De Vlaamsche School. Jaargang 1

Belgische gemeenschapsmunten uit de XIII^e en XIV^e eeuw.
(Vervolg. Zie bl. 95.)

Munt van Jan I, graef van Namen (1297-1331), en Lodewyk van Crecy, graef van Vlaenderen (1322-1346).

Jan de eerste, graef van Namen, de zelfde die, in 1302 en 1303, het ruwaerdschap in Vlaenderen bekleedde, speelde, zoo als men weet, later nog eene aenzienlyke rol in de geschiedenis van dit graefschap. Wanneer Robrecht van Kassel, na den dood zyns vaders Robrecht van Bethune, aen zynen neef, Lodewyk van Crecy, de grafelyke kroon betwistte, verklaerde zich de oude graef van Namen voor dezen laetste en bewees hem te dezer gelegenheid uitmuntende diensten. Uit erkentenis schonk Lodewyk aen zynen grootoom de heerlykheid van Sluis en het tolrecht op het Zwyn: iets hetgeen den koophandel der Bruggelingen zeer nadeelig was en de eerste aenleiding gaf tot den opstand die geheel West-Vlaenderen in rep en roer bracht, en slechts met de nederlaeg van Zannekin, in de velden van Kassel, een einde nam.

Jan van Namen bleef van 1322 tot op het tydstip zyner dood (1331) zynen kleinneef zeer toegenegen, en byna

[p. 101]

gedurig ziet men hem in het gevolg van den jeugdigen vlaemschen vorst vertoeven. Het ware dus moeijelyk juist het jaertal te bepalen, waerop de volgende halve groot met de vier leeuwen, te Vieux-Ville, in het Naemsche, geslagen werd: altyd zeker was het tusschen 1322 en 1331.

Op de voorzyde van dit fraei zilverstukjen leest men † iohannes comes namurcensis ⋮ ludovicus comes flandrie (Jan, graef van Namen, Lodewyk, graef van Vlaenderen). Men ziet er op: een wapen met vier leeuwen, waervan twee van Vlaenderen en twee van Namen, binnen een versiersel van vier bogen, te samen een soort van schild uitmakende. Buiten de inspringende hoeken der bogen staen vier bladertjens.

Keerzyde. In het midden een kruis. Binnenrand: † moneta vetrivillensis (munt van Vieux-Ville). Buitenrand: † benedictum ⋮ sit ⋮ nomen domini (dat de naem des Heeren gezegend zy!).

De twee, tot dus verre bekende, exemplaren van dezen zeldzamen halven groot werden verscheiden mael beschreven en aengehaeld, doch nergens afgebeeld. Een beider werd te Parys op den koopdag Poey d'Avant, in december 1853, 80 franken, voor rekening van eenen belgischen liefhebber, betaeld.

Munt van Lodewyk van Crecy, graef van Vlaenderen, en Jan III, hertog van Braband (1339).

In den jare 1339, toen de twisten tusschen Edward den derden, koning van Engeland, en Philips van Valois wegens de fransche kroon uitborsten, hadden de Vlamingen, die de party van den engelschen vorst voorstonden, op raed van Jacob van Artevelde, Lodewyk van Crecy gedwongen een traktaet met Jan den derden, hertog van Braband, aen te gaen, waerby de graef, de hertog en hunne onderdanen zich onderlingen bystand, in geval van oorlog, beloofden. Onder andere voorwaerden van dit verdrag bepaelde men, dat er te Gent en te Leuven eene in beide landen gangbare munt zou geslagen worden, die men niet zou mogen veranderen, ten zy by nadere overeenkomst.

Hier deelen wy eenen groot met den leeuw mede, in gevolge dit verdrag gemunt, en waervan er, even als van het vorige stuk, slechts twee exemplaren bekend zyn.

Voorzyde. Een rechtstaende leeuw, boven welken de dubbele ryksarend; dit alles in eenen rand, bestaende uit een borduersel van schildjens, allen gebloemd ter uitzondering van het bovenste alleen, waerin een leeuwtjen. Ter rechterzyde van den leeuw staet ganden; ter linker lovain; het



geen zooveel beteekent als moneta gandensis, lovaniensis (munt van Gent, van Leuven).

Keerzyde. Een kruis tusschen welks armen, ter rechterzyde, lud'ovicus com'es, ter linker, joh'annes dux. In den buitenrand † benedictum ⋮ sit ⋮ nomen ⋮ domini ⋮ nostri ⋮ ihesu ⋮ xristi (dat de naem van onzen Heer Jesus Christus gezegend zy!).

C.-A. Serrure.

Gent, 11 april 1855.