De Vlaamsche Gids. Jaargang 28

[p. 185]

Opvoeding en onderwijs

Ons kind. - Gids voor jonge Ouders. (Uitgegeven voor de Stichting ‘Ons Kind’, door de Wereldbibliotheek te Amsterdam).

Toen in 1937 geheel Nederland met vreugde vervuld was om ‘de blijde gebeurtenis’ die spoedig verwacht werd, meenden enkele paedagogen het oogenblik best geschikt tot het oprichten van de stichting ‘Ons Kind’, met het doel ‘de belangen en de verzorging van het kind in Nederland zoowel paedagogisch, sociaal als lichamelijk te behartigen.’ Zij kent daarbij geen onderscheid wat betreft godsdienstige of politieke richting.

Het boek, dat voor ons ligt, is de eerste realisatie van deze stichting. Het bevat een groot aantal bijdragen, waarin de vooraanstaande figuren uit de Nederlandsche paedagogen-wereld telkens een onderwerp behandelen, waarin zij gespecialiseerd zijn. Het is tot een samenhangende verhandeling gegroeid, waarin alle facetten van het ingewikkelde opvoedingsproces belicht worden. Het is een werk geworden van ruim tweehonderd bladzijden groot formaat, dat de ouders inzicht verschaft in de soms duistere en bevreemdende verschijnselen van groei en ontwikkeling, zoo lichamelijk, verstandelijk als zedelijk, zoodat zij veel opvoedingsfouten vermijden kunnen.

Het boek bevat een massa interessante gegevens en wenken, steeds practisch afgestemd. De ouders en de opvoeders mogen niet aarzelen het zich aan te schaffen. De lectuur er van zal hun veel leeren over zaken, die zij tevergeefs in andere boeken zouden zoeken. Aan elk gebied der opvoeding werd de gepaste aandacht en de overeenkomende ruimte gewijd. Er is slechts één uitzondering, een spijtige uitzondering: de sexueele opvoeding wordt niet behandeld. In een boek van dergelijken omvang moest volstrekt een plaats verleend worden aan dit vraagstuk, dat van zoo'n grooten invloed is op het zedelijk evenwicht van de rijpe jeugd. Ook het vraagstuk van den omgang tusschen de geslachten, de eerste verschijnselen van een diepere sympathie groeiende tot liefde bleef practisch onbesproken. Toch zouden deze hoofdstukken geenszins misplaatst zijn in een werk, waarvan de samenstellers schrijven: ‘Een’ gids' hebben wij ons werk genoemd, niet een handboek of handleiding, veel minder een encyclopedie.

[p. 186]

Prof. Dr. J.H. Gunning Wm. - De Studie der Paedagogiek in Nederland: 1898-1938. (Uitgegeven voor de stichting ‘Ons Kind’ door de Wereldbibliotheek, Arasterdam).

Dat men in Nederland bij de viering der 40-jarige regeering van de Koningin Wilhelmina het eveneens mogelijk geacht heeft een overzicht te leveren van de evolutie der paedagogiek in dit tijdsverloop, strekt op zichzelf tot verheugende bedenking: de paedagogiek valt niet dikwijls dergelijke eer te beurt.

Dat iemand als Prof. Dr. J.H. Gunning het op zich nam dergelijke historiek te bezorgen is een waarborg voor haar objectiviteit en haar volledigheid, want deze professor heeft de geheele ontwikkeling van de opvoedkundige ideeën in de laatste decennia van dichtbij meegemaakt en beïnvloed.

Na de weinig rooskleurige situatie in 1898 geschetst te hebben, vertelt Gunning hoe de paedagogiek aan de verschillende universiteiten ingeburgerd is geraakt en wie er de vertegenwoordigers van waren. Het lijstje der gepromoveerden, die hun thesis wijdden aan de paedagogiek is alleszins eerbiedwaardig en wijst er op, dat deze wetenschap een breede plaats heeft ingenomen al vast in vijf van de zes Nederlandsche universiteiten.

Aan de tijdschriften en de periodieken wordt een afzonderlijk hoofdstuk gewijd, evenals aan de schrijvers en hun werken.

Aan de buitenlandsche invloeden wordt de noodige aandacht verleend, al is het niet mogelijk hier naar systematiek te streven: daarvoor is de beschikbare ruimte te gering.

In een afzonderlijk hoofdstuk wordt de R. Katholieke evolutie op paedagogisch gebied behandeld. Wat echter over Vlaanderen geschreven werd kan niet volstaan; beter ware het geweest hierover niets te vermelden. Het weinige dat thans geboden wordt, geeft een zeer onvolledig beeld van de werkelijke paedagogische beweging in Vlaanderen. De schrijver kan aanvoeren, dat dit buiten het bestek van zijn werkje viel. Akkoord! Daarom liever niets!

Niettemin heeft men hier een waardevol werk, dat in elke paedagogische bibliotheek thuis hoort om den rijkdom van de geboden feiten en data.

De Wereldbibliotheek bezorgde er een voorbeeldige uitgave van, het werk waardig.

‘HET KIND’ is de sobere, maar beteekenisvolle titel van een veertiendaagsch blad voor ouders en opvoeders, onder redactie van D. L, Daalder en uitgegeven door C.A. Spin & Zoon, Amsterdam, met prachtige illustraties, typografisch voorbeeldig verzorgd.

[p. 187]

Men is werkelijk verbaasd te vernemen, dat het 40 jaar bestaat! Dat feit alleen pleit voldoende voor de degelijkheid van het besproken tijdschrift, waarop de bijzondere aandacht van onze Vlaamsche ouders en opvoeders mag ingeroepen worden.

Het brengt voorlichting door hen, die door hun studie en hun dagelijksch werk dieper zijn doorgedrongen in de geheimen van het kinderleven dan de gemiddelde vaders en moeders. Naast deze ernstige beschouwingen vindt men er schetsen, verzen en mede-deelingen van allerlei aard, tijdschriftoverzichten en boekbesprekingen, welke voor ieder van beteekenis zijn. Bovendien geeft het maandelijks een los bijblad, ‘De Merel’, een interessant kinderblad.

‘Het Kind’ heeft eveneens beroep gedaan op een aantal Vlaamsche paedagogen om mee te werken aan het blad. Reeds verschenen artikels van Hil. Deman, Leo Roels, B.H. Dochy en H. Van Tichelen, terwijl de volgende nummers nog belangwekkende bijdragen van andere bekende Vlaamsche onderwijsmenschen zullen brengen.

Het abonnement kost 7 gulden per jaar.

Op schoolgebied verschenen bij ‘De Sikkel’ enkele belangwekkende werken.

Jan PEETERS gaf een nieuwe reeks Kleuterrijmpjes uit, die graag door onze kleintjes zullen gelezen en geleerd worden en bijzonder mooi geïllustreerd zijn door Elza van Hagedoren.

Van de globale leesmethode K. CEURREMANS (nieuwste uitgave) kwam het vierde leesboekje (2de leerjaar) van de pers: verzorgde uitgave, prettig geïllustreerd, strenge systematiek in de leesstof; - het esthetisch uitzicht van het boekje zou er nog bij winnen indien de woordenreeksen achteraan het boekje samengebracht werden; thans liggen ze storend verspreid tusschen de leeslesjes.

Gaston VANNES bezorgde een lijvige ‘Vocabulaire du Néerlandais de base.’ Het is zijn bedoeling de Waalsche leerlingen aan een woordenschat te helpen, die de spil uitmaakt van de meeste Nederlandsche teksten. Het is algemeen bekend, dat het aantal gebruikte woorden bij de uitdrukking van courante taal zeer gering is. G. Vannes steunde voor de samenstelling van zijn woordenlijst op het verslag van een onderzoek, in opdracht van het Departement van Onderwijs en Eeredienst in Nederlandsch-Indië ingesteld en gepubliceerd onder den titel: ‘De meest voorkomende woorden en woordcombinaties in het Nederlandsch.’

F. KEMPENEERS bezorgt de schoolmenschen ‘Zestig opvolgende lessen in de lichamelijke opvoeding voor jongens van twaalf tot veertien jaar.’ Sedert het Zweedsche stelsel in geheel België de laatste burchten heeft ingenomen, verschijnen menigvul-

[p. 188]

dige werken, gewijd aan de lichamelijke opvoeding. Dit van Kempeneers (met treffend duidelijke teekeningetjes door L. GEURTS) zal voorzeker door onze onderwijzers voortdurend gebruikt worden.

Last not least bezorgden Simon VAN LOON en H. KERREMANS een stel boeken voor het onderricht in de mathesis: Vlakke Meetkunde (2 dln.) en Algebra (deel I) met Grafiekenschrift. Deze werken gaan ongetwijfeld een lange en voorspoedige loopbaan te gemoet. Leeraars en studenten zullen er gaarne in werken. Hier zijn twee wiskundigen aan het woord, die echter practischen paedagogischen zin genoeg behouden hebben om bruikbare leerboeken samen te stellen. Hun bewijzen blijven steeds bevattelijk. Ze missen zelfs in de taal het droge en het pretentieuze van de wiskunde. Voor een rijkdom van geschikte toepassingen werd gezorgd.

P. MELIS.