De Vlaamsche Gids. Jaargang 22

[p. 97]

Internationale Stroomingen
Hun Weerslag op ons Land

Een deemstering van^e het marxisme.

Meer dan ooit moeten de kleine volken belang stellen in de internationale stroomingen. Hun eigen politieke verhoudingen kunnen immers niet afgezonderd blijven van wat er op het politieke wereldtooneel gebeurt.

Gaan wij eerst na hoe het gesteld is met het socialistisch marxisme, dat in Sovjet-Rusland op een Oostersche diktatuur uitgeloopen is.

Het sovjet-regiem is ontstaan uit de knevelarijen van het tsarisme en den val van den roebel.

Sovjet-Rusland, dat het kapitalisme beweert te bestrijden, heeft beroep gedaan op het geld van de meest zelfzuchtige financiers en heeft een soort staatskapitalisme ingevoerd, dat teert op den honger van de massa en in stand wordt gehouden door de gepeoe, een trouwe navolging van de tsaristische politie.

Geen vrijheid, geen individueele scheppingsdrang in Rusland. de marxistische diktatuur in al haar akeligheid, terwijl men overal in gansch Europa de deemstering van het marxisme vaststelt, dat een groote misleiding gebleken is, vooral in dezen krisistijd.

Het marxisme steunde inderdaad op twee voorspellingen: de samentrekking van de nijverheid in eenige handen en de steeds toenemende verarming van de massa.

Wat heeft de krisis echter bewezen? Dat de meest samengetrokken nijverheidstakken en de grootste fabrieken het hevigst te lijden hadden, terwijl de kleine ondernemingen, die goed bestuurd zijn, zich doorgaans veel beter hebben kunnen aanpassen.

Bovendien heeft de verspreiding van de elektriciteit allerlei kleinbedrijf opnieuw mogelijk gemaakt ten nadeele van de groote bedrijven.

[p. 98]

Wat de voorspelling van de steeds toenemende volksarmoede betreft, ook deze is ondanks de krisis beschaamd geworden.

De arbeiders, die aan het werk gebleven zijn, verkeeren in voorwaarden, die beslist beter zijn dan die van de arbeiders van voor den oorlog.

Wat de werkloozen betreft, voor hen bestaat een maatschappelijke wetgeving, waarvan de grondgedachten de eer zijn van deze tijden. Wij moeten de arbeiders, die willen werken en geen gelegenheid daartoe vinden, steunen. Maar zij dienen ook aangemoedigd om buiten hun vak een nieuwe bezigheid te vinden, opdat het syndikalisme niet verstarre tot de gebruiken van de middeleeuwsche gilden.

Juist omdat de voorspellingen van het marxisme zoo misleidend bleken, zijn veel oogen open gegaan.

Men voege daarbij dat in de meeste landen waar marxisten aan het bestuur van de gemeenten kwamen, het geld door deuren en vensters vloog. Dat was het geval in de meeste Duitsche steden, en men moet daarin zelfs een oorzaak zien van den ommekeer, die in Duitschland op het hitlerianisme uitgeloopen is.

Moge ons land voor dergelijke proefnemingen gespaard blijven! Wij zullen ze des te beter vermijden, wanneer wij het marxistisch socialisme niet aanmoedigen.

Trouwens, ook aan socialistische zijde, zooals dat duidelijk in Frankrijk gebleken is, bestaan er twee strekkingen: de eene, de kommunistisch marxistische, de andere, die naar nieuwe wegen uitziet, vermits zij een sterk staatsgezag wil en niet toelaat dat belanghebbenden, die door den staat bezoldigd worden, aan de openbare machten de wet zouden stellen.

Geen fascisme.

Indien de openbare meening in ons land zich blijft afwenden van het marxisme, zoo is zij even weinig ingenomen met het fascisme.

Diktatuur is in strijd met onze overleveringen zoowel als met de tweeledigheid van ons volksbestaan. Het diktatoriaal gezag, indien het berustte in handen van een Vlaming, zou onmiddellijk aanstoot geven in Wallonië. Een Waal zal nooit de wet kunnen

[p. 99]

stellen aan de Vlamingen en wat Brusselaars betreft, die hebben het sedert lang verkorven zoowel in Vlaanderen als in Wallonië.

Een ander fascisme, dat van de Dietsche Nationale Solidaristen, kan slechts beschouwd worden als een laatste verwording van het Vlaamsche nationalisme der Frontpartij.

Terwijl de Vlamingen in België de meerderheid van het getal hebben en het er slechts op aan komt de kultureele Vlaamsche beweging tot haar vollen opbloei te brengen om de volledige gelijkheid aan de Vlamingen in het Belgische staatsverband te waarborgen, werd vanwege de frontpartij, als oplossing van de taalkwestie, het federalisme voorgestaan, dat er zou op neergekomen zijn twee parlementen in te voeren met een superparlement, waarin een vetorecht zou zijn uitgeoefend, zoowel van Vlaamsche als van Waalsche zijde, met het gevolg dat men niet eens had kunnen regeeren en het hier een algemeene warboel zou geworden zijn. De federalistische oplossing van de frontpartij gold veel meer als een politieke formuul, waarvan de nationalistische leiders verwachtten dat zij hun verschillende richtingen zou vereenigd hebben op den grondslag van de dubbelzinnigheid.

Sommigen beweerden dat de federalistische formuul vereenigbaar was met het voortbestaan van België.

Anderen beschouwden haar als een eersten stap naar Groot-Nederland.

Wellicht waren er zelfs die in het verschiet een Groot-Germaansch Rijk zagen, al kwam dit ook tot stand op het puin van onze vrijheid, zoowel als van onze Nederlandsche en onze Vlaamsche beschaving.

Thans is er door de beweging van de Dietsche Nationale Solidaristen een betrekkelijke klaarheid gekomen, die echter voldoende is opdat wij ons met nog meer beslistheid van al dat gedoe zouden afwenden.

Buiten de fascistische opvattingen huldigen de dinaso's insgelijks de gedachte van den Dietschen Staat.

Zij schijnen niet eens te vermoeden dat de verwezenlijking van dezen Dietschen Staat, waarop de Nederlanders evenmin als de Vlamingen gesteld zijn, een nieuwen oorlog in West-Europa zou kunnen ontketenen, die gelijk zou staan met de instorting van onze beschaving.

[p. 100]

Wat echter vooral duidelijk blijkt, is het feit dat zij aan het Vlaamsche volk een revolutiegedachte voorhouden, die des te meer dient verworpen, daar nagenoeg al de Vlaamsche volkseischen in vervulling zijn gegaan en de overheidsorganen van den Belgischen Staat, wat de Vlaamsche gewesten betreft, meer en meer in Vlaamschgezinde handen berusten.

Het ware een revolutie tegen de belangen zelf van het Vlaamsche volk en tegen den vrede, want iedereen beseft dat binnenlandsche onlusten in een land, aardrijkskundig gelegen als België, op een uitnoodiging zouden neerkomen voor vreemden, om zich met onze aangelegenheden in te laten.

De frontpartij moge in fascisme ontaarden, het Vlaamsche volk zal er zich van afwenden met den vrijheidszin, ingeboren aan alle volkeren die met een diktatuur niet gediend zijn.

Een liberalisme, aangepast aan de behoeften van den tijd.

Tegenover het marxisme zoowel als het fascisme, stellen wij een liberalisme, aangepast bij de behoeften van den tijd en dat bij een vrije werking van onze grondwettelijke instellingen de verantwoordelijkheid van een stevige uitvoerende macht voegt.

Een voorbeeld: Had de regeering onlangs geen volmacht gekregen en ware het parlement verder gegaan met de uitgaven te verhoogen, de frank ware ingestort en men had wellicht niet eens de uitbetaling van ouderdomspensioenen en werkloozensteun kunnen voortzetten.

Maar, zal men zeggen, dat veronderstelt in de huidige omstandigheden een katholiek-liberale regeering.

Daarop valt vooral te antwoorden dat het klerikalisme in ons land nog slechts een gevaar kan worden, wanneer het opgepookt wordt door bijvoorbeeld in de kaart te spelen van diegenen, die een nieuwen schoolstrijd wenschen.

Welhoe, ons nationaal huishouden is nog steeds door gevaren bedreigd. Wij hebben op binnenlandsch gebied af te rekenen met een kommunisme, dat alle troebele omstandigheden tracht te baat te nemen, en op buitenlandsch gebied weet niemand wat de dag

[p. 101]

van morgen meebrengen zal, nu Duitschland zich uit den Volkenbond heeft teruggetrokken. En wij zouden ons laten verdeelen door de vooroorlogsche politieke twisten?

Of denkt men soms niet dat er in de liberale gelederen duizenden geloovigen zijn, katholieken en ook protestanten?

Heeft het liberalisme in België nog niet genoeg geleden aan de nadeelige gevolgen van een jacobijnsche Fransche importpolitiek?

Laat ons toch aan liberale politiek doen op positieven grondslag. Er werd een bestand op schoolgebied voorgestaan. Men richte overal zooveel mogelijk nieuwe openbare scholen in en zorge voor de uitbreiding van het officieel technisch onderwijs.

Dat is oneindig beter dan zekere Brusselsche politiek, die durft spreken over de schoolkwestie, terwijl zij nog steeds aan de Vlaamschsprekende kinderen van de hoofdstad het onderwijs in de moedertaal onthoudt.

Het liberalisme in België, vooral ten aanzien van de Vlaamsche gewesten, heeft een roeping, die steunt op verdraagzaamheid, want alleen in die atmosfeer kunnen de gedachten van gewetensvrijheid, individueele zelfvolmaking en maatschappelijken vooruitgang gedijen.

Het liberalisme kan dan ook onmogelijk aansluiten bij welke politiek ook, die zou voeren naar een staatsbankroet. Gezonde staatsfinanciën zijn een liberaal regeeringsgebod, gezonde staatsfinanciën zijn een premie tegen bolsjewisme en diktatuur.

De werkelijke onafhankelijkheid van het land.

Gezonde staatsfinanciën zijn ook voor ons land een onmisbare faktor om zijn werkelijke onafhankelijkheid te verzekeren.

Nog steeds brengt de aardrijkskundige ligging van ons land mede, dat zijn buitenlandsche politiek van groot belang is voor de verhoudingen in West-Europa en bij gevolg voor den vrede.

Wanneer België werkt voor den vrede en de verstandhouding onder de volken, dan werkt het voor zijn eigen veiligheid, want het is door de eeuwen heen een slagveld van Europa geweest.

De duurzame vrede is echter in de wereld nog niet verzekerd. Daarvoor bestaan er trouwens te veel diktatoriale regiemen.

[p. 102]

Intusschen is het echter noodig dat wij onze zelfstandigheid zoo ongerept mogelijk bewaren.

Wegens het ekonomisch protektionisme is zulks niet gemakkelijk voor de kleine landen, maar niemand zal beweren dat groote landen, die zich afgezonderd hebben, er goed bij gevaren zijn.

Ondanks al de moeilijkheden, die de wereld doorworsteld heeft, is de toestand van België betrekkelijk gunstig gebleven. Wij moeten er voor zorgen, dat wij door de binnenlandsche tucht, door den eerbied voor het gezag, deze lastige tijden te boven komen.

De mislukking van de Londensche konferentie, waarvan men zooveel verwachtte voor het herstel van het ekonomisch wereldverkeer, is een zware slag geweest, voornamelijk voor de kleine landen.

Reeds is voorspeld geworden vooral door diegenen, die nog slechts gelooven in de bestaansmogelijkheid van groote groepeeringen, dat er van Oslo, Ouchy en de vermindering van de toltarieven niets zal terechtkomen.

Wij antwoorden, dat het pleit nog niet is beslecht. De kleine landen zijn het zout van de volkerengemeenschap; zij zijn beter internationaal in de goede beteekenis van het woord dan de groote mogendheden. Daarom ook hebben zij tot levensplicht alles te zoeken wat hen nader kan brengen tot elkaar en alles te vermijden wat hen tegen elkaar opzet.

Duitschland heeft zich teruggetrokken uit den Volkenbond en de ontwapeningskonferentie.

Meent men dat het daarbij zal of kan blijven?

Daarop kunnen wij slechts antwoorden dat alleen een Volkenbond, die de groote mogendheden op een hechten grondslag groepeert, voor de kleine landen veiligheid zal bieden.

Intusschen bestaat voor België het Locarnoverdrag, waarbij Engeland, Frankrijk, Italië en Duitschland betrokken zijn. En men weet, hoe nog onlangs Engelsche staatslieden zooals Baldwin en Eden verklaard hebben namens de Britsche regeering, dat de traktaten heilig zijn en dat, zooals in 1914 tegenover België, Engeland zijn verplichtingen zal nakomen.

Maar evenmin als in 1914, is België daarom ontheven van de verplichting, ook voor zijn eigen veiligheid te zorgen. Het komt er op aan dat wij daarvoor het noodige geld vinden in onze eigen

[p. 103]

financieele middelen, opdat onze nationale zelfstandigheid ongerept blijve.

Wij hopen dat de internationale verhoudingen mogen verbeteren en intusschen gelooven wij in de bestaansmogelijkheden van ons land, in de noodzakelijkheid van zijn zelfstandigheid. Wij gelooven in de mogelijkheid voor de Vlamingen in het Belgische staatsverband tot hun volle recht te komen, en alleen in dat verband, wanneer men onze gewesten niet wil zien ten onder gaan in nieuwe internationale geschillen.

Wij moeten er echter voor op onze hoede blijven, dat de lage landen aan zee in West-Europa geen nieuwe Balkan worden.

Daarom kan een groepeering, zooals het Liberaal Vlaamsen Verbond, een hooge roeping vervullen, wanneer het den noodigen zin bewaart voor de grondopvattingen waarop het berust: de onafhankelijkheid van het land, het behoud van onze grondwettelijke instellingen, de gelijkwaardigheid van Vlamingen en Walen, geen eenzijdige aansluiting bij welke groote mogendheid ook, verdraagzaamheid en opbouwend beleid.

Laten wij steeds de politieke verhoudingen en de internationale toestanden beoordeelen, zooals het aan verlichte Vlamingen betaamt, als burgers van een klein onafhankelijk land en tevens ook als wereldburgers, die het belang beseffen van vrijheid en vrede.

J. HOSTE.