De Vlaamsche School. Jaargang 1
(1855)– [tijdschrift] Vlaamsche School, De–
Auteursrechtvrij
[pagina 81]
| |
[pagina 82]
| |
I.Hy sterft.....
Het heel gezin zit rond den bedde;
En niets wordt in de strooijen hut gehoord
Dan soms een snik, half in de borst gesmoord,
Een bede, opdat de hemel hem nog redde...
En een voor een ziet hy de droeven aen.
Ach! arme vrouw en weerelooze kinderen,
Eer achter 't bosch de zon zal ondergaen,
Zal in de hut geen vader meer bestaen,
Om door zyn vlyt uwe armoê te verminderen. -
En 's veegen oog ontrolt een laetste traen.
...............
...............
't Omliggend veld is louter lust en leven:
Elke akker torscht een zegenryken oogst,
En menig lied, de dank van menig kroost,
Stygt op tot God uit bloemenvolle dreven.
De stedeling, die snakt naer buitenlucht,
Komt, opgeruimd, dees overvloed aenschouwen,
En, dolend van gehuchte tot gehucht,
Benydt het heil te midden dier landouwen. -
Doch, vreemdeling, ook deze schyn misleidt;
't Is als de hut met groen klimop omhangen:
Van buiten zyn het blyde vooglenzangen,
Terwyl 't gezin er binnen snikt en schreit...
Wreed, wreeder dan ter stede in de engste gangen,
Heerscht hier de Ellende in al hare aekligheid.
't Is hard, eilaes! nooit heil te mogen wanen
Waer de aenblik niets dan stof tot heil ontmoet;
Te weten dat naest weelde en overvloed
Ontbeering is, als naest een glimlach tranen...
Onschuldige armen, die op moeders schoot
't Gebrek naest u reeds hebt, gelyk de Dood
Ter zy' van een besmette,... Godes zegen
Dauwt niet voor u op de akkers van rondom;
Uw kindschheid lacht de lentepracht niet tegen,
Waer zelfs geen bloeme langs den boord der wegen
U honig aenbiedt als uw eigendom.
Licht moet uw moeder u nog spreken leeren
Als gy reeds lang kunt vreezen en ontbeeren...
En nauw zet gy alleen den voet ter straet,
Nauw waegt gy u in onbekende rangen,
Of treurig zucht gy om geheimen smaed,
En al uw heil is vruchteloos verlangen...
Dan voelt ge dat slechts moeder u bemint!
Toch moet gy reeds haer zoetste zorgen derven: -
Niet meer by haer is voedsel te verwerven,
En, nog een lam gedeerd door weêr en wind,
Zwoegt gy om brood by vreemden, droevig kind.
Des avonds slechts ziet ze u vermagerd weder,
En legt gy 't hoofd op hare kniën neder,
Nog moede en bleek als weêr de dag begint.
Vaek met een rouwvol hert ziet ge andre kinderen
Gelukkig in hunne ouderlyke woon,
Aen zorg en weelde en moeders lach gewoon,
Gerust dat niets hun spelen zal verhinderen; -
En weenend in de ziele gaet gy voort,
Bedekt met lompen, op eens meesters woord,
Gehoorzaem werken, zwygen, en benyden
Wat God aen velen, maer aen u niet gaf.
En zoo is 't u tot aen 't vroegtydig graf: -
Altyd miskend en steeds ootmoedig lyden...
Geen enkle dag is de uwe: t'elken morgen
Hebt gy nog voor uw middagbrood te zorgen;
En door éen gril des noodlots legt gy 't hoofd
Des avonds neêr, met hongrige ingewanden,
Bewusteloos of de arbeid uwer handen
By dageraed u enkel hulp belooft...
Gerechte God! algoede bron des levens,
Gy-zelf schept nooddruft, maer voldoening tevens;
Gy scheidt de hutten van paleizen niet!
En toch zoovelen sterven van ellende,
Terwyl zoo menig, die 't gebrek nooit kende,
Hun spys, - hun leven, - in riolen giet!
| |
II.Liefdadigheid, ô Mensch! is de opperwet des Heeren,
En eigenbaet is onze wet...
Om hooger op te gaen, om trotscher te regeren,
Wordt vaek een sterker voet op zwakker borst gezet;
En zonder rouw wascht men de handen als de kleêren
Van 't schuldloos bloed dat hen besmet.
De menschen zyn gebroeders... ô Gedenkt het, ryken!
Naekt komt elkeen op aerde en de aerd verslindt ons naekt.
Dat niet slechts wieg en graf ons allen doen gelyken;
Dat ook liefdadigheid ons ware broeders maekt!
U is het leven zoet, - ontkent niet dat Gods gaven
Het zalig maken, huichelt niet! -
Maer, ach! den armen, hoe zy zwoegen, hoe zy slaven,
Is 't welzyn nooit gewis, steeds zwart is hun verschiet...
De ellende is als een stempel op het hoofd van braven,
Die hun den weg tot heil verbiedt.
Wat is hun de eer, de macht, het lot der samenleving?
Wat 's hun de roem huns volks, de grootheid van hun land?
Voor hen geen lauwerkroon in de algemeene streving,
Geen Kunst die uit hun ziel de droeve waerheid bant!
Gelukkigen, voor u is 't vaderland heel de aerde,
Elk oord der wereld dat u lust;
Voor hen heeft slechts hun dorp eene onbetwiste waerde;
Ook, waerom zwerven gaen op onbekende kust?
Hun zy voor 't minst de hut waer moeder hen eens baerde,
En 't graf waer zy naest vader rust.
| |
[pagina 83]
| |
Zegt niet: ‘De ziel weent vaek waer 't wezen lacht; het herte
Bloedt onder ryk satyn als onder 't ruwste kleed.’ -
Hun teelt de bleeke ellende eene onverpoosde smerte,
En lacht hun hulpe toe, verdwenen is hun leed!
Ver van paleizen sticht men sombere gewelven,
Galeijen waer de misdaed boet.
Doch zyn ellende en smaed geen schande en ondeugd zelven?
Zyn ramp en kwaed geen kindren van het zelfde bloed?
Hoevelen hebben hier, die daer hun grafkuil delven,
Vergeefs gesmeekt by d'overvloed!
Wee! wee! u die beticht en straft! - 't Zyn steeds uw broederen!
De Alvader toch verheft ook de armsten in hun lot:
Hun ook schenkt Hy den geest, den adel der gemoederen! -
Eilaes! wordt niet die gunst, - 't begrip, - hun wreedste spot?
| |
III.‘God! zucht een ziel vol rouw en medelyden,
Kan dan geen heil den zwakke hier verblyden?
Dankt hy dus, na een leven vol verdriet,
Den Dood dien hy voor zyne sponde ziet?
Maer zoo Uw wil hem schiep voor ramp op aerde,
Wat hoopt hy na dit leven beter lot?’
- Verdwaelde ziele, twyfel niet aen God!
Hy blyft algoed, hoe 't menschdom diep ontaerde;
In eeuwigheid zit Hy ten rechtertroon,
Almachtig in Zyn wraek of in Zyn loon!
Zie in de hut den vader op den bedde:
Zyn arm gezin bukt 't hoofd neêr in getraen;
Vergeefs gehoopt, geen hulp die hem nog redde: -
De bleeke lyder heeft te veel doorstaen!
En toch vloekt hy de wereld niet by 't scheijen;
Toch ware 't leven hem nog lief en zoet;
Toch, als hy gade en kroost in stilt hoort schreijen,
Zegt hem zyn hert dat hy nog leven moet.
Ho! by de somberheid der wreedste ellenden,
Werpt God een lichtstrael in 't beangst gemoed: -
De liefde tintelt in 't verrukte bloed,
Hoe diep de smert den boezem mochte schenden!
En nu dat licht gaet zinken uit hun ziel,
Nu de enge band van lief en leed gaet breken,
Nu voelt de veege dat hy uit moet spreken
Wat heul, wat balsem op zyn wonden viel.
‘Ween, ô ween niet by myn laetste stonden,’
Zegt hy traeg, en neemt zyn gades hand;
‘Ook geluk heb ik op aerd gevonden,
Bloemen langs myn dorre baen geplant.
'k Voel het bloed reeds in myn aedren koelen;
Doe my nu niet meer te pynlyk voelen
Wat een lot er thans voor u begint;
Spreek ons kroost van eeuwiglyk verblyden,
Dan zal God hen troosten in hun lyden,
Zoo geen mensch als broeders hen bemint.
Vrouw, voor u, thans de eenige hulp dier weezen,
Zwoegde ik bly zoo lang ik kracht bezat.
Zonder u, wat kon my 't leven wezen,
Armen knaep dien elk verstooten had?...
'k Wrokte op 't menschdom vóor dat ik u kende;
Gy, gy kwaemt en deelde in myne ellende,
En uw liefde bleef myn innigst pand;
Trof het lot my nog met zware rampen,
't Was my licht het onheil te bekampen,
Daer myn zweet gewischt werd door uw hand.
Dank, myn God! dank voor uw zegeningen!
Arm en ryk beschynt uw lieve zon;
Ook een hut hoort uwe vooglen zingen,
En elkeen schept water uit de bron!
Grooten! u behoedt hy licht voor smerte;
Ons toch ook geeft hy een minnend herte;
Elken dag looft hem ons bede of lied.
Ho! niet gy die nimmer hulp moet smeeken,
Die nooit, knielend, de armen op moet steken, -
Neen, gy kent Gods reinsten zegen niet!
En gy ook, - gy ook moet sterven, ryken,
Broeders;... en de dood neemt alles af!
Wel mag op uw tombe marmer pryken,
Als een hoon aen òns vergeten graf;
Wel bewaert de balsem uw gebeente,
Doch uw kroost schrikt van het lykgesteente
Waer zyn weelde ook eens in zinken moet...
En versiert myn graf geen beeld van rouwe,
Levend zal er eene aenbeden vrouwe
Knielen met haer kroost, - myn eigen bloed!
Liefdryke engel! -
Maer eilaes! de doode
Zal geen hulp meer brengen in uw nood.
Droeve zwervers, beedlend om den broode,
Wat toch zult gy zoo men u verstoot?
God! het minste vogelyn heeft voeder...
Heer! bescherm, bescherm ook de arme moeder;
Zie meêdoogend neêr op ieder kind!
Oh! 't is yslyk met den dood te stryden
By de vrees: zy blyven om te lyden,
Zoo niet een als broeders hen bemint!...’
Hy zweeg, en op elks hoofd leî zyne hand haer zegen,
En toen, by de avondkoelte, in 't bosch de vooglen zwegen,
Zond de doodsklok in de verte
Hare droeve galmen om,
Wen uit menig rouwvol herte
Een gebed ten hemel klom!
J. de Geyter.
Antwerpen, january 1855. |
|
