|
| |
| |
| |
Boekbeschouwing
Dr. R. Riche. - Pour la Paix entre les Peuples. Luik, La Pensée catholique; 164 blz.
Opdat de vrede de wereld regeere, moet de vredesgeest de naties bezielen. Eén van de grondslagen van den vrede vormt de ontwapening van de volken: maar de stoffelijke ontwapening zal niet mogelijk wezen zonder deze van de geesten en de harten. De zedelijke ontwapening behoeft de materieele vooraf te gaan. Daarom is het noodwendig, dat liefde voor den naaste en rechtvaardigheidsgevoel de betrekkingen tusschen de volkeren kenmerken. Het buitensporig nationalisme, de caricatuur van de ware vaderlandsliefde, verblindt helaas zooveel menschen. Deze enge nationalisten begrijpen niet, dat de verveelvoudiging van de bewapening de oorlogsbedreigingen voortdurend doet toenemen. De ontwapening vergt als practisch gevolg voor de onderscheidene landen het toevertrouwen van de oplossing hunner conflicten aan een scheidsgerecht, en het nemen van sancties tegen hen die zich aan zulkdanige proceduur niet willen onderwerpen. Priester Riche huldigt den Volkenbond en stelt zijn hoop in het verdere werk van Genève. Zijn knap en sympathiek betoog stelt overtuigend in het licht, dat de politiek van het nationalisme in oppositie staat tegenover het Christendom.
| |
S. Erckner. - L'Allemagne, Champ de Manoeuvre. Librairie E.S.I., 24, rue Racine, Paris; 222 blz.; 10 fr.
De schrijver, vroeger officier bij den Duitschen Generalen Staf, blijkt bijzonder aangewezen om het Hitleriaansche militaire stelsel te ontleden. De hoogleeraars Langevin, de alombekende pedagoog, lid van de Fransche Academie voor Wetenschappen; Lévy-Bruhl, de wereldberoemde Fransche socioloog, lid van het Instituut, en Prenant, professor aan de Sorbonne, wijzen er in een indrukwekkende voorrede op, dat in dit werk de grondslagen geschetst worden, waarop de politieke, ideologische en economische opbouw van het Derde Rijk berust. Van het eerste kinderleesboekje tot de vervaardiging van de Ersatz-producten, van het Arbeidskamp tot de Rechtbank, van de propaganda tot de bevolkingspolitiek; kindertuinen, lagere scholen, middelbare onderwijsgestichten, universiteiten, radio, film, kunst, wetenschap; S.A., S.S., Arbeidsdienst, Stahlhelm, sport, Reichswehr: dit alles dient tot de organisatie van den oorlog, gewild door het Duitsche fascisme.
Deze onthullingen zullen den lezer beter de ontwikkeling van de ernstige gebeurtenissen, die voorbereid worden, doen begrijpen.
| |
Klaus Bredow. - Hitler rast. Saarbrücken, Buchhandlung der Volksstimme.
Bredow verhaalt hier de gebeurtenissen van de bloedige tragedie, die zich op 30 Juni 1934 in Duitschland afspeelde: haar verloop, voorgeschiedenis en achtergrond. Wij wijzen op het belang van hoofdstukken als: Hoe Hitler den
| |
| |
‘Völkischen Beobachter’ kocht. De vlucht aan de Feldhernhalle. Röhm maakt van Hitler den ‘Führer’. Heines, de misdadiger. Hitler dekt alles. Röhm en Schleicher. Gregor Strasser en de ‘Führer’. Goebbels en de Vorsten. Papen's Marburger redevoering. Göring tegen Röhm. Himmler op het tooneel. Röhm's strijd met Blomberg. De vlucht naar Munchen. Het zoogezegde Schleichersche complot. Göring tegen Papen. De moord op Jung en Klausener. Göring's triomf. Strasser's dood. De lijst der slachtoffers.
| |
Alfred Kerr. - Die Diktatur des Hausknechts. Les Associés, éditeurs, Bruxelles, Boulevard d'Ypres, 28.
Dit in de verbanning verschenen werk van den Duitschen dichter en criticus, Alfred Kerr, herinnert meer dan éénmaal aan de schoonste bladzijden van Heinrich Heine. Het verkondigt de liefde voor de vrijheid en den haat voor de barbaarschheid. De Nazis zetten een prijs op 's schrijvers hoofd, stalen ambtelijk zijn geldelijk bezit en zijn boeken. Hem wilde Goebbels, samen met de Mann's, met Helmuth von Gerlach, Arnold Zweig, Generaal Schönaich, e.a. doen fusilleeren. Dit eischte de ‘Angriff’, toen Duitschland nog een republiek was! Hitler blijft een werktuig, niet van God, maar van zeer aardsche lagen. De Führer is een ‘Geführter’. Hij heeft tot taak het vertrouwen van de massa te bewaren. Hij zorgt er voor, dat het volk alles slikt. Iedere critiek wordt met de plompste middelen verhinderd, tegenspraak gesmoord. A. Kerr bewijst, dat het huidige Duitschland (waar ‘cultuurdragers’ als een Gerhart Hauptmann zich zoo misselijk aanstellen) meer dan ooit in zich zelf verscheurd is. De menschen zijn er tienmaal ongelukkiger dan in de donkerste particularistische tijden hunner geschiedenis.
| |
Prins Hubertus loewenstein. - De Tragedie van een Volk. De Steenuil, Amsterdam; 242 blz.; 2.75 gulden.
Hier wordt door een onafhankelijk, uit Duitschland gevlucht, edelman een poging gewaagd, om de moreele tragedie te schilderen, waarin het Duitsche volk nog steeds gevangen wordt gehouden. De auteur is, evenzeer als wij, er van overtuigd, dat hetgeen nu gebeurt, het werk is van allen, die tot dusver in Duitschland over de politieke en geestelijke macht beschikten. Het diep treffende boek bestaat uit twee deelen. Het eerste: ‘Het Bankroet van Weimar’ geeft ons een beeld van het Duitschland, zooals het na de revolutie van 1918 ontstond en hoe het zich ontwikkelde, tot den tijd, dat de nationaal-socialisten de macht in handen namen. Het tweede deel ‘Potsdam’ werpt een nauwkeurig licht op de toestanden in het nationaal-socialistische Duitschland. Tusschen beide deelen staat een hoofdstuk ‘20 Juli 1932’; deze dag beteekent het einde en het begin van twee historische tijdvakken; toen vond de staatsgreep tegen de democratische Pruisische regeering plaats en voerde Von Papen zijn plan uit. De fantastische krachten, die de Weimarsche republiek ten val brachten, worden onverbiddelijk aangeduid; de frazen, waarop de huidige machthebbers in Duitschland hun geweld hebben gegrondvest en die nergens anders ter wereld eenigen invloed zouden hebben, ongenadig ontleed. De dappere schrijver besluit, dat het nationaalsocialisme ongeschikt is om in Duitschland een toestand te scheppen, die voldoet aan de behoeften van het land en van Europa.
| |
Konzentrationslager. Graphia, Karlsbad; 32 fr.
Dit boek is een oproep tot het geweten van de wereld. Documentaire bijdragen van vroegere gevangenen uit de concentratiekampen Dachau (Fritz Ecker), Königstein (Max Tabaschnik). Sonnenburg (Willi Harder), Brandenburg
| |
| |
(Roman Praschker), Colditz-Sachsenburg (Otto Meinel), Lichtenburg (Fritz Kleine), Hohnstein (Otto Urban), Oranienburg (Gerhard Seger), Reichenbach, Papenburg, Moringen, Marterstätten, waarvan de namen in het Derde Rijk slechts fluisterend genoemd worden, treft men er in aan. Al hetgeen tot heden aan gruwelijke feiten uit het Duitschland van Adolf Hitler veropenbaard werd, al was het nog zoo ontstellend en vreeselijk, is minder erg dan wat hier medegedeeld wordt. Eén boek in de geheele wereldliteratuur kan slechts naast dit document geplaatst; het dateert uit den tijd van de duisterste Middeleeuwen. De ‘Hexenhammer’ bevat nauwkeurige aanduidingen over de wijzen, waarop heksen en toovenaars te folteren zijn, ten einde hen te dwingen hun euveldaden te bekennen. De wereld komt tot het besluit dat duizenden Duitsche burgers gemarteld werden, door middel vooral van de SS, en dit wijl zij eens politieke tegenstrevers waren.
Het werk is rijk geïllustreerd en bevat 850 namen van misdadige SA- en SS-lieden en van hun slachtoffers.
| |
K. Papke. - Gustaaf Adolf. Zijn eerste en laatste Liefde. La Rivière & Voorhoeve, Zwolle; ing. fl. 1,75; geb. 2,50.
Doorheen de levensgeschiedenis van den grooten Zweedschen koning Gustaaf Adolf wordt zijn liefde voer de mooie Ebba Brahe, die nooit zijn vrouw worden zou, gevlochten, en Mejuffer Papke doet dit op bijzonder teere wijze. Zijn moeder, koningin Christina, weduwe van Karel IX, verhinderde dit ongelijke huwelijk. Ebba was het eenig kind van den rijksdrost graaf Magnus Brahe. De Zweedsche Leeuw heeft erg onder deze breuk geleden; hij bleef haar zijn heele leven beminnen; zijn hart behoorde haar, die ten slotte huwde met graaf Jakob de la Gardie, éen van 's konings dapperste en trouwste veldheeren. In 1620 werd de Brandenburgsche prinses Maria Eleonora, dochter van den keurvorst Johan Sigismund, zijn vrouw, al stond zij ook geestelijk veel lager dan Ebba Brahe. Zij was de moeder van de latere koningin Christina. Eigenzinnig stelde zij niet veel belang in Zweden en zijn volk; eng van gezichtskring kon zij den koning met zijn verzienden blik, zijn scherpen geest en zijn groot verstand niet bevredigen. Zij werd dan ook door haar onderdanen niet erg geliefd; ze bleef een vreemde, trots haar afgodische genegenheid voor haar man. Tijdens de minderjarigheid van de kleine Christina, na den dood van Gustaaf Adolf (1632), namen de Rijksraden, krachtens den laatsten wil van den koning, alle regeeringszaken in handen. De koningin werd nadrukkelijk uitgesloten.
| |
Leo Michielsen. - Aardrijkskundige Uitgaven. Jozef Van In & Co, Lier.
Evenals de ‘Staatsburgerlijke Opvoeding’ van dezen bekenden Vlaamschen Schoolinspecteur, die we vroeger reeds oprecht loofden, moeten zijn aardrijkskundige werkboekjes en schoolatlassen, resp. voor den 2n, de 3c en 4e graden onzer lagere scholen bijval vinden, zoodat onze officieele instellingen niet langer noodwendig naar uitsluitend confessioneele uitgaven (al zijn er daar vast zeer verdienstelijke bij) behoeven te grijpen. Michielsen is steeds interessant, origineel en uiterst practisch, zoowel voor leerling als leerkracht.
| |
| |
| |
Th. Balk. - Hier spricht die Saar. Ring-Verlag, Zürich; 180 blz.
Deze belangrijke uitgave van intens actueel karakter bevat interviews met Dr. Hans Neikes, burgemeester van Saarbrücken; Hermann Röchling, den groot-nijveraar; Jakob Pirro, den leider van het Duitsche Front; de priesters Wilhelm en Nold; Peter Kiefer, ‘Führer der Gewerkschaften’; minister Zoricic; Excellentie Galli; Dr. Martina; Directeur Raspail; Dr. Velleman; Johann Hoffmann, hoofdredacteur van de ‘Neue Saarpost’; Max Braun, aanvoerder der socialisten; Fritz Pfordt en Philipp Daub, communistische chefs; Wilhelm Schmelzer, voorzitter van de ‘Handwerkskammer’; Julius Schwarz, leider van het ‘Bergarbeiterverband’ e.a. De beteekenis van het Saarprobleem wordt hierdoor volkomen duidelijk.
Dr. J.P.
| |
Dokter J. Meelissen. - Het Zenuwstelsel van den Mensch; Lier, Jozef Van In en Ci e; 164 blz.
Door middel van een vergelijking met de telefoon, vergelijking die niet nieuw is, tracht de schrijver den niet wetenschappelijk onderlegden lezer over de hersens en de hersensfuncties in te lichten. Zijn vergelijking drijft hij echter te ver door; hij maakt ze noodeloos te ingewikked en past die ook toe waar ze veel voordeeliger zou weggebleven zijn. Het hoofdstuk over de associatie is zeer oppervlakkig. De gedeelten over neuronen, overigens herhaaldelijk door overzichtelijke teekeningen toegelicht, zijn veel beter. Ten slotte handelt de schrijver over allerlei afdwalingen bij krankzinnigen (hij is namelijk hoofdgeneesheer aan de kolonie te Geel) en geeft hier soms vrij interessante bijzonderheden.
Hij schrijft regelmatig: het gedacht. Wij vonden zelfs eens: het melk.
A.
| |
Nieuwe uitgaven.
Van de N.V. Van Loghum Slaterus, Arnhem en Servire, 's-Gravenhage:
Nrs 4-5, 6 en 7 van de Zeemeeuwserie:
DOROTHY L. SAYERS: De negen Slagen, vertaald door Mr A.W.L. BONDAM; 400 blz.; f 1.90.
ELLERY QUEEN: Het Lippenstiftmysterie, vertaald door E.J. VAN DEN STEEN-SONNEBORN; 340 blz.; f 1.25.
ANTHONY BERKELEY: Het tweede Schot, vertaald door Mr DIES ADAM; 312 blz.; f 1.25.
Van W. de Haan, Utrecht:
Dr. JAN ROMEIN: De lage Landen bij de Zee, geïllustreerde geschiedenis van het Nederlandsche Volk, van Duinkerken tot Delfzijl; 640 blz., met 16 kleurplaten en 240 zwarte illustraties; f 3.95 (60 fr.).
30 hoofdstukken, door verschillende schrijvers bewerkt, waaronder wij zullen noemen: 4. Van hunebed tot hoeve; 5. Federale versnippering; 6. Handel en bedrijf in de middeleeuwen; 7. Hoeve, klooster, kasteel en stad; 8. Geest en gedachte in de middeleeuwen; verder, na bladzijden uit de geschiedenis van Nederland, 16. Het klassicisme; 18. Vlaanderen en Brabant in de 17e en 18e eeuw (door Dr. Rob. Van Roosbroeck, Antwerpen); 24. Maatschappij en Staat sedert 1848; 28. De arbeidersbeweging en het socialisme; 29. De Vlaamsche beweging in haar historische ontwikkeling (door Herman Vos, Antwerpen, met portretten van Willems, Conscience, Vermeylen, De Raet, Gezelle, Rodenbach,
| |
| |
Borms en een zicht op de Markt te Diksmuide: IJzerbedevaart in 1930); 30. Nederlanders buitengaats; Boekenlijst; Alphabetisch register.
Hoofdstukken 6 en 7 van dit sierlijk gedrukt en mooi geïllustreerd werk, voor scholieren bewerkt, zouden o.i. een uitstekend prijsboek kunnen worden, ook in ons land.
Van den heer H.M. François, Berg van 't Hof, 27, Brussel:
Handelingen van de Koninklijke Commissie voor Toponymie en Dialectologie; VIII, 1934; 470 blz., met 1 portret en 9 kaarten; 50 fr.
Bevat o.a. een In Memoriam Is. Teirlinck; iets over het stervend woord spinde (J.L. Pauwels); het geslacht der naamwoorden in de Zuidnederlandsche dialecten (A.E. Van Beughem); een derde uitstapje naar het Walenland (J. Grauls); een register van plaatsnamen herzien en bijgewerkt (W. Pée en P.J. Mertens); iets over ‘leite’ - ‘laat’: verkorting van Aleit uit Aleida (L. Goemans); een overzicht over wat in 1933 verschenen is aan dialectstudie (L. Grootaers) en plaatsnamenstudie (J.H. Van de Wyer); verder enkwesten en dokumenten over Waalsche aangelegenheden en een overzicht van uitgaven in 1933 over Waalsche philologie (J. Haust).
Van Hendrik Van Tichelen, Sint-Vincentiusstraat, 67, Antwerpen:
De kleine Vlaming, maandblad; December 1934; 24 blz.
O.a. Berni, van Scharrelmann, vertaald door H. Van Tichelen; En Drieluik, door Nonkel Mandus; een leutig verhaaltje over woordvervorming (vorschkik i.p.v. kikvorsch en dgl), door J.v.D.; Nobelprijzen; Wie? Hoe? Waarom? Grappenhoekje; Onze Prijskampen.
Van den boekhandel Van Gorcum en Co, Assen:
Dr. J.D. VAN CALCAR: Job, Bijbels lekespel van strijd en bevrijding; 36 blz.; f 1.-; opvoeringsrecht vrij bij aankoop van 10 ex., die dan maar tegen 75 cents berekend worden.
5 bedrijven in verzen. De engelen laten Satan toe, Job te ‘beproeven’. Deze blijft echter sterk in zijn geloof, trots alle rampen, ook als hij met melaatschheid werd geslagen. Al krijgt hij geen antwoord van God, toch komt hij aan 't einde van zijn strijd tot de erkenning van Gods majesteit en daarin tot vertrouwen.
Van de uitgeversmaatschappij Contact, Heerengracht, 291, Amsterdam:
WOLFGANG CORDON: De Wijzen van Zion; vertaling van THEO J. VAN DE WAL; 67 blz.
Het gaat hier tegen de Jodenvervolging, tegen de bruine hemden, tegen ‘zeker volk bekend wegens een merkwaardige afkeer tegen menschen met neuzen van zekeren vorm en zwarte, en ook roodachtige haren’ enz.
JACQ. ENGELS: Het Gemeenschapshuis voor werkloozen; 77 blz.; 95 cents.
Aan 't woord is de algemeene leider van een werkloozen-tehuis in Amsterdam, over de inrichting en de leidende beginselen van zoo'n tehuis, over 'tgeen er kan bereikt worden, over de teleurstellingen waarmee dient afgerekend, over saamhoorigheid, over een poging tot zelfbestuur, over vlagen van verbittering en moedeloosheid en wat dies meer.
A. DEN DOOLAARD: Hooge Hoeden en Pantserplaten, 8e druk; 16 blz.; 10 cents.
Een antimilitaristische brochure, waarin het over den vooroorlog, den oorlog en den naoorlog gaat, over de staalkoningen, de financieele inrichtingen, enz., met namen genoemd.
|
|
Gedeeltelijk auteursrechtelijk beschermd