logen. In hem breekt de beweging met de laatste rest van het rationalisme der 18e eeuw.
De rustigste der romantici was de teere dichter Novalis. Voor hem was de verbinding van natuurbeschouwing en poëzie levensinhoud. Zijn gedachten daarover stonden onder invloed van zijn vriend Friedrich Schelling. Door hem werd de romantiek voortaan gedwongen het objectieve na te jagen. Zij deelt het lot van de geestesbeweging der 19e eeuw.
Haar voorliefde voor het sprookje is typisch. Goethe, die zijn oog op de Oudheid gericht hield, terwijl zijn hand de meest blijvende romantische scheppingen schreef, verwerkte zelfs bepaalde poëtische stoffen in dien vorm. Voor de romantici was het sprookje de toevlucht uit de alledaagschheid van het leven.
De muzikale leider gedurende het dramatische decennium der romantiek is Beethoven, de componist van het contrast der motieven.
De schilder-vaandeldrager der school was Runge. Ook hij verwarde de uitbeelding met het innerlijk gevoel. Evenals Von Kobel en Friedrich loopt hij vooruit op de latere, betere periode der romantiek.
Haar derde decennium gaat van 1814 tot 1824. In dien tijd ontwikkelt Schubert het romantisch lied. Het samentreffen van blijmoedigheid en elegische stemming in hem is de nieuwe gedaante der romantische ironie.
Het centrum der letterkundige beweging verplaatst zich naar Engeland (Scott, Byron, Shelley). Er treedt echter in dat decennium een persoonlijkheid in Duitschland op, die tot de sterkste krachten der school behoort: Hoffmann. In hem bereikt de Duitsche romantiek haar hoogsten verhaaltrant.
De liefde was voor de romantici het hoofdthema. Heine raakt er zijn leven lang niet over uitgepraat.
Het tweede hoofdthema is de natuur. Zijn liefde en natuur thema's van alle perioden der kunst, de vriendschap is der romantiek alleen eigen.
Het vierde hoofdelement der romantische gevoelswereld, is de muziek. Zij is de typisch Dionysische kunst, gelijk Nietzsche uiteenzet. Alle figuren uit de romantische verhalen zijn in hooge mate gevoelig voor muziek.
Besluit: Na het voorspel van Sturm und Drang begon de eigenlijke romantiek in Duitschland haar weg langs de wijsgeerige bespiegelingen en het poëtisch pathos. Ontmoedigd door Terreur en Directoire, keerden de gemoederen zich van de revolutie en van de staatsidealen af, en trokken zich in zichzelf terug. De historische gebeurtenissen brachten de geesten ten slotte toch in trilling: het