De Vlaamsche Gids. Jaargang 16

[p. 40]

De Zorg voor de Jeugd

Den edelen mensch, Prof. Kohlbrugge, lof en hulde, nu het vierde deel van zijn Practische Sociologie, dit hoog-ernstig, heerlijk, encyclopedisch werk, gepubliceerd wordt! Geen arbeid van letterkundigen of wijsgeerigen aard doet ons dieper de nooden van onzen benarden tijd beseffen. De schrijver heeft de menschheid waarachtig lief. Verspreiden wij in de mate onzer krachten zijn standaardwerk, zijn levensgids.

Prof. Kohlbrugge geeft ons een overzicht van de maatschappelijke toestanden, waarin de jeugd verkeert en doet ons het daarbij behoorend sociale bedrijf kennen, terwijl hij alles zielkundig belicht. Hij critiseert voortdurend, omdat hij gaarne tot nadenken en zelfonderzoek opwekt. De eerste dorst hij zulk een arbeid aan. Hij reageert tegen de naar wetten zoekende theoretische sociologie, die meer wijsbegeerte is.

Hij ontleedt vooreerst het caleidoscopisch karakter van de puberteitsperiode, het tijdperk van de idealen en van de gevoeligheid. De jonge levenskracht drijft tot turnen en sport. Zelfbeheersching is de jeugd vreemd, maar niet door dwang leidt men die opbruisende kracht in goede banen. Door zelfontleding komt de jongeling tot zelfinkeer. Een andere ontwikkelende factor is het opwellen van het geestelijk schaamtegevoel. De terughoudendheid ten opzichte der ouders wordt vooral opgewekt door dezen, die de verschijnselen der puberteitsperiode niet vatten, die volgzaamheid, ook in gedachten eischen.

Wils- en gemoedsvorming oefenen op het menschelijk geluk veel meer invloed uit dan vermeerdering van kennis.

Er wordt te weinig naar gestreefd om de jongens de oogen te openen voor de verkeerdheden in eigen land en te wijzen op het betere, dat soms in andere landen te vinden is.

Daar er zooveel jongensvereenigingen bestaan, die uitsluitend sport ten doel hebben, en sport in de meeste clubs een middel is om de jongens te trekken, zoo speelt deze een groote rol in het knapenleven. Het valt te betreuren, dat de leiders van deze vereenigingen zoo weinig doen aan de innerlijke vorming der jeugd. De schaduwzijde van de sport is te voorkomen, zoo men de jongens leert dat het spel om het spel gespeeld moet worden, en zoo de leider er alles op toelegt, dat de jongen niet voor zichzelf, maar

[p. 41]

voor zijn club speelt. Het heffen van toegangsgeld bij wedstrijden moest verboden worden; spel mag geen handelszaak worden.

Een goede leider zal roeping gevoelen voor het leiderschap. Niemand begeere leider te worden uit zuiver plichtsgevoel. De leider, die aan zijn mooie roeping wil voldoen, moet zich in de eerste plaats zelf opvoeden. Hij moet een wegwijzer zijn. Hij moet eerbied hebben voor de opvattingen van elken jongen.

Het heele volk moet er van doordrongen worden, dat het niet alleen dwaas, maar tevens misdadig is, zoo men de straatjongens in de belangrijkste periode van hun leven, waarin zij van kind mensch worden, zonder steun laat. Richten wij volksspeeltuinen op, helpen wij bij beroepskeuze, die voorkomt, dat de jongens ongeoefende werklieden worden, en telkens gevaar loopen van werkeloosheid; verschaffen wij hun goede lectuur; vereenigen wij hen in jeugdclubs; beschermen wij hen tegen drankmisbruik. Wie clubs wil stichten met straatjongens, moet weten, dat de uitslagen niet aan de oppervlakte liggen, dat men veelal slechts teleurstellingen ziet, terwijl toch de goede invloed nog na jaren in stilte voortwerkt. In elke club zal tucht heerschen.

De vakverbonden zijn bijzonderlijk geroepen om de eischen der vakopleiding vast te stellen en te zorgen, dat deze voor de jeugdige arbeiders niet alleen goed zij, maar ook op bruikbare wijze gegeven wordt.

Aan katholieken wordt gedurig voorgehouden, dat zij zich in eigen kring moeten opsluiten. Dit is voor den jongen arbeider onuitvoerbaar en zijn vrijheidsgevoel drijft hem er toe zich aan te sluiten bij onzijdige of socialistische vereenigingen.

De arbeidersjeugdvereenigingen ondervonden, dat de grootste moeilijkheid ligt in het verkrijgen van geschikte leiders, want alle bijval is afhankelijk van den geest, die den leider bezielt. Het eeuwig preeken van den klassenstrijd maakt de kinderen weerbarstig in het eigen huis. Van de socialistische leiders zal gezegd kunnen worden, dat zij, door zich niet te beperken tot de geestelijke en lichamelijke ontwikkeling en de jeugdbeweging vast te willen koppelen aan den politieken strijd, geesten hebben opgeroepen, die haar met zooveel geestdrift aangepakte werk eens zullen verwoesten.

De ideale leider moet niet alleen door zijn karakter beïnvloeden, maar ook door hetgeen hij kan. De padvindersbeweging beschikt over machtige suggestieve middelen om de natuur der jongens te vormen. Zooals in heel deze beweging geen onderscheid gemaakt wordt tusschen maatschappelijken rang of stand, zoo vinden wij ook in de meeste troepen jongens van zeer verschillenden stand bij elkaar, wat in de praktijk tot de mooiste uitslagen voert. Een groote rol in het leven der padvinders spelen voornamelijk de

[p. 42]

kampen, die de jongens terugbrengen tot de natuur. Prof. Kohlbrugge waardeert verder in deze beweging, dat zij niet enkel internationaal in theorie, maar ook in praktijk is, waardoor de padvinders worden aangemoedigd vreemde talen te leeren en daarin te correspondeeren, buitenlandsche boeken en tijdschriften te lezen.

De humeurigheid en de prikkelbaarheid, die de vrouw eigen zijn, hebben ten gevolge, dat het meisje lastiger te leiden is. Terwijl 30% der jongens onder den invloed der vrije jeugdvorming staan, kan slechts van 15% der meisjes hetzelfde gezegd.

Er wordt te weinig werk gemaakt van de lichamelijke ontwikkeling, die de meisjes behoeven.

De school moet méér hun opmerkingsvermogen opwekken, hen leeren oordeelen, hen opwekken om, zoowel in als buiten de school, voor eigen verbetering te zorgen. Door op hun ijdelheid te werken, leere men hen hun uiterlijk verzorgen, wijze hen op het financieele voordeel, zoo zij naar economischen vooruitgang streven.

Bijzonder ongunstig is de positie van de meisjes, die dagelijks met den trein naar de fabriek moeten gaan. Van groote waarde voor deze meisjes is het aanstellen eener fabriekopzichteres.

De geestdriftige aanhangers der Girls Scoutsbeweging verwachten er van een verhooging van de maatschappelijke beteekenis van de vrouw der toekomst.

Men heeft in de eerste plaats de aanstaande moeders te onderwijzen als huishoudsters. Alleen daar, waar de vrouw gelijken tred weet te houden met man en kind, zullen wij het gezin werkelijk opbouwen en zal de achturendag een zegen worden.

Mocht het moedige werk van Prof. Kohlbruggeg in veler bereik komen! De naar voren gebrachte gedachten zullen allen uit het hart zijn gegrepen.

JOZEF PEETERS.