De Vlaamsche Gids. Jaargang 19

[p. 398]

Haar Idylle

De anderen noemen aan de zwijgende. Jonge meisjes, die lachen en praten, uitgelaten en gek. Zij, even jong nog, maar met een zwaar masker van ernst en droefheid over haar gelaat.

Ze komt altijd heel laat, als de dagelijksche reisgenooten reeds allen in den coupé zitten. Steeds gaat ze naar haar zelfde hoekje, niemand neemt het ooit in. Strak kijkt ze door 't raampje, en gansch de reis komt geen woord over haar lippen. Hard zijn haar gelaatstrekken gewrongen om den stroeven mond, die wel verlamd lijkt. Is haar hooge, donkere gestalte er niet, dan schijnt er iets te kort in den coupé.

De anderen schenden haar zwijgen niet door woorden van spot en misprijzen. Ze denken: wellicht bewaart zij een groote smart, diep in haar ziel...

Op een morgen zat ze er wat vroeger dan gewoonlijk. Een der reisgenooten stormde op 't laatste oogenblik binnen: de kijkers vol glans, schalksch en verinnigd thans door een groot geluk. Ze ging zitten in het hoekje tegenover de zwijgende. Langzaam ontvouwde ze een brief, en begon te lezen, traag, genietend van elk woord... Dit zag de zwijgende. Gespannen volgde ze elken blik, elke beweging, en ze zag hoe 't geluk en de levensvreugde uit gansch het wezen van dat andere jonge meisje straalden.

- Hem juist van den brievenbesteller ontvangen, toen ik het huis uitstapte, babbelde deze tot een gezellin. Het meisje glimlachte vaak, terwijl ze las. Eenmaal zelfs doorklonk een volle schaterlach den coupé...

En toen welde bij de andere plots weer alles op, wat ze sinds zoolang te onderdrukken zocht, wat ze hulde in hardnekkig zwijgen, als in een pantser van staal, en koppig verborg onder de norschheid van haar bezeerden blik. Daar had ook eens dartele blijheid gebloeid op haar gelaat, dat nu gebroken was en moe. Er was een tijd, dat ook haar oogen vol licht waren en vol jeugd.

[p. 399]

Och, het was immers allemaal voorbij...

Maar op eens steeg weer de hevige pijn in haar borst, die haar, maanden geleden, bijna ten onderen bracht. De wonden, die ze zoolang had dicht gehouden onder den harden greep van haar lijdenden wil, scheurden weer alle open.

En ze zag (onafwendbaar waren de beelden, als in een film over elkaar geschoven, snel en scherp):

Een jonge lentedag. Ze zwierf langs het kanaal aan den arm van Henk, den levenslustigen student, met den wilden haarbos overmoedig boven 't lachend gezicht. Zon, uitbottend groen, schel gesjilp van lentedolle musschen. Wim, de vriend van Henk, vergezelde hen: groot, slank, een zacht gelaat, bijna als van een meisje, wijde, lichtgroene droomoogen.

Met Henk een leutig minnespel. Zij ijlde hem uitdagend vóór. Hij haar achterna. Gekke renpartij tusschen de boomen langs het kanaal. Tot hij haar, steeds lachend, in zijn armen ving, en een zoen op hun lippen rijpte.

Eens sprong ze plotseling van achter een boomstam te voorschijn, toevallig tegen Wim aan... Zij, verward. Henk schaterde het uit... Wim's oogen straalden zonderling. Toen schudde ze koket even haar donkere lokken (in dien tijd waren ze altijd mooi verzorgd - het was haar trots: die zijïge haren, fijn gegolfd om haar ovaal-bleek, ietwat zuidersch gezicht - het schoot haar te binnen hoe weinig ze daar nu om gaf), en ze neuriede schelmsch: Entre les deux mon cceur balance... Henk trok haar mee in zijn arm, altijd even vroolijk; het levensgenot popelde en zinderde in elk vezeltje van zijn jeugdig wezen. Zij bleef denken aan de klare oogen van Wim, waagde echter geen blik naar den kant van den vriend.

Henk blokte voor zijn examen. Zij kwamen niet meer bijeen. Hun spel was uit. Zonder spijt.

Overdag werkte ze naarstig op haar kantoor, 's avonds deed ze boodschappen voor moeder.

Op een avond, daar op het oude, steunen brugje dichtbij haar huis, stond toevallig vóór haar: Wim. Een glimlach, verwonderd, gelukkig, op beide gezichten. Gul reikte ze hem haar hand. Ze wist

[p. 400]

nog heel precies hoe toen de glimlach van zijn lippen week, en zijn blik vreemd ernstig werd. Zij wendde onbewust haar oogen af. Toen vroeg ze, onmiddellijk lachend weer:

- Geen nieuws van Henk?

- Hij werkt als een paard.

- En jij?

- Ik ben steeds op 't kantoor van mijn vader. 'k Schepte juist een luchtje na den drukken dag. Wil je soms een eindje met me oploopen?

Het was zoo geheel anders dan met Henk. Wim praatte ernstig over zijn werk: zijn vader, een zeer stipt zakenman, een volbloed handelaar, zijn twee broers en hij ook in den handel, zijn zus verloofd met Henk's broer.

Iederen avond maakte hij hetzelfde wandelingetje: enkele brieven naar de post brengen, en terug naar huis. Ze zag duidelijk de vraag in zijn oog bij 't afscheid. Ze antwoordde achter nog niet, drukte alleen maar stevig zijn lange, smalle hand in haar vingeren.

* * *

En 's anderen daags en de volgende dagen... Pijnlijker werden de herinneringen. Met geweld wou ze de beelden terugdrijven. Dat alles zweeg reeds zoo lang, en nu zoo onverwacht gewekt... Ze zag weer:

De wandelingen door de zomerlanen. Trillend van geluk schreden ze door de gouden zonnedagen.

De schaatspartijen in den heerlijken winter, die daarop volgde. Hoe hij eens haar verkleumde handen in zijn diepe overjaszakken warmde. Hoe ze ook eens met sneeuwballen naar elkaar wierpen. Eén pletste er open midden in haar hals. Toen had hij haar zoo innig in zijn armen genomen, en haar lippen en wangen gezoend, tot ze gloeiden onder haar mooie, wollen muts.

Zoo vlogen nog een zomer en een winter om...

En dan, met de nieuwe lente, langzaam in haar het treurig weten, dat het nu maar gauw moest eindigen:

Hij, zoon van een rijk handelaar. Zij, van zeer eenvoudige ouders, simpel kantoorjuffertje, met als eenige schatten haar mooien haarbos en haar gave jeugd.

[p. 401]

Zijn broer had intusschen een rijke vrouw gehuwd. Wim ook zou moeten...

Ze zag nu weer vliemscherp hoe haar gezicht in dien tijd smaller en nog bleeker werd, en hoe over de zonnige wandelwegen bange schaduwen scheerden.

Het werd weer zomer... Hij zeide steeds geen woord over wat zij altijd in hun bijzijn dreigend voelde.

Na een slapeloozen nacht van angstigen strijd en wild, smartvol snikken, was ze besloten.

* * *

Het was juist twee jaar en een maand geleden dat ze hem aan 't brugje had ontmoet. Ze herinnerde zich nog zoo duidelijk dat haar blik precies op haar wekker viel, toen ze 's morgens 't venster van haar slaapkamer opende. Het was tien over zeven. Wat schenen haar die wijzers toen vreemd! Zoo zwart en strak! Heelemaal niet als andere dagen. Wezenloos bleef ze er een poos op staren. Langer dan anders ook tuurde ze door 't raam. Ze kon vandaar, over vele tuinen heen, den achtergevel van Wim's kantoor zien. Grijs, norsch rees daar het groote handelsgebouw. Geen zonnestraal kon ooit den muur bereiken... Toen had ze een poos tegen 't vensterraam moeten leunen. Alles zonk weg onder haar. Zij, een drijvend vlot, zonder doel thans. Haar slapen bonsden, of haar hersenen breken zouden. Daarop voelde ze zich een oogenblik niet meer ‘zijn’. 't Was of ze van 't leven zelf afscheid zou nemen.

Bij 't ontbijt kon ze met moeite een half boterhammetje door haar keel krijgen. Die was net dichtgeschroefd. Ze herinnerde zich nog de woorden van vader in de keuken, toen zij reeds de buitendeur open had gemaakt: Moeder, 'k geloof dat het kantoorwerk voor onze Nora niet deugt. Vind je niet dat...

De rest en 't antwoord van moeder had ze niet meer gehoord.

* * *

Op het kantoor sprak ze dien dag geen enkel woord.

's Avonds ging ze hem, wankelend, te gemoet.

- Hemel, wat zie je bleek, Nora, en zoo'n diepe kringen om je oogen!

[p. 402]

Ze glimlachte nog, en was op het punt in snikken los te barsten. Ze kuierden weer langs de bloeiende lanen rond de stad. Pijnlijk waren haar zijn zoenen en zijn arm om haar leest.

‘Wat ben je ongewoon stil van avond,’ had hij nog gezegd.

Eindelijk 't afscheid.

Mat viel het van haar trillende lippen:

- We moeten nu mekaar maar niet meer zien.

Zijn gezicht, één vraagteeken.

- Ja, we worden immers steeds ouder. Je broer nu getrouwd. Jij ook...

Onder die woorden verwrong zich bitter zijn zacht gelaat. Zijn oogen vlamden even op, donker. Dat stond hem slecht. Duidelijk had ze ook gemerkt dat hij een pbos dacht: Indien ik... Maar op 'tzelfde oogenblik bijna, het ellendige bewustzijn, dat zijn lot toch onontkombaar zou zijn. Gebroken stond hij vóór haar. Ze wist weer nog, dat de speld in zijn das toen plotseling lossprong, en ze die nog weer vastmaakte.

- Ja, mijn vader sprak me reeds verscheidene malen over de dochter van een handelaar. Ik heb die gesprekken dan steeds ontweken. Maar wij zijn met ons drieën jongens, en mijn zus. Haar verloving met Henk's broer is verbroken. En... (zijn hoofd knakte voorover, 't was of hij neerstorten zou, de woorden kwamen nog enkel fluisterend over zijn lippen) ... Onze zaken gaan in den laatsten tijd zeer slecht, wij hebben een bijhuis willen stichten; volledig mislukt, ... nu zijn er veel schulden. We moeten rijk huwen... Ik had het zoo heelemaal anders gedroomd...

Hij hijgde, en strekte bevend zijn hand uit.

Ze had toen, in haar verbeelding, diezelfde hand met den verlovingsring gezien... Ze drukte zijn vingeren stevig weer, als dien eersten keer.

Hij had haar nog éénmaal willen zoenen, maar ze had het hoofd afgewend. Daartoe was ze niet meer in staat.

- Vaarwel, Wim, het ga je goed!

Pijlsnel was ze in één adem voortgeijld.

* * *

Dat dit alles haar nu weer zoo glashelder in 't geheugen moest komen! Ze meende die dagen dood, vergeten. Soms had ze ge-

[p. 403]

dacht: Het was wel niet heel eerlijk van Wim geweest. Maar hij was immers met allerhande banden aan maatschappelijke konventies vastgesnoerd. Daaraan ontkomt men niet.

Nooit had zij meer met andere jongens geflirt. Ze wist nu dat Wim verloofd was. Geen enkelen keer had zij hem nog ontmoet. Ze wou vergeten, spijts alles. Ze had zelfs in een andere stad werk gezocht, om zich gemakkelijker los te rukken uit al wat voorbij was. Iederen morgen spoorde ze heen. In 't getamp der wielen poogde ze de bloedende smartkreten van haar gebroken liefde te verdooven.

En nu, door den brief van die reisgenoote, zoo plotseling...

Een moeilijk gesnok. Ze hoorde het hijgen van de lokomotief, benauwend. 't Was of haar borst in een ijzeren greep werd geprangd. Ze hield haar hand op de klink van het portier. Toen de trein eindelijk stil hield, sprong ze vliegensvlug uit den coupé en stapte, zoo haastig ze maar kon, door. Ze wou opnieuw 't verleden ontvluchten, halsstarig.

Op 't kantoor had ze weer haar gewoon streng masker vóór. Haar oogen blikten star en hard als de vorige dagen.

CARMEN MAERTEN.