De Vlaamsche Gids. Jaargang 24

[p. 91]

Een groot Rechtsgeleerde: Mr B.C.J. Loder

Mr. B.C.J. Loder, geboren te Amsterdam in 1841, is in den Haag op 5 November l.l. overleden.

Hij was een groot rechtsgeleerde, een groot internationaal jurist, een groot Nederlander.

Ik had hem in 1896 leeren kennen.

Hij was toen de eerste advocaat van Rotterdam in zee- en handelszaken. Ik kwam hem spreken over de unificatie van het zeerecht, een grootsche beweging, waarvoor ik zijn steun wenschte te winnen.

Wat een vriendelijke en innemende figuur was hij! Een levendige en schitterende geest, vlug van opvatting en doortastend in zijn overtuiging, welsprekend, met een rozig en helder gelaat en zeer blond haar, zoo stond hij daar voor mij in zijn volle kracht. Ik was maar aan het begin van mijn loopbaan en geheel onbekend. Maar het plan dat ik hem voorlegde scheen hem doeltreffend en practisch en hij beloofde van ganscher harte er met geestdrift aan mee te werken.

Die belofte heeft hij 40 jaar lang trouw in eere gehouden.

Hij was stichtend lid van het Comité Maritime International en na den dood van Mr. Rahusen werd hij Voorzitter van het Nederlandsche Comité voor Zeerecht.

Aan al de congressen voor eenmaking van het zeerecht heeft hij een werkzaam deel genomen. Te Amsterdam, in 1927, was hij voorzitter.

Op de Diplomatieke Conferenties, die te Brussel daagden, vertegenwoordigde hij Nederland met gezag, overtuiging en beleid. Zoo nog in 1922, toen, na de eenmaking van het recht betreffende de aanvaring en de assistentie, reeds vóór den oorlog behandeld, nu ook de aansprakelijkheid der reeders, het scheepsverband en de privilegiën, de cognossementen, en eindelijk ook de verant-

[p. 92]

woordelijkheid van den Staat voor krijgsschepen in geval van aanvaring in behandeling kwamen en in internationale verdragen geklonken werden.

In 1908 was Loder, na een 35jarige practijk als advocaat, de groote eer bewezen met een slag tot raadsheer in den Hoogen Raad der Nederlanden benoemd te worden. Hier ook toonde hij zich een meester. Hoe ingewikkeld ook de rechtsproblema's waren, hoe ver de stof van zijn gewoon arbeidsveld verwijderd lag, toch wist hij ze volkomen te beheerschen en werd weldra zijn advies onder zijn collega's van het hoogste gewicht.

De oorlog kwam en Mr. Loder stak het niet onder tafels en banken waar het miskende en vertrapte recht lag.

In hem was de geest der Hollanders en der Zeeuwen uit de 17^e eeuw nog vaardig.

‘Gij, Groote Mogendheden,’ zei hij eens, ‘worstelt met den tijd, maar uwe worsteling zal vergeefsch zijn. De Tijd, ‘ce grand promeneur éternel’, die ons bij de hand houdt en onze schreden door het leven richt, zet zijn regelmatigen gang onveranderlijk voort, stap voor stap. Wij kunnen hem niet vooruitduwen, wij kunnen hem niet vooruitduwen, wij kunnen hem niet terughouden, en op elke poging van ons om het toch te doen, is zijn eenig antwoord een glimlach.

‘Weest gij verzekerd van het heden; aan ons zal de toekomst zijn... Het rijsje, dat wij heden in de aarde planten, zal uitspruiten, zich ontwikkelen, groeien en Worden tot een boom met hoogen stam, breede takken en dicht gebladerte, in welks schaduw de volkeren zullen rusten.’

Dat hij aldus de grooten der aarde de waarheid kon zeggen, ging hem naar het hart.

Maar de voornaamste beteekenis zou zijn rol erlangen in de voorbereidende werking tot het inrichten van het Permanente Hof voor Internationale Justitie.

Hier wist hij onverdroten en energiek de belangen der kleine naties te verdedigen. Op het statuut van het Hof heeft hij een beslissenden invloed in dien zin uitgeoefend. Onder erkenning van zijn groote verdiensten werd hij dan ook in 1921 tot Rechter aan het Hof benoemd en reeds in Februari 1922 tot diens eersten President verkozen.

[p. 93]

Aan het Permanente Hof wijdde hij nu zijn beste krachten en algemeen werd zijn voorzitterschap geroemd. Deze waardigheid nam hij hoog op en aan elkeen wedervoer recht, zonder aanzien des persoons of zonder de groote mogendheden in het gevlei te komen.

Aan het Comité Maritime International bleef hij steeds trouw en ook voor den Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden hield hij gaarne een spreekbeurt vrij: hij verscheen o.a. op de zittingen te Brugge in 1922 en te Brussel in 1924 en oogstte er een ruim en hartelijk succes.

Toen ik, als Minister, mijn collega van Buitenlandsche Zaken wist te bewegen de onderhandelingen met Nederland over het exequatur der vonnissen en de bevoegdheid der Rechtbanken in te leiden, was het voor het welslagen dier onderneming een geluk, dat Mr. Loder, van de andere zijde, als hoofd der delegatie verscheen. Hij voelde het belang van de oplossing en was overigens een trouw vriend van ons land. In die atmosfeer van sympathie mochten de onderhandelingen gedijen en mede dank zij hem konden beide volkeren een blijvende aanwinst op dit gebied boeken.

Op 86 jaar is voor Loder, in de volle kracht van zijn persoonlijkheid, het einde gekomen.

Hij heeft de faam der Nederlandsche Rechtswetenschap in de wereld hoog opgevoerd. Dapper en onverschrokken is hij steeds voor zijn overtuiging opgetreden. Van het rechtvaardige en het goede was hij een hartstochtelijk verdediger. Hij had een warm hart en vele vrienden. In zijn gezegenden ouderdom had hij veelzijdige hulde en eer als den oogst van een rijk en goed leven vergaard.

LOUIS FRANCK,

Minister van State.