De Vlaamsche School. Jaargang 1

Hendrik Leys.

De 26 november was voor de stad Antwerpen een schoone dag. Een harer weerdste zonen, de kunstschilder Hendrik Leys, had te Parys een der eeremedaliën weggedragen, aen de schildering bestemd, en gansch het land juichte by den zegenprael door den vlaemschen meester in Frankryks hoofdstad behaeld. Al de kunstmaetschappyen der stad en verscheidene vreemde genootschappen brachten hem hunne hulde toe, terwyl het magistraet zich de tolk der gansche bevolking maekte, welke den gevierden kunstenaer eene gouden kroon opdroeg^(*).

De zegeprael door den heer Leys behaeld is ons dubbel duer: het is de zegeprael der grondbegrippen tot welker verdediging de Vlaemsche School is gesticht, die der nationale schilderwyze over de mode en conventionnele schildering des dags. ‘Wie een groot kunstenaer wil worden, zegde Zetternam in het openingsartikel onzes tydschrifts, ontwikkele de eigenschappen die door de natuer blykbaer in zyne natie zyn gestort, vermits zy, in weêrwil der inwerking van den vreemden invloed, gedurig weêrkomen, en geene schilders lukken dan degenen die ze behertigen.’

Leys is een nationael schilder, in den vollen zin van het woord. Nooit heeft hy aen den geest der mode geofferd. Als een echt vlaemsch kunstenaer, heeft hy alleen de vlaemsche modellen geraedpleegd. Massys, Rubens, Rembrandt waren de goden die hy dagelyks huldigde; aen hen heeft hy dit eigenaerdig karakter te danken dat in de minste zyner scheppingen doorstraelt; aen hen ook is hy die machtige kleur verschuldigd, welke hem tusschen de beste schilders der XVI^e eeuw zou doen plaets nemen.

De tafereelen welke Leys ter wereldtentoonstelling van Parys heeft gezonden, bezaten de groote hoedanigheden die den vlaemschen schilder kenmerken; de samenstellingen de kleur getuigden dat er in het hert des kunstenaers eene vlam was overgestort van het genie der groote meesters, waerop ons vaderland mag bogen.

De uitspraek des jurys was dus niet alleen eene hulde aen Leys, maer ook aen den geest der oude en echt vlaemsche kunst, welke wy, jammerlyk genoeg, nog dagelyks zien verwaerloozen. Als dusdanig beschouwd, zal zy wellicht groote vruchten dragen; zy is het klaer bewys dat de kunstenaer gelukt die zyn eigenaerdig karakter getrouw blyft, en dat men zelfs in Frankryks hoofdstad slechts die Vlaemsche werken kroont, waerop de stempel der Vlaemsche school in onuitwischbare teekens is afgedrukt.

Fl. Mertens.

(*) Zie over deze plechtigheid het Kunst- en Letternieuws.