De Vlaamsche Gids. Jaargang 26

[p. 73]

Het gezellige Adresje

Met z'n vijven waren ze in de weer omtrent den sleeperswagen. Ze losten schoorhout. Het was een zomersche dag.

Filleken Musch dribbelde met de maats op en neer, rood, zweetend van inspanning. 't Was een mager, glunder ventje met een neus die gestadig vervelde, vossenoogen en korte beenen. Hij woonde in het Sint-Andrieskwartier. Hij had er een vink zitten in een muit, het eenig garnituur van zijn mansarde. Hij was nu oud. Piepjong had men hem op een ambacht gedaan, het schoenlappen. Daarna was Filleken schilder geworden. Hij wiesch borstels en kwasten óm, mengde verf, puimde deuren en vensters. Vader stierf. Moeder hertrouwde met een dokwerker. Van hun eersten huwelijksdag áf bouwden man en vrouw de hel met vereenigde krachten. Musch monsterde op een Engelsche brik. Hij zeilde de kooi lek: twee lange jaren bleef hij onderweg. Toen hij eindelijk vóór anker kwam, herkenden de buren hem haast niet, zóo als hij inmiddels uitgezet was. Het scheen wel of moeder op zijn thuiskomst had gewacht om uit te knijpen. Voor de tweede maal in zijn leven stond Filleken bij een open graf.

Hij scheepte zich opnieuw in. Nu werd het een zwalken op zee, van het eene werelddeel naar het andere, tot een kwade ziekte hem verplichtte het varen óp te geven. Na zijn herstel zocht hij een baantje aan wal. Zoo werd hij lijkenkruier. Vermits er gelukkig dagelijks geen arbeider aan de haven verongelukt, bezigde het Bestuur hem ook voor andere karweien...

_**_*

De paarden staggelden naast den disselboom. Zoodra de houtstapel opgeruimd was, reed de voerman met zijn gespan vandaan. Het werk was geëindigd.

[p. 74]

Filleken verliet het pakhuis. Als steeds wanneer het droog was liep hij de Werf óp. De Schelde blikkerde als verzilverd in haar bocht. Het was vloed. Over de borstwering leunend, op het Pleintje, gaf Musch zijn oogen den kost. Er waaide ten minste koelte hier. Hij hapte wat lucht. Dat was zijn ongeluk. Achter in zijn gebit werd hij eensklaps een stekende pijn gewaar. Hij vloekte er bij. Best was maar dadelijk naar het ‘Tafeltje Rond’ àf te zakken.

Omdat hij tegen zijn gewoonte zwijgzaam bij zijn borrel zat, kwam de bazin informeeren wàt of er schortte.

- Tandpijn, mensch.

Was het dàt wat hem kwelde? Dan kon zij hem subiet raad schaffen.

- Niets beter dan jenever!

Een verbruiker viel de pronte waardin bij.

Musch was geen dronkaard. Vóor den eten, 's avonds, nam hij een slokje. Zelden nochtans dronk hij meer dan twee glaasjes, - éen dat hem van rechtswege toekwam en waarbij hij, zooals hij zei, ‘een ander mensch werd’ en een tweede voor dien anderen mensch.

Dat jenever ook medicijn kon zijn! De gezondheid vóor alles, meende Filleken.

Zoo bestelde hij even later een derden borrel. De remedie bleek inderdaad probaat: de pijn verminderde allengs en Musch kreeg zijn spraak terug. Uit dankbaarheid tracteerde hij den schipper die hem met de bazin het geneesmiddel had aangepraat.

De schipper vertelde het wedervaren van zijn broer. Toen die veertig was had hij geen enkele kies meer in den mond. Gemeesterd had hij intusschen nooit. Hij was zijn eigen tandarts geweest, had zich gewoon met jenever beholpen! Tien jaren had het geduurd vooraleer hij van zijn laatste kies verlost was. Al dien tijd had hij geen oogenblik geleden. Hij had steeds zijn medicament op zak! Zeker, hij was nu dood. Van een leverziekte. Maar die lever van zijn broer had niets met zijn tanden te maken gehad...

Ja, met een dropje waren vele kwalen te bestrijden! Zoo bij voorbeeld, als kleine jongen had de schipper last gehad van wormen. Zijn vader had hem daarvan bevrijd. Wanneer die een borrel dronk, moest hij, dreumes, telkens het doorweekte klontje opeten.

[p. 75]

Dat hadden de wormen niet overleefd! Daar hadt ge verder zijn moeder. Ze verloor heur haar. Welnu, iederen morgen wreef ze zich de huid van het hoofd in met brandewijn. Ze had na een poosje zooveel haar, dat ze er den eenen kam nà den andere op versplinterde. En zijn grootvader! Die was slachter geweest, kocht ‘nuchtere muttens’ óp bij de boeren. Hij woonde in Turnhout. Elke week trok hij met een zwaarbeladen kruiwagen naar de markt in Antwerpen, op zijn klompen. Voorzien van een liter kwak lapte hij dat àf in éen dag, allez-retour, zonder eten en de man was tachtig geworden. Hij mocht zeggen, die schipper, dat de jenever in zijn familie wonderen had verricht...

Filleken luisterde, prettig gestemd. Hij gloeide. Gestild was alle pijn.

Een klaplooper was de schipper niet. Hij betaalde op zijn beurt.

Bij den vierden borrel voelde Musch zich roezig. Hij had een lichte brom in. Hij hoorde de stemmen der verbruikers nog slechts als het schuren van water langs een kaaimuur. De warmte, de tabakswalm bevingen hem. Hij stond óp, groette zijn gezel en vertrok...

De avond grauwde. Filleken's gang was onvast. Waarheen? Naar huis? Naar zijn zolderkamer? Eten? Musch had niet veel trek. Rusten. Het was pas acht uur, de kinderen waren niet eens te bed. Zoolang die niet slapen waren was het buiten en binnenshuis een leven als een oordeel. Bij zoo'n lawaai zou hij wel geen oog dichtdoen.

Op straat, links en rechts verspreid, zaten de lui gemoedelijk te buurten. Hier en daar, in een herberg, was al licht opgestoken. Uit een open deur waaide muziek over, bij vlagen...

_**_*

Filleken had dorst. Hij had een prachtigen inval. Als hij eens om een biertje ging in dat verdacht cafeetje waarover zijn vriend, de nachtwaker, hem eenige dagen geleden nog had verteld? ‘In 't klein Londen’ hing er uit. Er was daar vroolijkheid tot de uurtjes na middernacht! Er kwamen rare kwanten over den vloer, die van een pretje hielden en van een stijve pint. Mooie meisjes

[p. 76]

zorgden voor de bediening. Het was er ten slotte niet duurder dan elders. Beslist, daar ging Musch kijken. Het geneerde hem niet. Als matroos had hij soortgelijke gelegenheden bij de vleet bezocht! Hij was toen wel is waar heel wat jonger dan nu. In dat opzicht echter was hij nooit bloo geweest, hij wist zijn weetje van de wereld en haar verleidingen en zonder zich aan vrouwen gelegen te laten zijn, eens aan land, zocht hij gemeenlijk vertroosting bij ze als alle pikbroeken. In zijn beste jaren had hij zóo over den aardbol zijn uitverkorenen gehad, - meisjes die óf zijn jeugd óf zijn vrijgevigheid waardeerden...

_**_*

Het kroegje lag in de buurt. Het was er zóo donker dat Musch bijna geen hand vóor oogen bekende. In den schemer ontdekte hij te langen laatste een witte, schuddebollende sukkel. Verrast in haar dutje richtte ze zich óp, vraagde geeuwerig wat of er van Filleken's verlangen was.

- Een pint, zei Musch.

Was dit het gezellige adresje dat de nachtwaker hem had aanbevolen? Merci! Het was er duister en stil als in een sterfhuis. Waar waren nu al die lieve, aanhalige schepseltjes welke de klanten zoo gereedelijk te woord stonden? Hij moest zich vergist hebben.

- Is het hier in 't klein Londen?

- Ja.

- Tiens, zei Musch.

Hij dronk een lange teug.

- 't Is kalm vandaag, oordeelde hij.

- Altijd 's Vrijdags. De meisjes hebben dan d'r uitgaansavond.

- Tiens!

De oude gaapte. Spraakzaam van aard leek ze niet. Musch praatte voor zichzelven, zijn gedachtengang volgend. Daar was in het groote, wàre Londen meer gewoel, meende hij. Hij was er vroeger dikwijls geweest. Hij sprak vlot Engelsch. Geloofde ze hem niet? Sprak ze misschien zelf Engelsch? Hij zou haar bewijzen hoe goed of hij ter tale was. Nice girls in England. Give me another drink, please.

[p. 77]

Hij ledigde zijn glas. Had de oude hem niet begrepen? Ze verroerde zich niet. Hij lachte geamuseerd, vraagde een tweede biertje.

Hij vervolgde zijn alleenspraak.

Kon men het hem dan niet aanzien dat hij een oud zeeman was? Twee keeren had hij schipbreuk geleden. Eens waren ze op de rotsen gezet geworden. Een andere maal had men hen aangevaren. Thans had hij een baantje bij de Weldadigheid. Had ze nog nooit wat over hem gehoord? Hij was een bekend figuur! Zijn portret was onlangs nog in de gazet verschenen. Ze hadden een Zweed uit het dok opgedregd. Van de plank geloopen, 's nachts. Musch had het lijk vervoerd, een jongen kerel. Op zijn schip hadden ze hem reeds als deserteur opgeschreven. Triestig, als men zóo eenzaam in een vreemd land zijn einde vindt...

Filleken ratelde door. Het oudje had zich terug neergezet, vocht zichtbaar tegen den vaak.

Wat was dat? Hij bleef steken in zijn verhaal. Daar vlijmde de pijn ineens weer óp in zijn kaakbeen. Kwam het van dat kille bier? Gauw, een borrel...

Hij nam plaats op een stoel, spoelde de jenever tegen de holle kies aan. Het steken hield als bij tooverslag óp. Musch zweeg, zuchtte. 't Begon hem zoowaar te draaien! Werd hij misselijk? Loom zag hij óp, vermoeidheid overmande hem. Er was iets niet in orde met hem. De drank brak óp...

Het laatste wat hij zich herinnerde was een schielijke wolk die hem omneveld had en een snijdend krijschen...

_**_*

Hij ontwaakte van de kou op een bank in 't zicht van de Waterpoort. Was hij gevallen? Zijn bullen waren besmeurd, zijn handen geschramd. Hij had zijn knie bezeerd. Wat was zijn been stram! Hoe laat mocht het nu wel wezen? Er was geen levende ziel in de nabijheid. Hinkend, in de war, zwijmelend stapte Musch óp...

Uit den mond van zijn buurvrouw hoorde hij 's anderen daags het relaas van zijn thuiskomst.

- Onze Fons heeft u naar boven gedragen! Ge laagt gelijk een dood kalf op zijn schouders. Ge kondt de trap niet óp. Ha! Ha!

[p. 78]

Neen, van dat alles had hij geen besef gehad. Ze moest hem verontschuldigen: hij had zijn tandpijn afgedronken!

Zijn vriend, den nachtwaker, ontmoette hij de eigenste week.

Hij was daar geweest, hoor, blufte hij, in dat fameuse klein Londen. Een verduveld aardige gelegenheid! Banken met kussens en zóo. Hij had wel zes verschillende meisjes om zich heen geteld, de éene al knapper dan de andere. Hij was ontvangen geworden als een prins. Toen ze gehoord hadden dat hij gevaren had, werd hij letterlijk met vragen bestormd. Hij had dan honderd uit gepraat met ze, over zijn avonturen, wat hij in de landen die hij bereisd had allemaal gezien had en beleefd. Of hij de kleinen geboeid had, zeg! Ze hadden hem whisky geschonken, sigaren opgedrongen, gratis alles, opdat hij toch niet ophouden zou met vertellen. Meestal had hij Engelsch gesproken ook. Over zooveel geleerdheid waren ze paf geweest! Want onder de dienstertjes was er eentje uit Engeland, een zwartje, die had gezegd dat ze aan zijn Engelsch niets te verbeteren had. Bij 't afscheid hadden ze hem omhelsd. Bij een volgend bezoek zou men hem in het salon verwelkomen.

- En, hengelde de nachtwaker, wat zijt ge van plan?

Ja, hij had beloofd weer te keeren. Maar opgekleed, als een heer! Weigeren viel moeilijk. Ze hadden zóo vriendelijk aangedrongen.

Wat jammer dat de nachtwaker hem niet kon vergezellen! Ze zouden op den kop àf met z'n achten zijn. Met z'n achten? De nachtwaker verdiepte zich in berekeningen.

- Als ik het goed heb, zei hij, twee whisttafels!

- Goed hebben, snoefde Musch, goed hebben! Ge zult het beter dan thuis hebben!

Want hij zag het zóo in: er zouden niet twee whisttafels zijn, maar twee whiskytafels. Of lustte de andere dat goedje niet soms? Neen? Dan zouden ze champagne eischen, Musch kreeg dat gedaan, hij zou er zijn oogen aan uitkijken, de nachtwaker...

Hij had dat kleine Londen ingepalmd, Musch!

FRITZ FRANCKEN.