De Vlaamse Gids. Jaargang 36

[p. 166]

Het venster

VAN mijn venster af (Heb je 's morgens al eens je venster geopend? Je trekt de ganse wereld open), zie ik elke morgen de lange figuur van de bediende van de melkfabriek voorbijkomen. Een smalle persoon in zwart kostuum (het is immers een bediende). Zijn zelfzekere stap klinkt hol tegen de stenen.

Die man heeft zijn vrouw bedrogen. Ja. Edwin Voordeckers weet dat hij zijn vrouw bedrogen heeft. Alhoewel hij zijn geweten tracht te paaien is hij er van overtuigd dat noch de behoefte aan ontspanning, noch de drank de oorzaken zijn. Neen. Die zitten ergens diep tussen de holten van zijn ribben. Het gekste is dat hij zijn vrouw in volle daglicht bedrogen heeft. Nochtans heeft hij zich immer voorgesteld dat dit gebeurde in een Oosterse sfeer en bij indirect licht. Je weet wel van die gedempte, rode schemer. Maar hij is met Krist van Riet in een gewoon witgekalkt kamertje naar bed gegaan. Zelfs geen kapstok heeft hij daar gezien, zodat hij zijn klederen op het bed geworpen heeft. Maar die hebben niet te veel geleden. Zijn vrouw heeft het niet eens gezien. Alleen de plooi van zijn broek. Doch dat kon even goed van zitten zijn. De lakens - dat heeft hij opgemerkt terwijl hij zich aan 't aankleden was - waren niet te fris geweest maar Krist heeft hem dat ruimschoots doen vergeten. Immer is hij tevreden en gelukkig - hoe wrang kan dit woord klinken - met zijn echtgenote geweest. Tot voor acht dagen. Als verontschuldiging heeft hij geschermd met ‘een onverwachte kennis op het lijf gelopen’. Want hij is licht over tijd voor het avondmaal. Stotterend zijn de woorden als steentjes uit zijn mond gevallen. Steentjes in het spiegelstille watervlak van de gemoedsrust van zijn vrouw. Maar ze heeft alleen de naam gevraagd. Hij heeft niet gelogen. Want voor hij er zich van bewust is, hoort hij zijn stem ‘Krist van Riet’ zingen. Hij is blij dat dat die naam zo mannelijk aandoet. En vanmorgen heeft hij een brief ontvangen. Hoe is Krist achter zijn adres gekomen nadat hij haar, in een opwelling van berouw, zo bruusk verlaten heeft. Dat zal hij wel nooit te weten komen, want hij wil haar niet meer zien. Eventjes nog heeft hij berouw. Elk verzaken is bitter. Als ze hem opwacht zal hij haar negeren. Voorbijlopen. Dat drukt meer uit dan woorden. En het is afdoend. Anders... Ze is wel mooi, die Krist.

De brief verbergen is een echt kunststukje geweest. Dat heeft hij fijn gelapt.

- Een brief van je vader, Lieve, heeft hij gefleemd terwijl hij de tweede omslag doorgaf. Inmiddels heeft zijn linkerhand de beruchte brief naar zijn zak gebracht.

- Handelsbrief, excuseert hij.

Zijn vrouw heeft eventjes opgekeken. Een ogenblik maar. En toen heeft hij de kamer verlaten. Zo doodgewoon de kamer verlaten. Dan heeft hij gevloekt. Hard gevloekt zodat de woorden op de muren van zijn studeerkamer bonken. Waarom kan zijn vrouw niet ééns ontrouw zijn? Dat is slechts de wens van

[p. 167]

één seconde, want het volgend ogenblik weet hij dat hij razend zou zijn. Open kaarten kan hij niet meer spelen. Hij tracht zich voor te stellen hoe zijn vrouw zou reageren moest ze ontdekken. Nerveus met een vloed van vulgaire woorden. Doodgewone cliché's als ‘smeerlap, schijnheiligaard, ontrouwe...’ Neen. Dat niet. Dat mag ze niet zeggen. Zelfs in Krist's bed heeft hij aan haar gedacht. Waarom is hij anders weggelopen? Zijn misdrijf is zoiets als lijfelijke ontrouw. Maar dit zou ze niet begrijpen. Nooit begrijpen. Waarom, potdomme, is ze ook niet ééns ontrouw?

Och, kom... twee halve echtgenoten zijn geen goed huwelijk. Ze zouden kat en muis spelen. Daarbij, waarom is hij zo zeker dat ze trouw is? Je zoudt het hem niet aangeven dat hij... Hij moet de brief lezen. Zenuwachtig tast hij in zijn zak. Is hij verstrooid? Natuurlijk. In zijn rechterzaak. He. De brief is er niet. Natuurlijk. Toch in zijn linkerzak. Hoe kun je nu met je linkerhand een brief in je rechterzak steken? En ongezien dan nog.

Goddank. Hij heeft hem. Stel je eens voor dat hij de brief verliest.

Hij hoort gerucht in de keuken. Zijn vrouw zal kolen op de kachel scheppen. Een dof rommelend geluid. Hij rukt de omslag open. Nijdig vlug. Terwijl hij leest voelt hij twee ogen in zijn rug priemen. Hij draait zich om. De brief hangt, te zamen met de witte enveloppe, in geen enkel opzicht opvallend, tussen zijn dikke vingers. Heeft hij zich bedrogen? Een deur piept. Terug geluid in de keuken. Dan is toch iemand binnengekomen. Plots stapt hij zijn studeerkamer uit. Opgepast: de brief. Hij steekt hem weg en luistert gespannen naar de stemmen in de keuken. Want hij hoort meer dan een stem. Er is iemand. Heimelijk hoopt hij dat die ‘iemand’ de minnaar van zijn vrouw is, maar hij schudt het hoofd. Dit is onzinnig. Een minnaar die het huis bezoekt terwijl de echtgenoot thuis is. Ha. Ha.

Hij keert terug. Maar de betovering van de brief is verbroken. Edwin is korzelig. Hij is min of meer knorrig als bij het naderen van een onweer dat een uitstapje op de buiten bederft. Het geroezemoes van de stemmen in de keuken hangt in zijn oren. Dus. Krist schrijft dat ze hem morgen zal afwachten. Het is een lieve brief maar wat denkt die? Eerst de domheid van die brief naar zijn adres te sturen - hoe is ze daar aan gekomen? - en dan via de brief een boel narigheden. Want hij weet dat dit avontuur niet bepaald goed zal eindigen. Dat hebben ze hem reeds in de school geleerd. ‘De misdaad wordt altijd gestraft’ zei de Rosse. Edwin proest het uit. Hoeveel malen zou Krist dan al niet gestraft zijn. Of... Och, Gotte, als Sint Pieter die haar boekhouding moet doen. Hoe ook, Krist zou op hem kunnen wachten, want ten eerste zou hij aanstonds telefoneren voor verlof - hij kan ze dus niet aan het kantoor ontmoeten - en ten tweede zou hij vertrekken. Overspannen zenuwen. Vermoeidheid. Hij heeft redenen genoeg. Hij gaat voor de spiegel staan en stelt verheugd vast dat hij werkelijk bleek ziet. Zijn vrouw zal er niets tegen hebben dat hij zijn zuster in Auxerres eens opzoekt. Het is lang geleden. Daarbij, ze kan meekomen. Maar

[p. 168]

liefst trekt hij alleen weg. Dan heeft hij niet voortdurend de schaduw van zijn schuld bij. Hij kan zijn vrouw niet meer zien zonder aan Krist te denken.

_**_*

De morgen is niets bijzonders tenzij dat hij tamelijk koud op Edwin valt. Voordeckers zet zijn kraag recht. Dat doet hij 's winters altijd als hij naar het kantoor gaat. Maar nu reist hij naar Auxerres.

Zijn vrouw blijft liever thuis. Wat heb je aan dergelijke echtgenote? Dat maakt van je bestaan zoiets als de macadam waar hij nu op loopt. Gelijk. Vervelend glad. Dat leidt je buiten het leven zoals die macadam buiten de stad. Edwin ontdekt plots dat hij niet meer in zijn vrouw gelooft. Och, denkt hij, indien geloven in een persoon of een zaak me niet toelaat een oordeel te vellen, geloof ik er liever niet in. Daarom heeft hij zijn vrouw niet bewonderd. Hij waardeert.

De koffer, waarin hij het hoogstnodige gestoken heeft, begint te wegen. Doch de vrijheid mag iets kosten. Hij glimlacht bij de gedachte dat hij naar de vrijheid heeft gezocht en ze niet gevonden heeft en nu wordt ze hem ineens opgedrongen. Hij is er niet minder blij om. Doch nu hij zonder toezicht kan ademen zou hij zich gaan binden bij zijn zuster in Auxerres. Ben je mal, Edwin? Waarom niet in een hotel gelogeerd? Hij kan vrij handelen. Nochtans heeft hij vroeger nooit een hekel aan Auxerres gehad, zelfs geen band gevoeld, maar nu, na die ervaring, verkiest hij het hotel. Hij moet absoluut los, vrij van banden.

Mijn vrouw klopt op mijn schouder.

- Je trouwring hangt maar losjes om je vinger, merkt ze op.

- Bij Edwin ook, antwoord ik.

Ze kijkt me verwonderd aan. Edwin? lees ik in haar ogen. Blijkbaar zoekt ze in haar geest naar een personage voor die naam.

- Die heeft ook magere vingers, praat ik gemoedelijk door, alsof Edwin een familievriend is.

Weer haalt ze de schouders op. Weet je wat een minachting daar in kan liggen? Ze gaat naar het venster en sluit het. Ze sluit mijn wereld. Ik wil protesteren maar... De bel rinkelt. Mijn vrouw verlaat me. Ik heropen het raam, doch Edwin is verdwenen. De zuivelfabriek leunt op de ontzaglijke grijze lucht van deze novemberdag.

Beneden is rumoer. Ik kijk en zie de kuisvrouw van de fabriek druk tegen mijn vrouw praten.

- De bediende van de fabriek, ge weet wel, Edwin Voordeckers, die lange - heeft zich in de kantoren verhangen. Het is zo afgrijselijk dat niemand durft binnengaan om te telefoneren. Bel jij de politie eens op, roept mijn echtgenote.

Ik knik. Nog even hoor ik de kuisvrouw verklaren dat ‘de vrouw van Mijnheer Voordeckers een formidabel kreng is, die de arme man met twee kinderen heeft laten zitten om met een flierefluiter van negentien jaar... Och, Mevrouw, U kent ze’.

Ik zoek wel vijf minuten naar het telefoonnummer.

P. DE PRINS