De Vlaamsche Gids. Jaargang 22

[p. 474]

Onderwijs en Opvoeding

Het bespreken van Nederlandsche werken ten gerieve van onderwijs en opvoeding is zoo goed als plots een tamelijk ondankbare taak geworden. Immers, daar is de spelling-kwestie opgerezen, met het groote gevaar dat, zoo de officieele voorstellen tot wijziging der spelling worden aangenomen, de groote massa der school- en der kinderboeken dienen ter zij gelegd, als voortaan ongeschikt voor de leerende jeugd. En we merken ook hoe de uitgevers dit aanvoelen, want ze herleiden hun nieuwe uitgaven voorloopig tot het allerstriktste minimum!

Nu dan, wat niet beslist is dienen we maar af te wachten. Onderwijl kondigen we vooraf al enkele werken aan, die als studies over het onderwijs toch steeds zullen dienstig blijken.

De firma ‘De Sikkel,’ te Antwerpen, liet er aldus verscheidene verschijnen.

Van Dr. E. Blancquaert, professor aan de Gentsche hoogeschool, ontvingen we diens Practische uitspraakleer van de Nederlandsche taal. Dat zulk werk ‘aan een behoefte voldoet’ in een tijd als dezen, die de Vlamingen steeds dringender aanzet hun Nederlandsche taal zuiver te schrijven en vast even zuiver te spreken, behoeft hier zeker geen betoog; en het zal de studeerenden, inkluis de leerkrachten, wel een geruststelling zijn, in hun taak geholpen te worden door niemand minder dan onzen extra kenner van taal, dialekt en fonetiek. Het boek telt zeven hoofdstukken en een aanhangsel; het behandelt achtereenvolgens de inleidende begrippen, bouw en werking van de ademhalings- en spraakorganen, de beschaafd Nederlandsche spraakklanken, en hun algemeene eigenschappen, de verbindingen van spraakklanken, de uitspraak van vreemde woorden en de spraakgebreken en geeft een aantal praktische oefeningen en fonetische teksten aan, benevens een alfabetisch-fonetische woordenlijst, een bibliographie en samenvattende vragen. Veertig figuren illustreeren den tekst. Het ware hoogst wenschelijk, dat Dr. Blancquaert's werk in alle Vlaamsche normaalscholen en in de hoogere klassen der Athenea werd ingevoerd, om dit en het volgend geslacht eens eindelijk aan een algemeen beschaafde uitspraak te helpen.

De V.O.V. zet onverpoosd het uitgeven harer brochurenreeks voort, in samenwerking met pas genoemde firma. Vóór ons

[p. 475]

liggen: Geschiedenis en aardrijkskunde, een poging tot koncentratie, door Leo De Wachter, waarin de auteur niet naar uitersten wil opdrijven, maar de logische samenwerking tusschen beide leervakken wenscht verwezenlijkt te zien, al heeft hij wat veel woordenomhaal noodig om dit toe te lichten; De vermoeienis, door Dr. Fransen, dat een bondige, bizonder heldere uiteenzetting blijkt van een anders tamelijk stroef psychologisch vraagpunt; Stellen op de lagere school, door Hendrik Michiels, dat niets origineels wil bieden, maar doorsnee-leerkrachten een aantal praktische gegevens bezorgt; De geschiedenis in de normaalschool, - de beroepsopleiding, door Dr. Rob. Van Roosbroeck, waarin, aan de hand van schrijvers ervaring, gepoogd wordt, het door hem bedoeld geschiedenisonderwijs te verjongen, te verbeteren en tevens een proeve van zulke verjonging wordt uitgewerkt.

Stellig, deze brochuren zijn zeer ‘allerlei’ naar de onderwerpen en ongelijk in waarde; maar uit alle valt in zeer verscheiden zin wat te leeren, inzake de theorie of de praktijk van het onderwijs.

De firma N. Willems-Van Handenhove (Antwerpsche steenweg, 493, te Brussel) liet twee bloemlezingen, door S. De Rouck, verschijnen: Honderd opzegversjes en Honderd kindergedichten, waarmee de auteur den kindertuin en de heele lagere school bestrijkt. Men moet niet met de keus van ieder vers t'akkoord zijn, om toch gaarne te erkennen, dat in beide werkjes een ruime voorraad aan degelijke, jonge en oudere verzen voor de jeugd voorhanden is. Alle leerkrachten zullen er zeker wat naar hun gading in vinden. Aan den uitgever wilden we echter vragen, deze boekjes bij een volgende oplage in een behoorlijk kleedje te steken.

De firma J.B. Wolters, te Groningen, publiceert een reeks ‘Didaktische monografieën, onder redactie van Ph. Kohnstamm en G. Van Veen. Tot nog toe verschenen daarin, - technisch een toonbeeld als altijd: Teekenen en teekenenderwijs, door P. Post; Het denken van het doofstomme kind, door Dr. A. Nanninga-Boon; Luisteren of zien, door I. Van der Velde; Taal en denken, door Dr. M.J. Langeveld. Het eerste werk is ons persoonlijk onbekend. Het tweede is de uitwerking van mevrouw Nanninga's bevindingen met haar eigen doof geboren kind, aan de hand van haar poging, het door middel van schriftelijk taalonderwijs tot persoonlijke ontwikkeling te brengen, en zal zeker alle opleiders van dergelijke jonge wezens een rijkdom aan belangwekkende, praktische gegevens bezorgen. Het derde, door I. Van der Velde, behandelt de vraag, of het spellingonderwijs op audilieven of visueelen grondslag moet gegeven worden; het konfronteert zeer verschillende leerwijzen en besluit, op grond van talrijke experimenten en tellingen. dat het gezichtsbeeld het vertrekpunt moet zijn. Met het vierde wil Dr. M.J. Langeveld ‘een theoretische en didaktische bijdrage tot het onderwijs in de moedertaal op de middelbare school, inzonder-

[p. 476]

heid tot dat der grammatica’ leveren; de schrijver vindt den geest van het onderwijs in de grammatica verkeerd en heel het taalonderwijs te eng en te weinig vormend en werkt zijn kritiek en zijn opvattingen in een ruime wetenschappelijke behandeling uit. De titel ‘Taal en denken’ geeft duidelijk den breeden geest aan, waarin de schrijver het taalonderwijs wenscht gegeven te zien.

Vanwege de firma Wolters bereikten ons eveneens: Exercices adaptés aux Eléments de grammaire française à l'usage des Flamands, door L. Goemans, P. Larochette en V. Sondervorst (3^e druk); Het ruischende woud, 3^e en 4^e deeltje, door J. Van der Klei en J.B. Ubink; Dierenvreugde en leed, voorlooper, 2^e deeltje, door L. Dorsman en J. Van der Klei: Dillon Wallace's The Way to Burning Mountain, voor schoolgebruik klaargemaakt door P. Andringa; Idioom voor Engelsch L.O., door J. Abels. Met alle respekt voor de overige uitgaven, vestigen we bizondere aandacht op de extra aantrekkelijke leesboekjes-reeks Het riuschende woud, welke door C. Jetses zeer mooi geïllustreerd werd en als uitgave een model mag heeten, en op Idioom voor Engelsch L.O., dat voortreffelijke leesteksten, maar vooral glasheldere toelichtingen van idiomatische woorden en uitdrukkingen bevat, voor leerlingen, die al een paar jaar Engelsch achter den rug hebben.

Van de Dürr'sche Buchhandlung, te Leipzig, ontvingen we Meier Helmbrecht, door Wernher der Gärtner. Het is een middeleeuwsche en tevens de oudste bekende Duitsche dorpsvertelling op rijm, door rector Dr. Wohlgrabe voor school en huis bewerkt en door hem ook van een welsprekende inleiding en nuttige aanteekeningen voorzien. Ze telt 66 kleine bladzijden en is uitzonderlijk frisch van inhoud en taal.

De firma Heinrich Minden. te Dresden en Leipzig, liet ons een nieuw deeltje van Richard Plattensteiner's verhalende werken, n.l. Der Schusterfranzl, Lebens- und Leidensgeschichte eines humorvollen Flickschusters, geworden. Onaangezien het feit, dat de zeer origineele levensavonturen van dezen schoenlapper grootendeels op de échte ervaringen van zekeren Franz Brandstetter gesteund zijn, is dit werk op zichzelf een extra geestige, boeiende volksvertelling. door M.E. Fossel van zeven volks-aansprekende teekeningen voorzien.

H. VAN TICHELEN.