De Vlaamsche Gids. Jaargang 21

[p. 329]

Lambrecht - Lambrechtshulde te Hoeselt

Aan de nagedachtenis van D^r Julius Sabbe, gewezen leeraar van Lambrecht Lambrechts te Brugge.

Voor al wie den Man van dichtbij gekend hebben, beteekent de naam Lambrecht Lambrechts: geestdrift, muziek en poëzie.

Wat gleden de laatste jaren van dat rijke leven toch stil voorbij! De wereld had hij verzaakt, maar de pen zou hij niet laten rusten, voor hij zijn oogen op het licht der dagen sloot: ‘aan de werktafel, daar wordt alle leed doodgeschreven,’ zegde hij. En wie ons leerde: ‘het leven is lang en schoon,’ was den laatsten tijd eenzelvig en pessimist geworden. Hoe snel ging alles toch! Het was ineens toen gedaan.

Van hoegenaamd niemand had hij nog willen weten: geen wereldsch geroezemoes, geen vreemden, in die dagen van strijd met den dood. Alleen zijn liefste vrouwtje kon hem nog troosten en helpen. Zij alleen mocht dat: ‘Pardon, Maria, gij hebt toch zooveel last met mij, maar graag zou ik nog een beetje bij u willen blijven; de wereld is slecht, maar gij zijt goed. Pardon, voor al het leed dat ik u aandoe.’ Zoo sprak hij, als hij er zich van bewust werd, hoe Mevrouw Lambrechts geen moeite ontzag om hem dadelijk alles te bezorgen waar hij voor zijn ondermijnd gestel van droomde.

Ginds op de zonnige Kunstlaan, dicht bij het Gentsche park met zijn bloemen en zijn vogels, zijn kunstmuseum, zijn feestpaleis, zijn grillige paadjes en zijn verleidelijke hoekjes voor poëtische droomerijen, ginds ja, staat het lieve huisje, waar het kunstpaar Lambrecht Lambrechts-Maria Van den Doorne zeven en twintig jaar samenleefde en -werkte.

Te Gent vatte in werkelijkheid de kunstenaarsloopbaan van Lambrechts vasten vorm, al had hij reeds vroeger zijn talent beproefd.

Als leeraar aan de Rijksmiddelbare school te Ronse, in welke stad hij in het huwelijk trad met Maria Van den Doorne, laureate voor klavier van het Gentsche Conservatorium, onderteekende hij den novellenbundel Uit de Demergouw, met den schuilnaam Jan Van Hasselt.

[p. 330]

In de anderhalfjarige tusschenruimte die het einde van zijn studiën aan de Middelbare normaalschool te Brugge scheidde van den aanvang zijner loopbaan te Ronse, had Lambrechts reeds den tekst en de melodieën van menig oud Limburgsch volkslied opgeteekend, en aldus de eerste hand geslagen aan een kostbaren folkloristischen en muzikalen schat, waar hij, bij tusschenpoozen, een ruim gedeelte van zijn arbeidzaam leven aan zou wijden.

Na Ronse vinden wij hem als leeraar aan de van ouds befaamde Normaalschool te Lier. Hij toonde er zich hunner waardig die daar reeds vroeger hun sporen hadden verdiend: Jan Van Beers, Domien Sleeckx en Gustaaf Segers. Lambrechts brak er een lans voor de nieuwere richting. Doch alles diende vanwege het gezag binnen de perken te blijven: zonder ‘behoorlijke’ kennis met Vondel bleef de zaligheid onmogelijk. Betere tijden dienden dus afgewacht: die zouden komen.

Het begin en het einde van zijn kunstenaarsloopbaan stond in het teeken der musicologie. In de tien jaargangen van Muziekwarande (1922-1931) had hij het leeuwenaandeel. Daarenboven bezorgde hij - in '28, meen ik - het kleurige libretto voor een operette Xmas, waar Verhoeven zeer verzorgde en mooie muziek bij componeerde. De ongunstige omstandigheden van de jongste jaren, alsmede de ziekte en het afsterven van den dichter, waren oorzaak dat Xmas nog niet kon worden gecreëerd. De partituur is thans in het bezit van den componist.

In het September-nummer 1932 van den Vlaamschen Gids verscheen - twee maanden na zijn overlijden, dat plaats vond te Gent op 13 Juli - van de hand van Lambrechts de meesterlijke posthume recensie van de door den Sikkel bezorgde studie-heruitgave van het 16de eeuwsche Antwerpsch Liederboek, heruitgave, waar de Berlijner filoloog Dr Koepp, die perfect Nederlandsch spreekt en schrijft, de geleerde auteur van is.

Daar hebt ge nogmaals vanwege den recensent het afdoende bewijs geleverd van zijn meesterschap in de musicologie, vak, dat hij sedert jaren met voorliefde beoefende.

Met Mevrouw Lambrechts als klavierbegeleidster gaf hij jaren lang, vóór en ook nog na den oorlog, talrijke liederavonden, waarbij hij zelf met den grootsten bijval als zanger optrad. Twee kunstenaarszielen die elkaar zoo volmaakt aanvulden, moeten samen heerlijke stonden hebben beleefd bij hun rondreizen door Vlaanderen en Nederland.

Lambrechts wijdde al zijn vrijen tijd aan muziek, poëzie en literatuur. Zijn oeuvre is aanzienlijk. Het zou ongedaan werk zijn, hier thans een volledigen inventaris van zijn alzijdige bedrijvigheid te willen opmaken. Een tentoonstelling van zijn werken - novellen, romans, critiek, musicologie, tooneelliteratuur, liederen, enz. -

[p. 331]

ter gelegenheid van de Lambrecht-Lambrechtshulde te Hoeselt op Zondag, 30 April e.k., zal voor zijn intiemste vrienden nog een echte openbaring zijn.

Doch boven dat alles uit schittert nog zijn glansrijk professoraat aan de Lagere en de Middelbare Normaalschool te Gent, waar de geestdriftige en dichterlijke verschijning van Lambrecht Lambrechts al de jonge harten in vervoering bracht.

Tijdens het paar jaren (1911-1914), die ik persoonlijk in deze inrichting met haar uitgelezen leeraarskorps van dien tijd heb doorgebracht, ben ik ooggetuige geweest van de wezenlijke geestdrift en de occulte kracht welke onweerstaanbaar van hem uitgingen.

Een half dozijn van de meest vooraanstaande figuren uit de huidige letterkundige wereld heb ik in die jaren onder de leiding van den Meester zien werken en groeien. Voor de ‘Ouden’ van dien tijd zijn namen hier overbodig. Voor de oningewijden moge het volstaan, even de namen te vermelden van Achilles Mussche, Maurits Roelants, Raymond Herreman en Karel Leroux. Dat waren goede jaren voor de Normaalschool en de Sectie te Gent. Met kunst, letterkunde en schoonheid werd hoog opgeloopen. Er werd gedweept met Multatuli, Perk, Kloos, Verwey, Van Eeden, Tagora, Couperus, Gorter, Helène Swarth, Henriette Roland Holst, Shelley en Keats. Men streed en debatteerde vurig rondom Gezelle, Streuvels, de Sabbe's, Van de Woestijne, Buysse, Van Langendonck, Vermeylen en De Bom. Franz De Backer kreeg van Verhaeren, die als knaap dezelfde Scheldelucht als hij had ingeademd, een dichtbundel met persoonlijke opdracht toegezonden, als antwoord op een door hem naar Saint-Cloud geadresseerd exemplaar van zijn eersteling Bloeikens.

Op eigen kracht gaven de leerlingen in de school tooneel- en muziekavonden, waarop het leeraarskorps, de ouders en de vrienden werden uitgenoodigd. Armand Suis, André Pols en de andere Antwerpenaren waren er dan bij! Dat zat 'm in 't bloed.

Alleen voor de allerlaatste herhalingsoefeningen werden Lambrechts of Hullebroeck er bijgehaald, en met hier en daar een opmerking en een verbetering kwamen de mannen dan spoedig klaar.

Af en toe ook bekwamen de oudere leerlingen wel eens de buitengewone gunst om in den een of anderen Gentschen schouwburg de opvoering van een tooneelstuk - een fatsoenlijk meesterwerk! - te gaan bijwonen. Waren Lucifer of La Fille de Roland aan de beurt, zoo werd natuurlijk vanwege het gezag niet het minste bezwaar geopperd. Maar ging het om Freuleken of Het hoogste Recht, dan werd wel eens cabaal gemaakt: leeraars waren er voor, andere er tegen. In zulke gevallen moest Lambrechts

[p. 332]

soms al zijn diplomatie aan den dag leggen om den slag in het voordeel van de leerlingen thuis te halen. Gewoonlijk ging het wèl, als Van Rijn kon worden overgehaald. Dan waren allen in den hoogsten hemel en Lambrechts lachte met een koppel schalksche oogen en een jolige plooi om den mond. Dan steeg de vreugde ten top, en er werd gepssst en gewzzt in de studie en op de slaapzaal om nog twee dagen koest te blijven, dat het spel soms op het laatste oogenblik maar niet mis zou loopen!

Om over het leven aan de Normaalschool, over de leeraars en de kameraden, waar ons hart steeds vol van was - o, toen waren er te Gent onvergetelijke ‘typen’! - te kunnen praten, ging ik in de lente van 1915 Rik Craeybeckx - nog een joviale Limburger - te Alveringem eens opzoeken. Hoe dikwijls wij toen tusschen zijn kantonnement en Pollinkhove, waar zijn bataljon uitrustte, zijn heen- en weergewandeld, kan ik niet meer zeggen. Wij raakten maar niet uitgepraat. Dat was voor ons beiden een gelukkige dag aan het front! De volgende maal dat ik in de gelegenheid was om hem weer eens te gaan bezoeken, vond ik hem eilaas door een bom vermassacreerd.

Hoe treurig was die tocht naar het kerkhof te Oeren, met zijn broer Jozef en eenige trouwe makkers achter het lijk van den armen Rik! Mijn ongelukkige vriend had ook steeds zooveel van Lambrechts gehouden.

Onsterfelijk blijft voor al de oud-leerlingen van de Normaalschool en de Sectie te Gent de herinnering aan den Meester die ons als eerste wonderspreuk gaf:

A thing of beauty is a joy for ever.

Om nog eens zoo levendig mogelijk allen samen in hart en geest gansch dat schoone verleden op te wekken, richt ik hier tot al de ‘Ouden’ van Gent een warmen oproep: dat zij zich 30 April e.k. met de persoonlijke vrienden van den dierbaren overledene, Camiel Huysmans, Jozef Geurtz, Arnold Sauwen en ontelbare anderen, te Hoeselt zouden scharen rondom het dichterlijke monument, dat aldaar, dank zij het initiatief en de onvermoeibare werking van Dr Godelaine en het Limburgsch comité, ter verheerlijking van Lambrecht Lambrechts zal worden onthuld.

Diest, 9 Maart 1933.

OMER VAN AUDENHAEGE.