De Vlaamsche Gids. Jaargang 16

[p. 43]

Koloniale Kroniek

De heer Jaspar en de kolonie.

Sinds het aftreden van Minister Franck hebben we aan het Ministerie van Koloniën nog niemand gehad, die werkelijk op de hoogte was van koloniale kwesties.

Voor een zoo belangrijk ambt is dit allertreurigst, maar het is in voorkomend geval des te ernstiger, daar Minister Jaspar tevens eerste minister van België is en een onhandigheid zijnentwege op internationaal gebied des te meer beteekenis krijgt.

Zoo heeft hij, volgens de redevoering van oud-gouverneur-generaal Lippens, een besluit doen uitvaardigen, waarbij ambtenaren, die met verlof komen en den staatsdienst verlaten, geen recht meer hebben op verlofstractement en dit in zekere omstandigheden zelfs nog terug moeten betalen. Afgezien van het feit, dat die ambtenaren hun verlof verdiend hebben en zoo'n maatregel dus eenvoudig weg onmenschelijk moet genoemd worden, toont dit ten stelligste aan, dat zijn begrip van koloniseeren nog meer dan vijftig jaar ten achter is.

Andere koloniale mogendheden hebben reeds lang ingezien, dat afschrikwekkende middelen en het maken van de kolonie tot een muizenval, waarin men, eens gevangen, niet meer uitkomt, in alle opzichten verderfelijk zijn.

Op internationaal gebied is de door den eersten Minister van België genomen maatregel voor vreemde koloniale mogendheden een reden te meer om te beweren, dat we niet geschikt zijn om te koloniseeren.

Daarbij dient ook opgemerkt te worden, dat wie weet met welke moeilijkheden men in Kongo te kampen heeft, moet erkennen dat na een verblijf van drie jaar iedereen werkelijk behoefte heeft aan een verlof en dit ook ten volle verdient.

Opmerkelijk is het, dat in den laatsten tijd van verschillende zijden klachten geuit worden over de behandeling der Vlamingen in onze kolonie. Laat ik als mijn persoonlijke meening zeggen, dat ik het als een ramp voor het land beschouw, als ooit de taalstrijd

[p. 44]

in de kolonie zou worden overgebracht. Maar om zulks te vermijden moet de regeering een eerlijke houding aannemen en geen conflicten uitlokken. Het laten vervolgen van Vlamingen in Kongo met een protocolairen glimlach op de lippen, alsof men van dit alles niets vermoedde, is de zekerste weg om den strijd te doen ontstaan, en hieraan maakt de Heer Jaspar zich weer schuldig. De toestand moet wel erg zijn als iemand, die zich buiten allen politieken strijd gehouden heeft om zich uitsluitend met wetenschappelijken arbeid bezig te houden, in gemoede moet toegeven: ‘De toestand voor de Vlamingen in Kongo is zeer benard.’

Naar de kranten gemeld hebben, tracht de Minister van Koloniën het daarheen te leiden, dat Belgische landbouwers zich in onze kolonie zouden gaan vestigen. Eén van de eenvoudigste sociaal-economische feiten is dat alle landen evolueeren volgens een bepaalde lijn. En het is dan ook voor geen enkel land een schande te moeten bekennen, dat de ontwikkeling van zijn kolonie na nog geen vijftig jaar het stadium nog niet bereikt heeft, dat andere landen achter den rug hebben.

Een wijs koloniaal beleid moet juist hierin bestaan minder gunstige stadiën zoo vlug mogelijk door te komen en de gunstige vlugger te doen intreden. Er moet nu echter gezegd worden, dat onze administratieve ontwikkeling van Kongo nog niet ver genoeg is om kleine particulieren met geringe middelen een succes te kunnen verzekeren. De meesten hunner zullen hun kapitaal en hun enthousiasme verliezen en terug komen scheldend op dat ‘rot land’. Zij zullen echter niet begrijpen, dat het land op zichzelf wel degelijk voor kleine kolonisten zeer geschikt is, maar dat de Minister, onkundig van den werkelijken toestand, het gepaste oogenblik niet heeft weten af te wachten om kleinkolonisatie te bevorderen.

Salkin, Paul. L'Afrique Centrale dans cent ans.

Alhoewel over dit boek door den Heer Van der Kerken in het vorige nummer reeds een en ander gezegd is, wil ik er toch nog even de aandacht op vestigen. Men moet een groote dosis humor bezitten om dit zoo schrandere gewrocht in alle fijnheden te kunnen genieten, maar de sarcastische persiflage, in verbeeldingsvorm voorgedragen, geeft ons een juisten kijk op hetgene we bezig zijn te doen in Afrika, indien men geen andere richting in zal slaan.

[p. 45]

Moeller, A.J. De certaines formes de participation des indigènes à l'administration de notre Colonie. (Bulletin périodique de la Société Belge d'Etudes et d'Expansion, N^o 61, juin 1927).

De kundige Goeverneur van de Oost-Provincie toont in dit artikel aan hoe men langs geleidelijke wegen er toe komen kan den neger aan de ontwikkeling van zijn eigen stam en land te laten medewerken. Men voelt in dit stuk hoezeer de schrijver overtuigd is van wat hij zelf zegt, want alles berust op een grondige kennis van zaken en de ernstige overweging van jarenlange ervaring. Op dezen weg ligt een groot gedeelte van de toekomst onzer kolonie en menschen als Moeller, en er zijn er meer zoo in België, kunnen in onze kolonie tot stand brengen wat Leauty in Marokko voor Frankrijk heeft kunnen verwezenlijken. Maar dan moet de regeering ook aan de ambtenaren die de bevoegdheid bezitten en de roeping voelen, de gelegenheid geven hun talent te ontplooien. Het helpt niet te zeggen: ‘Il nous faut des hommes’, men moet de menschen in de gelegenheid stellen datgene, waarvoor ze geschikt zijn, tot stand te brengen.

Dr. PAUL VAN OYE.