De Vlaamsche Gids. Jaargang 17

[p. 475]

Muziek

Constant van Wessem: Het Musiceeren en Concerteeren in den loop der tijden. (Amsterdam, De Spieghel; f 2.90).

Nu in alle beschaafde landen een wijd vertakt muziekwezen bestaat en duizenden radiotoestellen buitendien er toe bijdragen om aan alle soorten van muzikale productie - de allermodernste niet uitgezonderd - een ruime verbreiding te verzekeren, mag een historisch overzicht der evolutie van het practisch muzikaal bedrijf mettertijd ook wel meer kans gekregen hebben op een grootere belangstelling. De tijd schijnt inderdaad gekomen, waarop de geschiedenis der muziek en der talrijke aanverwante onderwerpen niet meer zal moeten doorgaan voor een wetenschap waarrond gespecialiseerde geleerden een muur van technische uitdrukkingen optrokken en waaraan, buiten hen, niemand eenig genoegen beleven kon.

Hoe verkeerd die meening is, moge o.a. bewezen worden door het keurige boekje waarin de heer C. van Wessem ‘aan de hand van de gegevens van oude prenten, muziekinstrumenten, geschriften en mémoires, een schildering ontwerpt van de zeden en gewoonten bij het uitvoeren en spelen van muziek, het musiceeren en concerteeren, in de verschillende tijdperken van onze cultureele ontwikkeling’. In verband met het hem gestelde bestek zag de schrijver zich echter verplicht de behandeling van zijn onderwerp eenigermate te beperken: met voorbijgaan der primitieven begint hij zijn beschouwingen met het tijdperk der wereldlijke muziek in de middeleeuwen. Den titel van zijn boek licht hij verder toe door de bemerking, dat hij ‘de handeling musiceeren nadrukkelijk onderscheiden wil van de ritueele muziek, aangezien deze niet uitgevoerd werd om het muzikaal genot in de eerste plaats.’ Bij wijze van inleiding schetst de auteur alsdan den ontwikkelingsgang welken het ‘concert’ door te maken had alvorens het de beteekenis erlangde, die het hedendaagsch muziekleven er aan gegeven heeft. Hoe uit de huismuziek der zestiende eeuw de z.g. muziek-colleges en ‘academia’ ontstonden, waarin de muziek een haar waardige, ernstige en voorname beoefening

[p. 476]

mocht vinden, naast de meer populaire gelegenheden bekend als ‘muziekherbergen’ (in zekeren zin de voorloopers onzer ‘strijkjes’) tot dat, in 1725, door Philidor te Parijs de ‘Concerts Spirituels’ opgericht werden en het eigenlijk openbaar concert geboren werd - dit alles wordt door den auteur op zakelijke, klare en bondige wijze voorgesteld in een inleidend artikel. Daarop volgen dan een twaalftal opstellen, waarin de aanblik en de typische bijzonderheden, welke de uitvoering van allerlei specimens van profane muziek kenmerkten, beschreven worden. Een dezer stukjes: ‘De oudste concertzaal te Amsterdam’, heeft een meer lokaal belang, terwijl ‘De oud-Hollandsche Muziekherberg’ vóóral den Nederlander interesseeren zal. De andere hoofdstukken bieden den lezer een ruimer uitzicht. Als bijzonder aantrekkelijk stippen we aan ‘De Koninklijke Muziek-tyran’ - bedoeld is hier Frederik II van Pruisen - en ‘De opkomst van het Orkest’. Ook de bladzijden, gewijd aan het muzikaal Parijs tijdens de Romantiek, behooren tot het beste wat dit boekje te genieten geeft. De handige manier waarop de heer Van Wessem het geschiedkundig materiaal weet om te werken tot een vlot leesbaar en doorgaans boeiend verhaal, moge hem mede als een groote verdienste aangerekend worden.

Een aantal mooie en eigenaardige afbeeldingen verhoogen nog terdege de waarde en het belang van dit alleszins prachtig uitgegeven werkje.

J.v.E.