De Vlaamsche Gids. Jaargang 21

[p. 133]

Onderwijs en Opvoeding

Dr. A. De Vletter liet een boekje, In moeilijke jaren (Hollandia-Drukkerij, Baarn), verschijnen, dat alle ouders van 12 tot 20 jarige jonge menschen lezen mochten. Want het beeldt op bondige, rake wijze de pre-puberteits- en de puberteitsjaren van jongens en meisjes uit, met hun loskomen van het ouderlijk gezag, met hun ‘Verneinungs’- en daarna hun ‘Bejahungs’-manie, met hun werkelijk harden strijd om, door hun jeugdkrisis heen, volwassenen te worden. En het leert vooral hun ouders, hoe ze die jeugd waar te nemen en te eerbiedigen, te bejegenen hebben, indien ze haar positief willen dienstig zijn. De auteur erkent, dat hij in dit boekje hoofdzakelijk kompileert en samenvat wat vele anderen, als Spranger, Bühler, enz. hebben vastgesteld. Maar dan deed hij zijn werk toch zóó, dat meer dan één lezer wel gretig naar die bronnen zal grijpen. Zijn boekje zal zeker goede diensten bewijzen.

Van Dr. Ch.F. Haje ontvingen we Taalschut, met den ondertitel ‘Schrijf weer Nederlandsch’ (Leidsche Uitgeversmaatschappij, Leiden). Op het gebied van taalzuivering is men in den jongsten tijd bizonder bedrijvig; denk b.v. maar aan de werken van Constant Peeters, Jan Grauls en Prosper Melis. Dit boek is er niet minder welkom om. Het behandelt, in alphabetische orde, tweehonderd gevallen van verkeerd woordgebruik, - gevallen, waarvan vele ons persoonlijk interesseerden, om de methodische wijze waarop ze toegelicht worden. Het komt ons echter voor, dat de auteur zich vooral naar het Oosten oriënteerde; mogen we verwachten, dat hij ook eens onze talrijke gallicismen onder handen neemt?

Van P. Melis en L. Queeckers verscheen Taaloefeningen VI, voor het zevende leerjaar (‘De Sikkel’, Antwerpen); het is zijn voorgangers ten volle waardig en bevat, naast het nieuwe inzake spelling en spraakkunst, talrijke, zeer doelmatige herhalingsoefeningen, over de zuivere uitspraak inkluis. In het ‘boekje van de leerkracht’ zijn de noodige algemeene en bizondere dictees, alsmede talrijke aanvullende oefeningen voorhanden.

Van H. Dillen en ondergeteekende zag bij dezelfde firma L'école et la vie II, in nieuwe uitgave, het licht; in deze uitgave

[p. 134]

werd een nieuwe rubriek, ‘Ce qu'on dit’, alsook een vijftal herhalingslessen, opgenomen, maar voor het overige blijven de beperkte woordenschat, de leesteksten, de spreek- en de grammatische oefeningen, de vertalingen, de opstellen, - en in de handleiding de dictees, - behouden. We laten het oordeel over aan de belangstellende leerkrachten.

Bij den Algemeenen Leermiddelhandel (Antwerpen) verscheen, als voorlooper bij de leesboekenreeks ‘Oogst’, het stoffelijk prachtig verzorgde Vlug naar het doel, door Betsy van Gelder. Maar, eerlijk, we vragen ons af waarom hier een oude, onkinderlijke methode vol droge woordenreeksen zonder samenhang moet worden opgediept, op een oogenblik dat toch voldoende nieuwe, prettige leesmethodes voorhanden zijn! Liever waardeeren we Oogst voor de kleintjes en Oogst, door F. Bloemink, vooral het pas verschenen vijfde deeltje van dit laatste, omdat daar, naast ‘vervlaamschte’, eindelijk ook verscheidene oorspronkelijke leesstof van ten onzent haar plaatsje heeft gekregen. Een vraagje echter: vindt de verzamelaar Bloemink het voor kinderen van acht jaar aantrekkelijk, leeslesjes met vervolgstukjes, - één heeft er drie, een ander vier, - aan te bieden? Wij niet; is een leeslesje uit, dan volge er gauw een nieuw, liefst heelemaal anders dan het vorige. Dat de reeks ‘Oogst’ heerlijk gedrukt, mooi geïllustreerd en zonnig gekaft is, zeiden we vroeger al, en gaarne!

De firma Wolters, te Groningen, brengt ons weer een aantal herdrukken, plus wat ‘nieuws’.

We zetten dat ‘nieuws’ even tusschen haakjes; want op de extra frissche druk en illustratie, door Jaap Veenendaal, na, vinden we in Aa bee cee dee, door A. Jager en A. Janse, methodologisch een teruggang naar onkinderlijke werkwijzen van vroeger tijd, we zouden zeggen, een nóg verder terugkruipen dan met Betsy van Gelder. En laat er dan een ‘letterdoosje’ bijkomen, voor individueele leg- en dikteeroefening, we vinden 't een ergernis, kleine kleuters honderden letterkoppelingen te doen doormaken, die geen schijn van beteekenis of aantrekkelijkheid hebben!

Als herdrukken vermelden we:

Beknopte Nederlandsche spraakkunst (7^e druk) en Oefeningen bij die Spraakkunst (6^e druk), beide door Dr. C. De Baere voor het middelbaar en het normaal onderwijs geschreven; - Eerste Fransche lessen, (1^e deel, 5^e druk), door L. Breckx en L. Goemans; - Onze moedertaal (l^e deeltje, 3^e druk), door Aug. Boudens; - English passages for translation (2^e deel, 5^e druk), door H.G. de Maar. Al deze werkjes werden in vroegere kronieken besproken.

Nieuw, in den goeden zin, is Fransche spraakkunst en Oefeningen daarbij, beide door J. Fransen en H.G. Martin. De

[p. 135]

Spraakkunst telt een honderdtal luchtige bladzijden en is, voor beginnelingen, klaar en volledig. De Oefeningen, - waarbij een Woordenlijst, - zijn zoo verscheiden mogelijk, met een overheersching van 't vertalen. Een vaststelling en een vraagje echter: bedoelde Spraakkunst wordt van het eerste jaar Fransch af gebruikt; vinden de auteurs het methodologisch niet verkieslijk, de hoogstnoodige spraakkundige begrippen tusschenbei in het gewone leerleesboek te behandelen en een aparte Spraakkunst als zoodanig pas een paar jaar later voor te brengen?

Van de firma Van Gorcum, te Assen, ontvingen we Het Bijbelsche land, door R. Oostra. Wat vóór ons ligt zijn een eerste Atlasje, met beschrijvenden tekst naast de kaarten, en een Werkboekje, bevattende een aantal invuloefeningen in verband met het atlasje. Beide boekjes, van elk... acht bladzijden, handelen, ten gerieve van Joodsche kinderen, over het Oud Testament; twee andere, over het Nieuw Testament, zullen volgen. We zijn niet thuis in den Joodschen Godsdienst, maar boekjes als deze voeren de kinderen, - en ons, - in een paar uurtjes thuis in het Bijbelsche land.

De firma Kooyker, te Leiden, zond ons Vruchten en rauwe groenten, zijnde een betoog ten voordeele van rauwe groentespijzen, naar het recept van Dr. Bircher, met achteraan een aantal praktische gegevens over het aanrechten dier spijzen. De arts J. van Veen (Haarlem) schreef een algemeen voorwoord; de arts Delille-Lagae (Maldegem) leidt het boekje bij de Vlaamsche lezers in.

Ten slotte vestigen we de aandacht op een Engelsche reeksuitgave, Johnston's New Picture Geographies I-IV (W. & A.K. Johnston, Londen). Die mooie, handige reeks omvat: I. Peoples of the world; II. More peoples and other lands; III. The world's workers; IV. The world and the homeland. Ze werden alle geschreven door C. Midgley en rijkelijk voorzien van foto's, kaartjes en teekeningen. Het doel van den schrijver is vóór alles belangstelling wekken voor Engeland en de wereld, voor aardrijks- en volkenkunde. Elk boekje telt ruim honderd kleine bladzijden en loopt over gemiddeld vijftien vertellende hoofdstukjes, met telkens achteraan, - in kleine letter, - een stel vragen. Alles samen bestrijkt vier leerjaren, van het 3^e tot en met het 6^e. Van den Engelschen schoolman zegt men, dat hij typisch bondig. glashelder en aantrekkelijk zijn stof weet voor te brengen; deze boekjes bevestigen zulks en daarom wezen ze onze pedagogische schrijvers, die maar iets met het Engelsch vertrouwd zijn, van harte ter kennismaking aanbevolen.

H. VAN TICHELEN.