmoedig besluit verdient den grootsten lof: het doet zien dat de gentsche uitgever een goed hert heeft en het wel meent met de vlaemsche zaek. Eere zy hem! - Hoe men schilder is kan men te Antwerpen verkrygen by de weduwe Van Ishoven, Markgravestraet, en by den boekhandelaer Manceaux, Kaesrui. De prys is bepaeld op 2 francs.

- By J. Peeters-Van Genechten, te Antwerpen, is verschenen Almanak der St.-Lukasgilde, voor het jaer 1856, uitgegeven door hare letterkundige afdeeling: de Violieren. - Derde jaergang. - Dit lief boekje is zeer netjes gedrukt en bevat dichterlyke bydragen der heeren J. Van Beers, J. de Geyter, Jan Ferguut, Hendrik Rede en P.J. Van Moock; novellen van de heeren A. Snieders jr. en B.J. Mees; historische bydragen van de heeren P. Génard en P. Schats; eene allezins lezensweerdige Geschiedenis der Photograpische kunst, door Cl. Ommeganck, en ten slotte eene dichterlyke beschouwing, getiteld Kinderen en kinderspelen, door Johan Van Rotterdam. Daer dit laetste stuk een tegenhanger is der bydrage van denzelfden naem, die in den loop van dit jaer in de Vlaemsche School werd opgenomen, mag de Almanak der St.-Lukasgilde worden aenzien als een aenhangsel van ons tydschrift. Buiten een groot getal beeldletters, is het boekje versierd met twee schoone steenplaten van den kundigen teekenaer Ed. Du Jardin; het eene stelt het afbeeldsel voor van den beroemden hollandschen schilder Geeraerd Dow; het ander is eene geestige voorstelling van de spelen der kleine lieve meisjes. - 80 bl., prys 30 centiemen.

- By Kennis en Gerrits, te Antwerpen, is verschenen Almanack des Volks, uitgegeven door het Vlaemsch Gezelschap. Dit boekje, dat slechts 50 centiemen kost, bevat bydragen der heeren F. Heuts, F. de Cort, J. Van Beers, J. de Geyter, P.F. Van Kerckhoven, J. Stecher, N. Destanberg, L. Gerrits, J. Van den Bemden, R. Erkens en P. Van Delen. De illustratie ervan is men verschuldigd aen de heeren Lagye, de Taey, Schaefels, Bertou, Brown, Hemeleer, Pannemaeker, Verest. - 70 bl.

- Verschenen by J.P. Van Dieren en Comp.: de Meesterknecht, een roman uit het dorpsleven, door Dr. J. Renier Snieders, met eene houtgravuer van H. Brown, naer deteekening van J.B. Witkamp. Prys: 2 fr.

- Er is te Utrecht, by den uitgever Dannenfelser, eene nieuwe uitgave verschenen van De Blinde, door J. Van Beers. Deze uitgaef is opgeluisterd door zes schetsen van K.F. Bombled en kost 2 guldens 50 cents.

- By Eug. Van der Haeghen, te Gent, zal binnen kort van de pers komen: de Dochter des Visschers, eene eenvoudige geschiedenis uit de duinen, door Johan Van Rotterdam. Dit werk werd bekroond in den tweeden letterkundigen pryskamp, uitgeschreven door de Gazette van Gent.

- De heeren Hendrik Conscience en J. Van Beers hebben besloten in eenen bundel uit te geven, ten voordeele der weduwe en kinderen Zetternam, de eerste: zyne beschouwing de Zending der Vrouw, de tweede: zyn gedicht Zetternam's Zwanenzang; beide stukken werden door hen voorgedragen op het feest dat voorledene maend door het Vlaemsch Gezelschap, met de medehulp van het Willemsgenootschap van Gent, te Antwerpen ten zelfden voordeele werd gegeven.

Het werk zal versierd zyn met het portret van Eug. Zetternam. De prys is bepaeld op fr. 1 per exemplaer. Het staet nogthans aen ieder vry voor eene hoogere som in te teekenen.

De namen der inteekenaren, die vóor het einde van december zullen ingezonden zyn, en het bedrag van elks vrywillige bydrage worden van achter in het werk gedrukt

De opbrengst der uitgave zal in handen gesteld worden van Mevrouw Teichmann, byzondere beschermster der familie Zetternam.

Men schryft in, te Antwerpen, by den heer Désiré Van Spilbeeck, Minderbroedersrui, wyk 1, N^o 2040, en verder by al de boekhandelaren der stad en des ryks.

Johan Van Rotterdam.