De Vlaamsche Gids. Jaargang 30

[p. 382]

Van den hak op den tak

Dr. Julius Pee

Hij werd op 19 April 1871 te Gent geboren, dit wil dus zeggen dat hij de 75 jaar bereikte en wij hem niet mogen vergeten.

Toen hij vijftien jaar geleden naar Staakte trok, was het niet om zich daar in een ongenaakbare eenzaamheid te verschansen, maar om een tweede leven van arbeid te beginnen. En hij werkte met de spade, en met de pen. Wat hij als hovenier presteerde, moet ge maar aan dr. Julius Pée en de zijnen zèlf vragen; op den litterairen akker heeft hij in die vijftien jaar tijds meer gepresteerd dan gedurende zijn gansche leeraarsloopbaan: toen had de leeraar te veel ander werk. Zijn Courtmans- en Multatuli-biografieën zijn merkwaardige briefconstructies; want waar anderen met steen of geest bouwen, daar trekt Dr. Julius Pée de monumenten van zijn droom op uit de brieven van zijn helden en heldinnen. Toevallig is hij litterair-historicus; hij had ook een romanschrijver, een bekend advocaat voor assisenhofzaken of een biechtvader kunnen zijn. Want deze landman, die het Staaktsche onkruid voorzeker hardnekkig bestrijdt, heeft een gretig oog en een overgevoelig hart voor alle parasieten en parasitaire verschijnselen in de nationale en in de buitenlandsche litteraire tuinen. De verschrikkelijke en benijdenswaardige passie, die Dr. Julius Pée naar de epistolaire kunst drijft, beheerscht hem zoo sterk, dat zijn eigen, ontelbare brieven later zijn meesterwerk zullen blijken te zijn. Nu komt zijn Multatuli-arbeid die eer toe.

Schrijvers van dit land en van elders, de kluizenaar van Staakte heeft geen tijd voor u, zoolang gij een normaal en gelukkig leven leidt. Hij kan u allicht bewonderen, maar zijn medelijden en zijn belangstelling blijven u ontzegd. Pas wanneer ge door allerlei echte en figuurlijke luizen dreigt opgevreten te worden, begint dit groote hart voor uw persoon onstuimig te kloppen. Gij wordt zijn heros en zijn prooi, het voorwerp van zijn vereering zonder genade. Zorgt er dan voor, hem den weg naar uw familie-archief niet te versperren; zooniet ontneemt ge hem het wapen, waarmede hij u wil verdedigen, of ook wel eens in uw hemd zetten. En ge moogt zèlf wel een en ander op uw kerfstok hebben, Dr. Julius Pée is aanstonds bereid het u grootmoedig te vergeven, op voorwaarde dat ge in een stapeltje brieven uw min of meer schokkende avonturen rechtzinnig hebt gebiecht.

Dr. Julius Pée's streven verdient navolging. Hij zelf heeft hier nogmaals het goede voorbeeld gegeven. - J.

A.H. Gannet

Wij zagen hem op een Septemberdag van 1940 te Maldegem. Hij had een deel van zijn eerste oorlogszomerverlof in een Duitsche cel doorgebracht, door de nalatigheid van hen, over wier deugden hij nooit uitgepraat geraakt. In een vertrouwelijk hoekje van de onheimelijke Mussolinistrasse trok hij ons bij den

[p. 383]

arm, haalde een onooglijk klein papier uit het maquis van zijn binnenzak, en las ons zijn ‘Zes jonge Reichssoldaten’ voor. Con sordino, maar met klèm. De Mussolinistrasse verroerde niet, wij evenmin. Alleen Engelsche kaakspiergymnastiek en Vlaamsche oogtintelingen! Meer durfden we ons niet veroorloven. Aldus kregen we kennis van een der eerste Vlaamsche verzetsgedichten. Den ganschen oorlog door gaf Gannet ons nu en dan zoo'n brokje ten beste. Onopgemerkt, onopgesmukt, onomkoopbaar. Gannet veegde in stilte alle vuilnis van vóór zijn deur weg. Op het einde van 1944 verschenen deze pamfletten in een boekje: ‘Vlaanderen veegt’. (Uitg. Rombaut-Fecheyr, Gent). Maar het bleef onopgemerkt... door de schuld van von Rundstedt! En onze vrije bladen vertoonden zich toen nog in hun allerdunste gedaante. ‘Vlaanderen veegt’ krijgt als belangrijk tijdsdokument nog wel eens zijn uur, als al het overige op Vlaanderen niet meer zal wegen.

Wie is Gannet?

- Een man, die al zijn gansche leven de gedichten van anderen verklaart en nu niet kan nalaten de zijne van allerlei voetnota's te voorzien; en, wat het voornaamste is, een man, van geen Duitschers vervaard, maar nog wat beschroomd om in eigen gedaante op het litteraire forum te verschijnen: bang dat hij er te veel plaats zou kunnen innemen. - J.

De scheidsrechter

Alisma en Sagittaria twistten wie van beide de welriekendste bloemen had.

Er werd een vlinder bij gehaald.

Hij peilde bij Alisma. - Hum-hum, zei hij.

Dan bij Sagittaria. - Hum-hum, zei hij nog.

- Welnu? vroegen de Schoonen.

- Jullie zijn beide zoet zoet... maar een vlinder heeft geen reuk, dames. - N.

De kinderen en het juweel

Twee kinderen hadden een juweel gevonden. Wie had het eerst gezien, wie opgeraapt? Ze haalden een scheidsrechter. Hij peinsde lang.

- Gij moogt den steen dragen. En uw maat mag den glans dragen. - N.

Het paard en de zebra

- Wie heeft er u zoo toegetakeld, arme schimmel?

- Ik ben geen schimmel, maar een zebra.

- Hoe komt ge aan die twee kleuren?

- Om den leeuw te ontkomen. Gij, Volle Maan, gij zult weldra zijn prooi worden, want ge zijt witter dan de woestijn. Mij verwart de zon met het riet. Als grensbewoner heb ik twee vlaggen noodig. - N.

[p. 384]

De behulpzame gieren

- Ik heb daareven een arm geitje bespeurd, Igallejoe, dat zich ziek voortsleepte.

- Er is zooveel ellende, beste vriendin. Hebt u het geholpen?

- Zoo goed ik kon. Maar ik kon het niet achterlaten. Daarom heb ik het weggeborgen. Diep in mij. Ach, de emotie breekt mijn eetlust! - N.

Het schreiende hert

Een Koningshert schreide om gezelschap. De woudgeest stuurde een boomnimf. Ze klauterde op zijn rug, in zijn gewei. Het hert vond ze lief, zwaar, zeer zwaar op die plek. En het schreide om ze weer weg te nemen. - N.

De pegasus van de streek

Een dichter ging op de hoeve werken. Hij verzorgde de paarden, deed ze naar het land en sprak hen toe. Ik kan niet meer schrijven door de eelten, en niet meer gaan van vermoeienis. En Gavoren, het lievelingspaard, zei plotseling: - Bekijk mijne flanken! En de dichter zag er vleugels groeien. - Bekijk uw enkels! En ook daar groeiden vleugels. - Zet u te paard zei Gavoren. Ik ben Pegasus. - N.

De fabel van de roos

Een roos keek over de haag.

- Wat een prachtbloem, zei de voorbijganger. Wat zou ik graag de plant zien die zoo 'n bloem voortbrengt!

- Doe geen moeite, antwoordde de roos. Mijn wortels wroeten in de vaalt, want ik moet mijn schoonheid voeden. Mijn takken zijn stekelig, want ik moet me verdedigen. Waarom houdt ge u niet tevreden met wat het schoonst aan mij is? - N.

De wilg en de kamperfoelie

Men vroeg den wilg waarom hij huwelijk had gesloten met de kamperfoelie, in plaats van met de hazelnoot, die daar toch ook naast hem groeide, en vruchten draagt, terwijl de kamperfoelie... och arme... alleen stekels....

- Juist, zei de wilg. Maar zij is soepeler. Zij groeit niet naast mij, maar rond mij. - N.

De trilrog en de sidderaal

Een trilrog wou den hemel zien boven de zee. Daarom noodigde zij de Sidderaal uit om haar op sleeptouw te nemen. Hij zou de boeg zijn en het roer, en zij de kiel. Ze zagen de hemel. Maar een zeearend greep de sidderaal die bovenzwom.

Moraal: als vijanden vrienden worden, dan dient één als beukelaar. - N.