De Vlaamsche Gids. Jaargang 30

[p. 285]

Film 1940-1944

HET Maquis, waarvan ik de eer had een der chefs te zijn, was vooral synoniem van Aktie en Strijd. Het was het rustende Maquis niet, waar ‘fils à papa's’ en opportunistische militairen, na den eersten Augustus 1944, den moed opgewacht hebben, waaraan ze vóór dezen datum gebrek hadden.

Onder ‘Maquis’ verstonden we de eenheid voor de ondergrondsche aktie van al de elementen van een Natie, welke zich op dezer grondgebied bevonden, 't zij autochtoon of niet autochtoon, en welke met een zelfde ideaal van Recht en Vrijheid bezield waren.

Aldus waren in dit schoone Maquis Aigoual-Cevennes vereenigd: Franschen, Spanjaarden, Russen en Belgen; katholieken, protestanten en atheïsten; Konings-gezinden en Communisten, lieden komende uit alle politieke of wijsgeerige. milieu's. Broederlijkheid (ieder voor allen) en gelijkheid regeerden. Als er gevaar dreigde, voerden steeds de bekwaamsten en de moedigsten het bevel.

Maar wat lange, afmattende dagen zijn er noodig geweest om tot de vorming van dit Maquis Aigoual-Cevennes te komen! Eerst verzet, dat ingezet werd omstreeks 15 Juni 1940, toen alles verloren scheen. Weerstand der harten en der geesten te midden van een omgeving, die niets beter vroeg, dan de Wet van den overwinnaar te herkennen, heloten te worden van een tyran.

Daarna daadwerkelijk verzet! Sabotage van alle officieele orders. Cellen-beuw onder de militairen van ondergeschikten rang en onder de talrijke vluchtelingen door de Wet van den sterkste reeds geënt en klaar om terug te keeren en zich te onderwerpen aan zijn beginselen. Eindelijk Weerstand!....

‘Vriend, hoort ge de zwarte vlucht
van de raven over onze vlakten.’⁽¹⁾

Dekking zoeken, wegens verraad, in de bergen van de Cévennes,' voorheen de toevluchtsoorden van de Camisards, andere strijders voor de vrijheid in vroegere eeuwen. De eerste dagen in angst en afwachting doorgebracht.

Aktieve Weerstand! Bij de van de wijs gebrachte burgerlui de schadelijke gevolgen van een verderfelijke vijandelijke propaganda saboteeren. Themistocles. Dagelijksche gang, met strenge, verborgen consignes. Uiterlijke onverschilligheid en innerlijk opwekkend leven. Altijd voortdoen en nooit stilstaan.

‘Vriend! Hoort ge den doffen roep
van het land aan banden gelegd?’

Nooit hindernissen willen kennen. Kunnen lijden zonder huilen, crepeeren zonder spijt. Al degenen die verdienen de Vrijheid te helpen, meesleuren.

‘Ohé! Partisanen, werklieden en boeren,
't Is alarm!’

(1) Les Partisans, Chant de la Libération, door J. Kissel.

[p. 286]

Jongens overbrengen en weerspannigen laten onderduiken. Aktie! S.A.P. - Landing en Parachutage-sectie. Een sector zoo groot als een Belgische provincie. Sabotage van Duitsche kabels. Tooverij der golven: Boodschappen. ‘Du Père Noël à Pitchounette’. Orders. Klare nachten. Donkere nachten. Wachten. Wapens. Materiaal. Proviand.

‘Vanavond kent de vijand den prijs
van bloed en tranen’.

Zijn chef niet kennen, uitgezonderd de Gaulle. Naamloos werken voor naam-loozen. Vergelijking: AC8B voor Archiduc Vrijheid voor Vrijheid.

‘Komt terug uit de mijnen
Daalt van de aards af, kameraden.
Haalt uit het stroo
De geweren, het schroot, de granaten!’

Pas van den Minier. Esperou-Aigoual 1.564 meter. De sneeuw doet de jongeren weenen van kou en moeite, doch niet van spijt. Cévennes 29 Februari 1944-2 Maart 1944. Moorden. 17 strijders door de SS opgehangen. Wraak!...

‘Ohé! De dooders, met den kogel of het mes
Doodt vlug!’

Pont d'Herault. 17 vijanden gedood om de Vrijheid te verdedigen. Parachutages volgen elkaar op en het Maquis wordt georganiseerd volgens Arcesilas-formuul: ‘Met mannen maakt men eunuchen, met eunuchen maakt men geen mannen’.

‘Ohé! Saboteurs, past uw last
Dynamiet!’

Men streelt de mitraillette, zooals men de vrouw van zijn leven streelt.

‘Wij zijn het, die de traliën breken
Der gevangenissen voor onze broeders!’

Miliciens⁽¹⁾ = Moordenaars. De moordenaars worden als moordenaars behandeld als het daghet. Onze gerechtigheid is onvermurwbaar.

‘De haat aan onze lurven
en de honger die ons drijft, de miserie.’

La Soureilhade + Lasalle=Aigoual Cévennes.

S.A.P.R.2/7 = Streek van de Vigan.

(1) Fransche ‘zwarten’, incivieken.

[p. 287]

Marceau en Olivès. Juxtapositie van den militair en den politieker, van den leek on den dominee. Picard=Trapèze. Voorbereidingen voor de bevrijding. Pierre-Michel=Archiduc. Philippe=Philippe. Dauphin=Delord. Pluche = Olivès. Marceau=Marceau. Colas=Matignon. Hoche=Cassé. Kerkhofs= Georges.

‘Er zijn oorden waar de menschen
In hun bed, droomen.’

Sharp=Geïnterallieerd verbindingsagent. ‘Le Gabaret est un mauvais lieu’ Plateau van l'Esperou, na het kalkplateau van Montdard. ‘La Mort de Turenne fut irréparable’, kon onherstelbaar worden. Babbelarij, verklikkingen. Parachutages. Aanval op Le Vigan. Rouw in het Maquis. Marceau, éérste overal, zelfs in den dood. Marceau dood = 28 Duitschers dood.

‘Hier weet iedereen wat hij wil,
wat hij doet. Als hij gaat...’

Afscheidslied. ‘Marseillaise’. ‘Aux armes, Citoyens...’

‘Vriend! indien ge valt
Komt een vriend uit de schaduw
In uw plaats’.

‘Jupiter est le Roi du Monde!’ Ontscheping in de Middellandsche Zee. 15 Augustus 1944. 40.000 parachutisten, bloeitijd voor 't Zuiden.

‘Morgen zal er zwart bloed
Drogen in de groote zon
Op de banen’.

Maquis. Aigoual-Cévennes. Bevrijding. SLECHTS acht honderd krijgsgevangenen. DE WRAAK!

‘Fluit! Makkers!
In den nacht luistert de Vrijheid’.

Het was het einde van het Maquis. Er kwam scheiding tusschen den Weerstand en zijn vertakkingen. Onvermijdelijk. Ondergrondsche aktie en politiek! Huwelijk uit liefde zonder berekening. Huwelijk uit berekening zonder liefde. De naphtaline won het pleit op den Weerstand. De opportunist verdrong den Weerstander. Politiek!!

Het Maquis is gestorven, maar de Geest van het Maquis blijft. Vrijheidsgeest duurt eeuwig. Eere zij het Maquis!!

Joris PENNINCX