De Vlaamse Gids. Jaargang 78

[p. 50]

Archief
Hugo Claus: open brief aan Jan Walravens

Gelegenheidsgedicht uitgesproken door Hugo Claus tijdens een poëzie-bijeenkomst in het Paleis voor Schone Kunsten te Brussel, 1965.

BESTE Jan, dit is geen brief
maar open is het wel - en onbeschaamd
zoals dit open huis vanavond waar de dichters spreken
en waar ik je niet raden mag of vermoeden,
je naam met moeite noemen kan tussen de vreemde talen
die men hier nu spreekt,
de rijmende, kwakende, gore, tamme talen.

Zodat ik je gebruik - zodat ik je misbruik
in een ruimte die jou uitsluit, die jou miskent
gevuld als zij is door de moedwil van het lyrisch contentement.

De dichters vanavond, Jan, zijn niet veranderd
sedert de tijd dat je nog luisteren kon.
Zij prevelen over katten en kranten
of constateren hoe de dagelijkse dingen bevriezen
of door liefde verblind vullen zij een veilig paspoort in
naar het land dat de meest gekleurde dromen biedt,
of persen kietelklanken uit hun katerige ziel
of berichten - zoals ik nu - over verval en vreugde
want ik heb het over jou.
Je noemde mij een moeilijke vriend,
hoe kan het anders, jij en ik geloofden in de verdeelde mens.

Als ik dit vanavond zeg,
het is een overbelicht theater,
als ik dit vanavond zeggen wil,
het is het blussen van de gedachte aan jou
en spijt en het haastige sussen van mijn rouw.

Ik heb gelezen, Jan, hoe je lijk voer werd voor de konijnen van de krant
en hoe men knabbelt aan je herinnering.
Gerard Walschap, een schrijver, schreef dat je heel je leven
leed aan het idee dat je te klein was
en dat je avant-gardistisch peroreerde,
Walschap meet één meter zestig, ik hoop dat hij nog lang aan dit idee mag lijden.

En nog anderen hebben je geeuwhonger
in hun treurnis vastgeregeld.

Let wel, Jan, ik ook ben bezig te verleren
wat in de meeste van je houten teksten staat
- en je hield het meest van slechte schilders -
- een dichter zonder lettertekens vond je, ongelezen, een gouden mond
en wat het ergste is, je was goed -
als de angst je bereed met sporen
babbelde je in welwillende patronen.

En nu ligt je vriendelijk schild gebroken.
Wij zien de doorzichtige lach niet meer
die je gehuurd had van je vijanden.

Maar tussen onze ornamenten en apparaten
staan wij sprakeloos tegenover je stugge verhalen
van hoe men sterft zonder klagen
en daarom wil ik je vanavond eren
tussen de dichters
als een gekwetste gedachte, als een geminacht teken.

Er is niet veel veranderd, Jan,
sedert de tijd dat je nog leven kon.

[p. 51]

 

Er is nog steeds een koning,

 

nog steeds zijn er vele kruisen, vele Cubexkeukens,

 

en de leeuw wappert nog dapper

 

en ik geloof nog steeds in de verdeelde mens.

 

 

 

Alleen is er iemand aanwezig geweest,

 

daarom is hij nu naakt tussen onze gekleurde kleren

 

en het verhaal van zijn leven ratelt nog,

 

het verdunnen van zijn bloed wroet nog in mijn woorden

 

die niet genoeg berouwen, niet genoeg veranderen,

 

zoals de woorden van de verdeelde mens.

Uit: Waar is de eerste morgen? 3, samengesteld door Erik van Ruysbeek. A. Manteau n.v., Brussel - Den Haag, 1967