De Vlaamsche Gids. Jaargang 26

[p. 505]

Fragment uit ‘De zwarte driehonderd’

Het gezamenlijk gebed is afgeloopen, de monden zijn gespoeld met azijn en ze hebben allen hun brandewijn gehad. Dat bewaart voor scheurbuik. Nu eten ze op kommando hun boonen op, en daarna zal de gebruikelijke pijp van hand tot hand gaan. Uit de kapiteinskajuit kwam zoo juist een mooie, ebbenhouten vrouw en verdween in de groezelige, stinkende lading. Kapitein Thomas houdt van vrouwen, en van ‘Ponche’, gemaakt met citroen, suiker en muskaat. Maar vooral met weinig water en veel brandewijn. Van de lading houdt hij ook; hij behandelt die uitstekend, want hij wil voltallig te Rio toekomen. Hij heeft een goeden koop gedaan, driehonderd Kwibango's, flink vee à 500 frank per stuk, betaald in geweren, brandewijn en buskruit, uit Nantes afkomstig. Want Don Luis had vooral spoedig geweren en munitie noodig, voor zijn nieuwen raid tegen een lastig negerkoninkje. Dat kwam Kapitein Thomas te weten vóór den koop en hij bezat juist wat Don Luis noodig had. Daarom ook was de eigenlijke reis spoedig aangevangen, een voorspoedige reis, zonder windstilte, zonder één ontmoeting met een kruiser. En veel mooie, zwarte vrouwen aan boord. De ‘Don Pablo’ zeilde dan ook met open luiken en de winden voerden den stank mee, die uit het ruim walmde.

Op een morgen zette een klaagstem een melopee in, dra overgenomen door andere. Wij van de blanke bemanning hoorden dat gezang graag, want in die klanken trilde een zachtheid en een weemoed, die ons, ruwe zeebonken, toch wel week maakte. Toen de zang ten einde was, klonk opeens een kreet, gevolgd van rauwe uitroepen. Daar zette een stem een krijgszang in en nu dreunden de ingewanden van het schip onder de rhythmische uitroepen. Wij kenden bij ondervinding de beteekenis van zulke zangen en hun gevaar. Ze hitsten de zwarten te veel op, en alhoewel twee aan twee geketend, wel, wij waren met zijn dertigen en de zwarten

[p. 506]

telden driehonderd man. Kapitein Thomas liet dan ook eenige geweren afvuren en flink met de zweep werken, en dra was het terug kalm.

De ‘Don Pablo’ liep nog altijd flinke vaart met volle zeilen, toen het middaguur etenstijd aanduidde. Na het gebruikelijke gebed-op-kommando werden de boonen uitgedeeld, en sloeg de mesties Dubois de maat op de gong. Maar niemand verroerde in het ruim. Even aarzelde Dubois, dan gaf hij woedend een oorver-doovenden slag op het koper, dat lang, lang natrilde. Geen man verroerde. Toen was het seconden lang onheilspellend stil, alleen het want kraakte. Dus een hongerstaking! En wij die dachten zonder een man verlies ter bestemming aan te komen! Plots nam Dubois een zweep van rivierpaardenhuid. Van op de brug liet hij de lange zweep krullen en strengelen en striemen op de hoofden, de nekken en de ruggen. Het gehuil maakte hem razend en woest sloeg hij zich moede in de massa zwart en rood. Eindelijk, uitgeput, keek hij hijgend toe hoe geen enkel man zich bewoog of at. Ze zaten daar zwijgend op de hurken, opeengeperst als vijgen, forsche kerels, wekenlang elk op 65 centimeter houtvloer levend. Wij bleven, de geweren gereed, een schrootstuk op de donkere massa gericht, terwijl Dubois aan Kapitein Thomas rapport uitbracht.

Dien middag plaatsten wij een groot houten kruis, een paar reservesprieten met touwen geknoopt, op de brug, zoo dat allen in het ruim het goed konden zien. Aan dat kruis bonden wij een jongen man. Het was de toovenaar van de bende, hij die vermoedelijk het verzet had ingericht. Wij bonden hem heel langzaam en hij bood geen weerstand. Zijn prachtige tanden schitterden te midden het rood en het zwart. Ik herinner mij nog hoe hij verachtend op ons neerkeek, toen hij daar zoo koddig vasthing, naakt, enkel op de borst de looden plaat met zijn nummer. Toen vatte Dubois de zweep stevig in de hand, en met een breeden, nijdigen snok krulde ze rond het ebbenhouten lichaam. Dat lichaam wrong zich als om te ontsnappen aan de felle, herhaalde marteling, maar de lippen van den man lieten geen geluid door. En buiten het brandmerk op den arm kwamen vele andere striemende merken van de zweep het lichaam roodstrepen. Toen Dubois uitgeput was, nam de Spanjool Laruella een ijzeren staaf en brak een voor een de beenderen van den man. Tot hij dood was. Maar noch uit hem noch uit het zwarte gewoel

[p. 507]

was een geluid gekomen. Echter was de weerstand gebroken, want ten avond aten allen, terwijl de rossige schijn van een toorts spookachtig het glimmende lijk op het kruis verlichtte.

Dat was het begin van onze moeilijkheden. Voorloopig was de storm geluwd, maar van dien dag af leefden wij als op een vulkaan. Van echt ras als een volbloed, met ranke, hooge masten en scherpe lange lijnen en met een wolk van zeil, zoo doorsneed de ‘Don Pablo’ de golven, zijn lot tegemoet...

ERIK DE ZWETH.