De Vlaamsche Gids. Jaargang 16

[p. 226]

Hulde aan Prof. Niko Gunzburg

Op 7 Januari ll. huldigden talrijke vrienden den verdienstelijken rechtsgeleerde en onvermoeibaren werker op zoo menig maatschappelijk, menschlievend en intellectueel gebied, Prof. Mr. Niko Gunzburg, uit Antwerpen, ter gelegenheid van zijn benoeming tot ridder in de Leopoldsorde.

Deze gebeurtenis, waaraan, op verzoek van den gehuldigde, in den beginne het karakter van een intiem vriendenfeest werd gegeven, is onwillekeurig buiten het voorgenomen bescheiden plan gegroeid ten gevolge van de deelneming van een groote schaar vrienden uit het heele Vlaamsche land, die den nieuwen ridder persoonlijk blijk van hun sympathie en waardeering wilden brengen.

De Vlaamsche Gids, die Prof. Mr. Niko Gunzburg onder zijn medewerkers telt, kan zich bij deze hulde ook niet onbetuigd laten en voegt zich thans bij de velen, die de alzijdige bedrijvigheid van den Antwerpschen advokaat hebben willen erkennen.

Wie in het Antwerpsche en in het ruimer Vlaamsch-Belgisch leven een aandeel neemt, zal zeker hier of daar Mr. Gunzburg ontmoet hebben, altijd maar in de weer; actief deelnemend aan allerlei besprekingen; zijn klare, voortdurend naar vooruitgang en verbetering strevende begrippen kwistig uitdeelend; en steeds de eerste om persoonlijk te helpen en te werken.

Op de Vlaamsche rechtsgeleerde congressen, in de redactie van het Vlaamsch rechtskundig Tijdschrift, neemt hij een voorname, leidende plaats in. Zoodanig dat, bij de vervlaamsching van de Gentsche hoogeschool, hij een der eersten was, wiens medewerking men vroeg om als leeraar in de rechtsfaculteit op te treden.

Bij een diepgaande kennis der rechtswetenschap beschikt Mr. Gunzburg ook over een vaste beslagenheid in de Nederlandsche taal, en een aangenaam sprekerstalent, waarmede hij welke stof

[p. 227]

ook, levendig en onderhoudend weet voor te dragen, zelfs met een tintje philosophie en poëzie, waar het past.

Wij ontmoeten Mr. Gunzburg onder de verkleefdste medewerkers in de School voor Maatschappelijk Dienstbetoon te Antwerpen. Hij zetelt daar in den beheerraad en geeft er lessen. Hij behoort onder de meest gewaardeerde leeraars van het Hooger Onderwijs voor het Volk te Antwerpen, en treedt overal als redenaar op, waar men een beroep op hem doet, en waar de zaak der hoogere wetenschap of der algemeene volksontwikkeling er maar door kan geholpen worden.

Gedurende den oorlog was Mr. Gunzburg een van de steunpilaren van de Belgische School voor kinderen van uitgeweken landgenooten te Amsterdam. Evenals zijn broeder Dr. Is. Gunzburg heeft hij daar groote diensten bewezen.

Wij zouden aldus nog lang kunnen voortgaan met de titels op te sommen van den nieuw geridderde, doch wij zouden maar herhalen wat Mr. L. Joris, volksvertegenwoordiger, Prof. Dr. Cam. De Bruyne, rector der Gentsche Hoogeschool, en Mr. A. Cornette, conservator van het Museum voor Schoone Kunsten te Antwerpen, op het huldefeest zelf zoo welsprekend hebben gezegd.

Wij willen hier liever nog de aandacht vestigen op Mr. Gunzburg's verdienste als vooraanstaand Vlaamsch jurist, vooral omdat zulks ons de gelegenheid geeft om een woord te zeggen over het jongst verschenen werk van den geridderde: Het Huwelijkscontrakt, in 1927 door de S.V. De Centrale Boekhandel te Brugge, uitgegeven. Wij komen daar wel wat laat mede, maar de gunstige omstandigheden waarin wij het nu kunnen doen, maken wellicht ons verzuim goed.

Reeds als student aan de Vrije Hoogeschool te Brussel, was Mr. Gunzburg gewonnen voor het Vlaamschgezinde beginsel, en sedertdien heeft hij lange jaren onverpoosd in de bres gestaan voor de oplossing van het talenvraagstuk in ons land, en wel inzonderheid door zijn bijdragen tot het opbouwen van een Vlaamsche rechtswetenschappelijke literatuur. Zoo verschenen van zijn hand reeds zeer verdienstelijke geschriften: Misdadige verwaarloosde Jeugd (1906), Voor de Kinderrechtbanken in Europa (1911), Het Rechtswezen in Vlaanderen (1914), De wettelijke Bescherming van Vrouw en Kind (1925).

[p. 228]

In de meeste der onderwerpen, door Mr. Gunzburg totnogtoe behandeld, treft ons zijn opvallende voorliefde voor maatschappelijke instellingen en verbetering van de kinderbescherming, het strafrecht en de arbeidswetgeving.

Met Het Huwelijkscontrakt geeft Prof. Mr. N. Gunzburg ons een nieuwen schakel in zijn onafgebroken reeks uitgaven, en tevens verrijkt hij onze nog jonge Vlaamsche rechtswetenschap met een kostbare handleiding tot kennis van een zeer belangrijk gedeelte van het Burgerlijk Wetboek.

In zijn Huwelijkscontrakt geeft de schrijver een geschiedkundige en juridische ontleding van de artikelen 1387 tot 1581 van het Burgerlijk Wetboek. Hij bespreekt de wederkeerige rechten en plichten van vrouw en man, vóór, tijdens en na het huwelijk. Voor elk van de verschillende vormen van huwelijkscontrakten krijgen wij grondige verklaringen en voor elk grondbeginsel weet de auteur passende en overvloedige aanhalingen te geven uit de rechtspraak van de vijftig laatste jaren der Belgische rechtspleging.

In plaats van op slaafsche wijze de opvolgingsorde van het Wetboek te volgen, geeft de auteur de voorkeur aan wetenschappelijker en methodischer werkwijze, door de artikelen slechts aan te halen wanneer ze in den gedachtengang van zijn studie ter sprake komen.

Aanvankelijk bedoeld als handleiding voor studenten, heeft het werk een grooter uitbreiding gekregen en is het tot een volledige monographie over het onderwerp uitgedijd.

Dit lijvige boek (300 blz.) werd in een keurig Nederlandsch opgesteld. Wij overzien maar al te goed de moeilijkheden, welke voor den auteur zijn opgerezen, en de opzoekingen, welke hij zich heeft moeten getroosten op het totnogtoe zoo weinig begane gebied der terminologie van het Vlaamsch burgerlijk recht. In vele gevallen zelfs moest de schrijver het niet bestaande woord zelf samenstellen, vooral daar onze weinig puristische Noorderburen zich in hun wetgeving maar al te dikwijls bedienen van de oorspronkelijke Fransche uitdrukkingen uit het Code Napoléon.

‘Sedert de uitvoerige studie aan het huwelijkscontrakt gewijd door onzen beroemden voorganger Fr. Laurent, in zijn standaardwerk over het burgerlijk recht, schrijft Mr. Gunzburg, verscheen

[p. 229]

geen enkele volledige studie hierover, noch in het Vlaamsch, noch in het Fransch.’ Sinds het verschijnen van Laurent's werk (1876) verliep dus meer dan een halve eeuw, zonder dat een nieuw Belgisch werk de toepassing van de wet op het huwelijks-contrakt met de nieuwe tijdsomstandigheden en de rechtspraak in overeenstemming bracht. Ook in deze behoefte voorziet het werk van Prof. N. Gunzburg.

Dat de Vlamingen dit werk lezen en zij zullen zich nog in ruimer mate dan het totnogtoe het geval was bij de hulde aansluiten, die gebracht werd aan de hooge waarde en de toewijding van Mr. N. Gunzburg. Zij zullen in dit boek de weerspiegeling vinden van zijn hoedanigheden en verdiensten.

Mr. HERMAN SABBE.